* Αναδημοσίευση από το 620ό φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 5 - 9 Φεβρουαρίου 2010.

Tάξη στο χάος των δαπανών καλείται να βάλει εδώ και τώρα το υπουργείο Οικονομικών, μετά και την παραπομπή της χώρας μας στο Eυρωδικαστήριο εξαιτίας της αναξιοπιστίας των στατιστικών στοιχείων.

Η κατάσταση που επικρατεί έως και σήμερα στον τομέα ελέγχου των δαπανών δεν είναι απλώς απογοητευτική, είναι κυριολεκτικά οικτρή για μέλος της ευρωζώνης και απέχει παρασάγγας από την ψηφιακή εποχή.

Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) κινείται στα τυφλά για τον έλεγχο των δημοσίων δαπανών, καθώς δεν έχει την παραμικρή άμεση εικόνα για το τι ξοδεύουν σε μηνιαία βάση τα υπουργεία, μπορεί να πληροφορηθεί έως και 18 μήνες μετά δαπάνες υπουργών εκτός προϋπολογισμού, η επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών γίνεται με... ραβασάκια και διά τηλεφώνου και οι Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΥΔΕ) που εδρεύουν σε όλα τα υπουργεία κάθε άλλο παρά... δημοσιονομικού ελέγχου αποδεικνύονται.

Αποκαλυπτική της κατάστασης που επικρατεί στο Δημόσιο και των περιθωρίων σπατάλης και κακοδιαχείρισης τα οποία υπάρχουν είναι η έκθεση της Επιτροπής για την αξιοπιστία των δημοσιονομικών στοιχείων που συντάχθηκε από εκπροσώπους της ΤτΕ, του ΙΟΒΕ, του ΚΕΠΕ, του ΙΝΕ ΓΣΕΕ και της ΕΕΤ, η οποία υποβλήθηκε στη Βουλή και θα αποτελέσει τον «μπούσουλα» για τις απαραίτητες διορθώσεις στο σύστημα.

Πέραν των πολιτικών παρεμβάσεων για το «μαγείρεμα» των δημοσιονομικών στοιχείων τα προηγούμενα χρόνια, από την έκθεση προκύπτει ότι:

1. Το ΓΛΚ ενημερώνεται από... σπόντα για την πορεία των δαπανών. «Οι πρακτικές άντλησης στοιχείων και πληροφοριών, ιδιαίτερα στο σκέλος των δαπανών, χαρακτηρίζονται από σοβαρές αδυναμίες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΓΛΚ δεν συλλέγει τα μηνιαία στοιχεία των δαπανών απευθείας από τα υπουργεία, πολλά από τα οποία αδυνατούν να δώσουν τις απαραίτητες πληροφορίες, αλλά από άλλες έμμεσες πηγές.
 
Όσο κι αν φαντάζει παράδοξο, το ΓΛΚ συγκεντρώνει στοιχεία από τις εφορίες (μέσω των οποίων πληρώνονται μέρος των αποδοχών και οι λειτουργικές δαπάνες), από τον Υπόλογο (υπηρεσία του ΓΛΚ που καταγράφει έσοδα και δαπάνες -κυρίως για αποδοχές και συντάξεις- οι οποίες δεν έχουν καταχωριστεί με τις συνηθισμένες διαδικασίες και με μεγάλες καθυστερήσεις που οδηγούν σε αναθεωρήσεις), από τη Διεύθυνση 24 για τις προκαταβολές σε ΟΤΑ, ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ. και από τα... στρατιωτικά ταμεία (λογιστήρια του Στρατού, αφού δεν υπάρχουν ΥΔΕ στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας)».

2. Ακόμα κι όταν ενημερώνεται το ΓΛΚ, σε πολλές περιπτώσεις είναι ήδη... αργά. Το συνολικό ύψος των μηνιαίων δαπανών γίνεται γνωστό με χρονική καθυστέρηση περίπου ενός μηνός και η διάρθρωσή τους δεν είναι πλήρως γνωστή. Ακόμα χειρότερα, στο ελληνικό δημόσιο ανθούν πρακτικές ανάληψης υποχρεώσεων εκτός προϋπολογισμού.

H έκθεση αναφέρει: «Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένας υπουργός αποφασίζει τη διενέργεια μιας νέας δαπάνης η οποία δεν περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό (δεν υπάρχει πίστωση). Το ΓΛΚ θα το πληροφορηθεί πολύ αργότερα, έως και 18 μήνες μετά, όταν θα ζητηθούν πιστώσεις. Γενικά το ΓΛΚ δεν έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί τις αναλήψεις τέτοιων υποχρεώσεων από τα υπουργεία (δηλαδή από τους υπουργούς που είναι κύριοι διατάκτες).

