Στον σημαντικότερο τελικά παράγοντα που θα κρίνει τη φετινή κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών και σε σημαντικό βαθμό την πορεία των μετοχών τους στο ταμπλό του Χ.Α. εξελίσσεται το ύψος των επισφαλών απαιτήσεων που τελικά θα εγγραφούν μέσα στο 2009.

Σε ό,τι αφορά τις λειτουργικές επιδόσεις, κοινή αντίληψη των αναλυτών είναι πως από τρίμηνο σε τρίμηνο τα αποτελέσματα θα είναι ολοένα και βελτιούμενα, καθώς:

α) το μέσο κόστος των καταθέσεων θα μειώνεται σταδιακά,

β) η πολιτική ανατιμολόγησης (repricing, άνοδος spread) θα αποδίδει ολοένα και περισσότερο και

γ) θα επιδράσουν οι κινήσεις για συγκράτηση του λειτουργικού κόστους.

Ως προς το ύψος όμως των επισφαλειών δεν φαίνεται να υπάρχει ανάλογη βεβαιότητα μεταξύ των αναλυτών. Γι’ αυτό και οι τελευταίοι δίνουν περισσότερο έμφαση στο ύψος των λειτουργικών περιθωρίων κέρδους και στη συνέχεια στο κατά πόσον τα περιθώρια αυτά είναι σε θέση να απορροφήσουν τους κραδασμούς που θα προκύψουν από την άνοδο των επισφαλειών.

Φυσικά, κανένας οίκος δεν αμφιβάλλει για το αν οι ελληνικές τράπεζες θα μπορέσουν τελικά να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις, κάνοντας αναφορά μάλιστα και στα αποτελέσματα των stress tests που διενήργησε η Τράπεζας της Ελλάδος. Ωστόσο, το τελικό ύψος της ζημίας ενδεχομένως να διαφοροποιήσει ριζικά την τελική κερδοφορία σε σύγκριση με τις τρέχουσες εκτιμήσεις της αγοράς.

Τα μέχρι τώρα στοιχεία

Η Τράπεζα της Ελλάδος ανέβασε το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων των ελληνικών τραπεζών στο 6% στο τέλος του πρώτου φετινού τριμήνου, έναντι 5% στη λήξη του 2008. Βέβαια, θα πρέπει να σημειωθεί πως για τα πιστωτικά ιδρύματα που συνήθως καλύπτουν οι ξένοι επενδυτικοί οίκοι η κατάσταση είναι αρκετά καλύτερη.

Οι τράπεζες αυτές επίσης έχουν δηλώσει ότι κατά το δεύτερο φετινό τρίμηνο έχουν διαπιστώσει τάση αποκλιμάκωσης του ρυθμού στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, γεγονός που θα μπορούσε να αποδοθεί είτε στην αρνητική εποχικότητα του πρώτου τριμήνου κάθε έτους είτε στην άσκηση εντονότερων πιέσεων από τις τράπεζες, με αποτέλεσμα να εξοφληθούν αρκετές από τις ανείσπρακτες απαιτήσεις του παρελθόντος.

Από την πλευρά τους, πάντως, τα περισσότερα πιστωτικά ιδρύματα δεν σπεύδουν να πανηγυρίσουν. Αντίθετα τηρούν επιφυλακτική στάση, υποστηρίζοντας ότι πολύ καλύτερη εικόνα θα υπάρξει στο δεύτερο εξάμηνο της χρήσης, όπου εκεί αναμένεται να κριθούν πολλά...

Τα κυριότερα σημεία είναι:

• Ο μεγαλύτερος αστάθμητος παράγοντας βρίσκεται περισσότερο στο δανειακό χαρτοφυλάκιο στις χώρες της ΝΑ. Ευρώπης παρά στο εγχώριο.
• Εντονότερη είναι η ανησυχία στο εσωτερικό, στα δάνεια προς τα νοικοκυριά και λιγότερο στα επιχειρηματικά δάνεια.
• Πολύ καλύτερη εικόνα για την όλη κατάσταση θα έχουμε κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Όπως οι Γερμανοί της Deutsche Bank, έτσι και οι Ελβετοί της UBS θεωρούν πως οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν καλύτερη κεφαλαιακή διάρθρωση από τις ευρωπαϊκές, αλλά βέβαια δεν παραγνωρίζουν το θέμα των επισφαλειών.

«Πιστεύουμε ότι ο πιστωτικός κύκλος βρίσκεται ακόμα στην αρχή του και αυτό μας ωθεί στην εκτίμηση πως οι απομειώσεις θα αυξηθούν 150 μονάδες βάσης κατά μέσο όρο για το 2009 και για το 2010», επισημαίνει η UBS, που επιπλέον επισημαίνει πως η υπερβολική πίεση στις χώρες της ΝΑ. Ευρώπης έχει υποχωρήσει. Για το σύνολο της φετινής χρονιάς ο ξένος οίκος υπολογίζει το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 5,8%.

