Το 4% άγγιξε το 2010 η πτώση στις αξίες των κατοικιών, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ ακόμα χαμηλότερα επίπεδα τιμών αναμένονται για φέτος. Άνω του 20% η μείωση των επενδύσεων στις κατοικίες.

Το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης καταγράφηκε πέρυσι -σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της ΤτΕ- στα νεόδμητα ακίνητα (μείωση 4,4% έναντι 2% το 2009), γεγονός που ουσιαστικά αποδεικνύει ότι οι αντιστάσεις των εργολάβων έχουν αρχίσει να κάμπτονται από το μέγεθος και κυρίως από τη διάρκεια της κρίσης.

Αντίθετα, στα παλαιά οικιστικά ακίνητα (αυτά που κατασκευάστηκαν τουλάχιστον πριν από μία πενταετία) η αποκλιμάκωση των τιμών επιβραδύνθηκε, με αποτέλεσμα το ποσοστό της μείωσης να διαμορφωθεί στο 3,8% έναντι 4,8% που ήταν το 2009.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πέρυσι η πτώση των τιμών των κατοικιών ήταν εντονότερη στην περιφέρεια της χώρας (μείωση 6,9% στη Θεσσαλονίκη, 4,8% στα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα), ενώ περιορίστηκε στο 2,8% στην Αθήνα (από 4,6% το 2009).

Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει στην έκθεσή της για τη νομισματική πολιτική ότι στην ελληνική αγορά ακινήτων επικρατούν εδώ και δύο χρόνια επιφυλακτικότητα σε ό,τι αφορά τη ζήτηση, υπερβάλλουσα προσφορά με σημαντικό απόθεμα αδιάθετων κατοικιών και στενότητα τραπεζικής χρηματοδότησης.

Η επιφυλακτική στάση των νοικοκυριών όσον αφορά στην αγορά κατοικίας είναι αποτέλεσμα της αυξημένης αβεβαιότητας κυρίως για την απασχόληση και τα μελλοντικά τους εισοδήματα, αλλά και σε σχέση με τις γενικότερες προοπτικές της οικονομίας και την αντιμετώπιση των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας.

Επιπλέον, σε αναβολή της απόφασης των νοικοκυριών για αγορά κατοικίας έχουν συμβάλει και οι αυξημένες προσδοκίες τους για περαιτέρω αποκλιμάκωση των τιμών των κατοικιών τους επόμενους μήνες.

Από την άλλη πλευρά, η πιο προσεκτική και επιλεκτική στάση των τραπεζών όσον αφορά στη χορήγηση νέων δανείων για αγορά κατοικίας, που αντανακλάται στις ιδιαίτερα χαμηλές ροές στεγαστικών δανείων, εκτιμάται ότι έχει επίσης συμβάλει στη μείωση της ζήτησης κατοικιών εκ μέρους των νοικοκυριών.

Ως προς το τελευταίο, και με βάση τα στοιχεία που παραθέτει η ΤτΕ, ο ετήσιος ρυθμός ανόδου του υπολοίπου των τραπεζικών δανείων προς τα νοικοκυριά για αγορά κατοικίας επιβραδύνθηκε στο 0,3% τον περασμένο Νοέμβριο και έγινε αρνητικός (-0,4%) τον Δεκέμβριο του 2010, έναντι αύξησης 3,7% στο τέλος του 2009, 11,5% στο τέλος του 2008 και 21,9% στο τέλος του 2007. Σταθερά αυξάνονται και τα στεγαστικά δάνεια σε καθυστέρηση, τα οποία προσεγγίζουν πλέον το 10% το 2010 (9,7% στο εννεάμηνο) από 7,4% που ήταν στο τέλος Δεκεμβρίου του 2009.

Από την πλευρά της προσφοράς κατοικιών, το πλεονάζον απόθεμα που είχε δημιουργηθεί τα τελευταία έτη φαίνεται ότι απορροφάται σταδιακά, καθώς η μείωση της ιδιωτικής κατασκευαστικής δραστηριότητας ήταν ταχύτερη από τη μείωση του αριθμού των αγοραπωλησιών ακινήτων.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, η ανάκαμψη στην αγορά ακινήτων συνδέεται άμεσα με τη βελτίωση των προσδοκιών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, τη χρηματοδότηση της αγοράς από το τραπεζικό σύστημα, την ακολουθούμενη οικονομική πολιτική και τις γενικότερες προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

Δεδομένου ότι φέτος θα συνεχιστεί η ύφεση, η ΤτΕ θεωρεί πως οι πτωτικές πιέσεις στις τιμές των ακινήτων είναι πιθανόν να συνεχιστούν και τους επόμενους μήνες.

***Άνω του 20% η μείωση των επενδύσεων στις κατοικίες

Εξάλλου, άνω του 20% θα κινηθεί και για το 2010 η πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες, σε συνέχεια της μεγάλης μείωσης κατά 25,1% το 2009, εξέλιξη που αντικατοπτρίζει απόλυτα την ταχεία διολίσθηση της ελληνικής οικονομίας στην ύφεση, καθώς η οικοδομή και η κατανάλωση (κυρίως με δανεικά) αποτελούσαν βασικούς τροφοδότες της ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια.

Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι στο εννεάμηνο του περασμένου έτους η μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες έφτανε ήδη το 19,7%, ποσοστό που αναρριχήθηκε άνω του 20%, αν κρίνουμε από την πτώση του ΑΕΠ κατά 6,6% το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση του όγκου της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας συνεχίστηκε με έντονο ρυθμό το 2009 (-26,5%) και το 2010 (-24,7% τους πρώτους δέκα μήνες), ενώ ανάλογη ήταν και η υποχώρηση των επενδύσεων σε κατοικίες, όπως ήδη προαναφέρθηκε.