Εκτιμάται ότι τα τελευταία χρόνια η ανάληψη νέων υποχρεώσεων σε ετήσια βάση ανέρχεται σε περίπου 1 δισ. ευρώ κατά μέσο όρο. Το ποσό δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο καθώς μεταφράζεται σε 0,4% επιπλέον ελλείμματος ως προς το ΑΕΠ σε ετήσια βάση».

3. Με τον... αραμπά γίνεται η μεταβίβαση των στοιχείων. Η on line διασύνδεση των υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών είναι άγνωστη λέξη, με αποτέλεσμα τα στοιχεία που παρέχονται στην ΕΣΥΕ από το ΓΛΚ να μην αποστέλλονται επισήμως, με αριθμό πρωτοκόλλου, υπογραφές αρμοδίων κ.λπ.: «Έως σήμερα η διακίνηση των στοιχείων και πληροφοριών γίνεται ατύπως και χωρίς την ανάληψη συγκεκριμένης ευθύνης.

Πολλές φορές η μεταβίβαση ορισμένων στοιχείων γίνεται τηλεφωνικά, την τελευταία στιγμή, ενώ άλλοτε υπάλληλοι της ΕΣΥΕ επισκέπτονται το υπουργείο για να συλλέξουν τα απαραίτητα στοιχεία. Στην Ε.Ε., σύμφωνα με τη Eurostat, αποτελεί κοινή πρακτική να αποστέλλεται στη Στατιστική Υπηρεσία από το υπουργείο Οικονομικών πλήρης βάση δεδομένων τα οποία ορισμένες φορές καλύπτουν και την τοπική αυτοδιοίκηση».

4. «Σκοτάδι» για τα οικονομικά των ΟΤΑ, των ασφαλιστικών ταμείων, των νοσοκομείων ΝΠΔΔ. Σύμφωνα με τον νόμο 3463/2006, οι ΟΤΑ υποχρεούνται να καταρτίζουν ετήσιο προϋπολογισμό και να συντάσσουν λεπτομερή ισολογισμό και απολογισμό. Όμως τα απολογιστικά στοιχεία δημοσιεύονται με καθυστέρηση 2 έως 4 ετών! Από τον ίδιο νόμο προβλέπονται η τήρηση διπλογραφικού λογιστικού συστήματος και η ετήσια υποβολή προϋπολογισμού για όλα τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοσοκομεία.

Ωστόσο, το διπλογραφικό σύστημα των νοσοκομείων σχεδιάζεται ακόμα σε πιλοτικό επίπεδο, ενώ η παρουσίαση ισολογισμών από τα ασφαλιστικά ταμεία δεν έχει προχωρήσει. Έτσι, τα πλεονάσματα των εν λόγω οργανισμών, που συνθέτουν την περιβόητη «άσπρη τρύπα», υπολογίζονται... κατά προσέγγιση μέσω ερωτηματολογίων στα οποία απάντησαν περίπου το 65% των ΟΤΑ, το 80% των ΝΠΔΔ (στοιχεία 2008), το 90% των ταμείων και το 95% των νοσοκομείων.

Με αυτά τα δεδομένα, που είναι μερικά μόνο από τα απίθανα ευρήματα του πορίσματος, και με δεδομένη τη στάση της Ελλάδας έναντι των Βρυξελλών, που επί της ουσίας κορόιδευε τη Eurostat για το έλλειμμα και το χρέος, δεν προκαλεί την παραμικρή εντύπωση η απόφαση της Κομισιόν να παραπέμψει τη χώρα στο Ευρωδικαστήριο και να θέσει ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα για τη συμμόρφωση των «άτακτων» της ευρωζώνης.

Συγκεκριμένα, με την απόφαση της περασμένης Τετάρτης η Κομισιόν καλεί την Ελλάδα να συνεργαστεί με την Επιτροπή ώστε να επιτευχθεί γρήγορα συμφωνία για σχέδιο δράσης, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες σε θέματα στατιστικών στοιχείων, θεσμικά και διακυβέρνησης και να θεσπιστεί, έως τις 15/5, νομοθεσία η οποία θα καθιστά υποχρεωτική τη δημοσίευση εκθέσεων σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού σε μηνιαία βάση, θα υποχρεώνει τα ταμεία και τα νοσοκομεία να δημοσιεύουν τους λογαριασμούς τους και θα ενισχύει τους μηχανισμούς ελέγχου και ουσιαστικής προσωπικής ευθύνης στην ΕΣΥΕ και στο ΓΛΚ, καθώς και για να παρασχεθεί στην Ελλάδα η κατάλληλη επιτόπια τεχνική βοήθεια για τη συγκέντρωση αξιόπιστων στοιχείων.

* Αναδημοσίευση από το 620ό φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 5 - 9 Φεβρουαρίου 2010.