Στην κατάσταση, στα διαρθρωτικά προβλήματα αλλά και στις δυνατότητες τριών σημαντικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας, του αγροτικού τομέα, του εμπορίου και της μεταποίησης, εστιάζει η τριμηνιαία έκθεση "Οικονομικό Δελτίο" της Alpha Bank με ημερομηνία Ιούνιος 2009.

Αγροτικός τομέας

Σύμφωνα με τη μελέτη που έγινε τις τελευταίες δεκαετίες, η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα κατατρύχεται από τις επιπτώσεις της ακολουθούμενης αγροτικής πολιτικής και τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι τα ακόλουθα: α) Η εμμονή στην οικογενειακή εκμετάλλευση (αντί της επιχειρηματικής ανάπτυξης) που διαιωνίζει τον κατακερματισμό, τη χαμηλή και τη μειωμένη παραγωγικότητα αλλά και την ανταγωνιστικότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. β) Η επιδίωξη (από την κυβέρνηση και από τα κόμματα) αφενός της αποφυγής του πολιτικού κόστους, με άμεση εξυπηρέτηση των εισοδηματικών και άλλων απαιτήσεων των αγροτών και μάλιστα συχνά υπό την πίεση σημαντικής αντικοινωνικής κινητοποίησης, και αφετέρου της απόσπασης πολιτικών ωφελειών μέσω παροχών στον αγροτικό τομέα, που χρηματοδοτούνται όχι από την τρέχουσα φορολογία αλλά από τις μελλοντικές γενιές.

Για παράδειγμα, οι πληρωμές για τις αγροτικές συντάξεις αυξήθηκαν το 2008 κατά 1,31 δισ. ευρώ, ή σε ποσοστό 47% έναντι του 2006. Στην ίδια περίοδο το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης αυξήθηκε από 5,99 δισ. ευρώ το 2006 σε 12,2 δισ. ευρώ το 2008.

Στο ανωτέρω πλαίσιο διαμορφώνεται και η επικέντρωση στις επιδιώξεις των αγροτών και των συνεταιριστικών τους οργανώσεων στη μεγιστοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών και των εθνικών επιδοτήσεων, των επιχορηγήσεων και των παροχών, αντί της εκμετάλλευσης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας, για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων σε ανταγωνιστικό κόστος και με την ικανοποιητική ζήτηση στην εγχώρια και στις ξένες αγορές.

Ειδικότερα, το διεκδικητικό πλαίσιο των αγροτών (μέσω των συνδικαλιστικών τους οργανώσεων) φαίνεται να εξαντλείται στις ακόλουθες επιδιώξεις: α) στην αύξηση των αγροτικών συντάξεων χωρίς καταβολή εισφορών, β) στην αύξηση των αποζημιώσεων από διαπιστωμένες (ή και ανύπαρκτες) καιρικές καταστροφές, γ) στην απαλλαγή από φόρους και από ασφαλιστικές εισφορές (αφορολόγητα αυτοκίνητα και καύσιμα, μεγαλύτερες επιστροφές ΦΠΑ κ.λπ.), δ) στην αύξηση των επιδοτήσεων των τόκων, ή/και στην επίτευξη άτοκων δανείων και, τελικά, στην πλήρη διαγραφή των χρεών και ε) στην εξασφάλιση αυξημένων επιδοτήσεων της ηλεκτρικής ενέργειας, των λιπασμάτων, του κόστους αποθήκευσης, της χρήσης των υδάτων κ.ά.

Αντίθετα, στη δημόσια συζήτηση φαίνεται να μην επιτρέπεται η δυνατότητα στη χώρα μας να παράγει αγροτικά προϊόντα σε ανταγωνιστικό κόστος, δηλαδή αγαθά τα οποία να μπορούν να πουληθούν στην εγχώρια αλλά και στις ξένες, χωρίς υπέρμετρη προστασία και κρατικές επιχορηγήσεις.

Μεταποίηση

Ο τομέας της μεταποίησης παραμένει σημαντικός σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, λειτουργώντας στο περιβάλλον της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας από τη δεκαετία του 1990 και της ζώνης του ευρώ (ΖτΕ) στη δεκαετία του 2000. Η αύξηση της παραγωγικότητας του μεταποιητικού τομέα στην Ελλάδα συμβαδίζει με το άνοιγμα της εγχώριας αγοράς στον διεθνή ανταγωνισμό.

Αυτό συμβάλλει στην αποτροπή συγκέντρωσης των εγχώριων συντελεστών παραγωγής στις δραστηριότητες οι οποίες δεν χρησιμοποιούν σύγχρονες τεχνολογίες και ενισχύει την επέκταση των εθνικών επιχειρήσεων στις ξένες αγορές, για την επίτευξη ενός κρίσιμου μεγέθους και για την εκμετάλλευση των οικονομιών κλίμακας.

Η δραστηριοποίηση στις ξένες αγορές βοηθά στην ολοκλήρωση της οργανωτικής δομής των μεταποιητικών επιχειρήσεων, στην αναβάθμιση των επιχειρηματικών τους σχεδίων, στην απόκτηση διεθνούς πείρας και στην κατάλληλη επαγγελματική εξέλιξη και κατάρτιση του εργατικού τους δυναμικού. Η διεθνοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων άρχισε ουσιαστικά από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 με την ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και με το άνοιγμα των χωρών της νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΝΑ. Ευρώπης) στην οικονομία της αγοράς και στον ανταγωνισμό. Η λειτουργία τους στο περιβάλλον της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς συνέπεσε με την εμφάνιση και με τη δημιουργία σημαντικών επιχειρηματικών ευκαιριών στη ΝΑ. Ευρώπη, ενώ η επιχειρηματική δραστηριότητα στην εγχώρια οικονομία ενισχύθηκε με την άρση των διάχυτων αντικινήτρων που προέκυπταν από τον άκρατο κρατικό παρεμβατισμό.

Έτσι, προέκυψε η σύγχρονη ελληνική μεταποιητική βιομηχανία, που εξακολουθεί να συμβάλλει στην απασχόληση ενός σημαντικού μέρους του εγχώριου εργατικού δυναμικού αλλά και ικανού αριθμού μεταναστών. Ωστόσο, το κόστος εργασίας στην Ελλάδα έχει ήδη αυξηθεί σημαντικά και εξακολουθεί να αυξάνεται με ταχύ ρυθμό, με αποτέλεσμα να τίθενται εκτός αγοράς οι βασικοί κλάδοι της ελληνικής μεταποίησης και ιδιαίτερα εκείνοι που χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό έντασης εργασίας.

Εμπόριο 

H αξία του εμπορίου επαυξάνεται σε οικονομίες όπως η Ελλάδα, στις οποίες η παραγωγή στους κατ’ εξοχήν παραγωγικούς κλάδους (γεωργία, μεταποιητική βιομηχανία, τουρισμός) είναι σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένη σε πλήθος μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες συνήθως παράγουν προϊόντα χωρίς να διαθέτουν αποθηκευτικούς χώρους, εργαστήρια ποιοτικής διαλογής και ποιοτικού ελέγχου, διευθύνσεις πωλήσεων, εξειδικευμένους πωλητές αλλά και τα αναγκαία δίκτυα διανομής για την προώθηση των προϊόντων στις εγχώριες και στις ξένες αγορές. Στην ειδική περίπτωση του τουρισμού τον ρόλο του διαμεσολαβητή εμπόρου παίζουν τα τουριστικά γραφεία και οι tour operators.

*Δείτε την πλήρη μελέτη της Alpha Bank στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".