Έρχεται νέα πτώση στις προθεσμιακές

Οι 3 λόγοι που αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να δούμε φέτος τις αποδόσεις των προθεσμιακών να πέφτουν και πάλι κάτω από τον πληθωρισμό. Πρωταθλήτρια η ΕΤΕ στην άντληση φθηνού χρήματος. Αναλυτικά στοιχεία.

Δημοσιεύθηκε: 27 Απριλίου 2009 - 08:21

του Στέφανου Κοτζαμάνη

Οι τρεις λόγοι που αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να δούμε φέτος τις αποδόσεις των προθεσμιακών καταθέσεων να πέφτουν και πάλι κάτω από τον πληθωρισμό - "Πρωταθλήτρια" η Εθνική στην άντληση "φθηνού" χρήματος. Αναλυτικά στοιχεία.

Η πτωτική τάση των επιτοκίων καταθέσεων που προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες είναι κάτι παραπάνω από προφανής.

Ενώ, στα τέλη Δεκεμβρίου το προσφερόμενο επιτόκιο για ετήσιας διάρκειας καταθέσεις προσέγγιζε στις περισσότερες περιπτώσεις το 6%, σήμερα -για ανάλογα ποσά- οι τράπεζες σπάνια προσφέρουν πάνω από 2,75% και μάλιστα μόνο για "νέο χρήμα", δηλαδή για κεφάλαια που έρχονται από τον ανταγωνισμό. Για ανανεώσεις ήδη υπαρχουσών προθεσμιακών καταθέσεων το επιτόκιο σπάνια υπερβαίνει το 2,3%. Αν από αυτό αφαιρεθεί το 10% της φορολογίας, τότε η καθαρή απόδοση μόλις και υπερβαίνει το 2%.

Όλα δείχνουν ότι η πτωτική πορεία των καταθετικών επιτοκίων δεν πρόκειται να σταματήσει στους αμέσως επόμενους μήνες. Και αυτό γιατί οι τράπεζες έχουν επιλύσει το πρόβλημα της ρευστότητάς τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους, αφού πέρα από το κρατικό πακέτο στήριξης έχουν τη δυνατότητα βραχυπρόθεσμου (χαμηλότοκου) δανεισμού και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Το βέβαιο λοιπόν είναι ότι οι αποταμιευτές θα πρέπει να ξεχάσουν τις υψηλές αποδόσεις του παρελθόντος, αλλά πέραν αυτού ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο να ξαναδούμε και πάλι μέσα στο 2009 τα επιτόκια να μειώνονται και πάλι γύρω ή και κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού, όπως συνέβαινε την περίοδο 2003 - 2005.

Και αυτό είναι δυνατόν να συμβεί για τρεις κυρίως λόγους:

Πρώτον, γιατί μπορεί μεν ο πληθωρισμός να ανέρχεται σήμερα μόλις στο 1,5% (αυτό σημαίνει γύρω στο 0,5% καθαρή απόδοση για τους προθεσμιακούς καταθέτες), πλην όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συνεχίσει να βρίσκεται σε τόσο χαμηλά επίπεδα και κατά τους επόμενους μήνες. Κι αυτό γιατί η υποχώρησή του οφείλεται στην κατακόρυφη πτώση του πετρελαίου και κάποιων άλλων commodities.

Ο δομικός πληθωρισμός, για παράδειγμα, παραμένει στο επίπεδο του 3,1% (στοιχεία Μαρτίου, έναντι 3,2% τον Φεβρουάριο και 3,3% τον Ιανουάριο)! Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν δεχτούμε πως οι τιμές του πετρελαίου και των οπωρολαχανικών δεν αυξηθούν στο μέλλον, ο πληθωρισμός πιθανότατα θα ανεβεί, όσο και αν η επερχόμενη κρίση πιέσει σε κάποιον βαθμό τις τιμές.

Δεύτερον, γιατί όλα δείχνουν ότι τα επιτόκια καταθέσεων θα υποχωρήσουν περισσότερο.

Και τρίτον, διότι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο αύξησης της φορολογίας στους τόκους των καταθέσεων από το 10% στο 15% μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Προς την υιοθέτηση αυτού του μέτρου συντείνουν όλα τα δεδομένα: α) είναι μόνιμης διάρκειας όπως επιθυμεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, β) δεν πλήττει την κατανάλωση, άρα δεν επιδεινώνει περισσότερο την κατάσταση στην πραγματική οικονομία, όπως θα έκανε π.χ. μια αύξηση των συντελεστών στο ΦΠΑ, γ) είναι ένας φόρος που συλλέγεται χωρίς δυσκολία, μπορεί να αποφέρει υψηλά έσοδα και συγκαταλέγεται σε αυτούς που προκαλούν σχετικά χαμηλό πολιτικό κόστος.

"Φθηνότερη" βάση για την Εθνική

Όπως προκύπτει και τα στοιχεία του παρατιθέμενου πίνακα, η Εθνική Τράπεζα είναι αυτή που διαθέτει την καλύτερη δομή χρηματοδότησης μεταξύ των μεγάλων ελληνικών τραπεζών.

Συγκεκριμένα:

Πρώτον, έχει τη μικρότερη εξάρτηση από τη "χρηματοδότηση χονδρικής" (wholesale banking), καθώς από αυτή προέρχεται μόνο το 13,6% της συνολικής της χρηματοδότησης, έναντι 17,6% της Alpha Bank και υψηλότερων ποσοστών για τη Eurobank και την Πειραιώς. Αντίθετα, μέσω της "λιανικής χρηματοδότησης" αντλεί το 77,6% της συνολικής της χρηματοδότησης, έναντι 75,5% της Alpha και χαμηλότερων ποσοστών για τη Eurobank και την Πειραιώς.

Και δεύτερον, πολύ μεγαλύτερο ποσοστό των καταθέσεων σε σχέση με τις υπόλοιπες τράπεζες είναι με τη μορφή καταθέσεων ταμιευτηρίου και όψεως, όπου τα επιτόκια είναι σαφώς χαμηλότερα. Αντίθετα, οι υπόλοιπες τράπεζες εξαρτώνται σαφώς περισσότερο από τις προθεσμιακές καταθέσεις και τα repos, υποχρεούμενες έτσι σε υψηλότερο κόστος άντλησης κεφαλαίων.

Ελληνικές τράπεζες: Ποσοστιαία δομή χρηματοδότησης
	Εθνική	Eurobank	Alpha	Πειραιώς
Καταθέσεις όψεως+ ταμιευτηρίου	35,1	18,5	25,7	17,3
Προθεσμιακές καταθέσεις + repos	42,5	48	44,2	43,4
Ομόλογα λιανικής	0	0	5,6	6,2
Σύνολο λιανικής χρηματοδότησης	77,6	66,6	75,5	66,9
Καθαρή θέση στη διατραπεζική	9,4	14,7	4,8	17,2
Senior Dept	4,2	6,4	11	4,3
Τιτλοποιήσεις	0	4,4	0	2,7
Καλυμμένα ομόλογα	0	0	0	0
Εμπορικά Χρεόγραφα	0	0,4	0,2	0,6
Subordinate dept	0	1,3	1,6	1,6
Σύνολο χονδρικής χρηματοδότησης	13,6	27,2	17,6	26,5
Προνομιούχες μετοχές	2,4	1	1,6	0,4
Ίδια κεφάλαια χωρίς ΔΜ	6,4	5,2	5,4	6,2
Συνολική χρηματοδότηση	100	100	100	100
Χορηγήσεις προς καταθέσεις*	97,60%	122,40%	119,2	122,4
Πηγή: Morgan Stanley