Η πρόσφατη έκθεση της HSBC ήταν εγκωμιαστική για την Εθνική Τράπεζα και για τη μετοχή της, ωστόσο ο οίκος δεν παρέλειψε να αναφερθεί με «γκρίζο» τρόπο στο ερώτημα για το πώς θα εξελιχθούν πιθανόν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του ομίλου (άρα σε μεγάλο βαθμό και ολόκληρου του κλάδου, με δεδομένο το μεγάλο μερίδιο της ΕΤΕ στην αγορά) για το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Η HSBC επισημαίνει, λοιπόν: «Τα αποτελέσματα της πιστωτικής κρίσης δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως στην πραγματική οικονομία και προβλέπουμε επιτάχυνση της επιδείνωσης στην ποιότητα του χαρτοφυλακίου, κυρίως λόγω των δανείων προς τα νοικοκυριά (στεγαστικά, καταναλωτικά).

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, προβλέπουμε ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της Εθνικής Τράπεζας στην Ελλάδα θα ανέλθουν στο 5,1% του συνόλου, έναντι 4,9% προηγουμένως και 2,8% το 2008».

Τρία είναι τα σημαντικότερα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω αναφορά:

1. Τα πράγματα στο μέτωπο των επισφαλειών στην Ελλάδα δείχνουν σήμερα να είναι κάπως χειρότερα σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση του οίκου.

2. Το μεγάλο πρόβλημα δεν θα προέλθει από τις επιχειρήσεις, αλλά από τα νοικοκυριά. Πιθανόν γιατί οι εταιρείες απάντησαν στην κρίση με απολύσεις, με τετραήμερη απασχόληση, με περιορισμό αποθεμάτων, με πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων και με άλλες επιλογές οι οποίες περιόρισαν τον δανεισμό. Αντίθετα, οι εργαζόμενοι που απολύθηκαν ή βλέπουν τους μισθούς τους να μειώνονται είναι τα πιο εύκολα θύματα της πιστωτικής κρίσης.

3. Τον... πάτο του βαρελιού στην πραγματική οικονομία πολύ πιθανόν να μην τον έχουμε δει ακόμη, αφού ορισμένοι θεωρούν πως αμέσως μετά τις καλοκαιρινές διακοπές το κλίμα μπορεί να επιβαρυνθεί ακόμη περισσότερο.

Μάλιστα, πρόεδρος εισηγμένης εταιρείας δήλωσε στο euro2day.gr: «Θα επηρεάσει και ο χαμηλότερος τουρισμός, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι θα υπάρξουν και οι δευτερογενείς επιδράσεις από τις απολύσεις του πρώτου εξαμήνου. Οι μεταχρονολογήσεις επιταγών επίσης δεν μπορούν να διαρκούν επ’ άπειρον, ενώ οι εταιρείες πολλών κλάδων που δούλευαν καλά στο πρώτο εξάμηνο λόγω των συμβάσεων που είχαν λάβει πριν από το ξέσπασμα της κρίσης, τώρα βλέπουν το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των έργων τους να μειώνεται επικινδύνως».

Αρνητικός παράγοντας επίσης θα είναι ενδεχομένως και η επιβολή πρόσθετων φορολογικών μέτρων από την κυβέρνηση. Η λήψη αυτών θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στα μέτρα του Μαρτίου του 2009 συμπεριλαμβανόταν και η πρόβλεψη για μείωση των ελαστικών δαπανών κατά 10%, με εκτιμώμενη εξοικονόμηση γύρω στα 500 εκατ. ευρώ. Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, τέτοια μείωση δεν έχει προκύψει.

Παράγοντες της αγοράς μάλιστα θεωρούν ότι τα μέτρα του Οκτωβρίου θα είναι πολύ πιο επώδυνα και με σαφώς πιο μεγάλες επιδράσεις από τα πρόσφατα που ελήφθησαν, τα περισσότερα από τα οποία, σύμφωνα με την Alpha Bank (εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο, 2/7/09), «δεν αναμένεται να έχουν επιπτώσεις στην καταναλωτική δαπάνη σε εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα, ενώ ο φόρος στη βενζίνη προσαρμόζει την ελληνική φορολογία περισσότερο προς τα ευρωπαϊκά δεδομένα».

ΤΑ STRESS TESTS

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των stress tests, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τέλος του 2010 θα μπορούσε να φτάσει στο 12,7%, κάτω όμως από κάποιες σκληρές παραδοχές, όπως:

• Υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 3% τόσο για φέτος όσο και για την επόμενη χρονιά.
• Εκτίναξη του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ στο 5% (από 1% σήμερα).
• Πτώση του Γενικού Δείκτη του Χ.Α. κατά 40%.
• Εκτίναξη της ανεργίας στο 13,3% κ.ά.