Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου αποτελούν ανάσα για την ακτοπλοΐα, σύμφωνα με την ειδική μελέτη της διεύθυνσης σχεδιασμού και οικονομικής ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας για την ακτοπλοΐα.

Όπως επισημαίνεται στην ειδική μελέτη, η ακτοπλοΐα αποτελεί σημαντικό παράγοντα της ελληνικής οικονομίας, λειτουργώντας σε ένα περιβάλλον που αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις.

Αν και η διεθνής κρίση αναμένεται να προκαλέσει ισχυρό πλήγμα στη ζήτηση, οι χαμηλές τιμές πετρελαίου θα θωρακίσουν σε μεγάλο βαθμό τη χρηματοοικονομική κτάσταση του κλάδου, επισημαίνεται στην ειδική μελέτη.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, βάσει των αποτελεσμάτων της εμπειρικής έρευνας όσον αφορά στη στενή σχέση μεταξύ της επιβατικής κίνησης και της οικονομικής δραστηριότητας, η αναμενόμενη επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας και κυρίως του τουρισμού (για τα έτη 2009 - 2010) θα πλήξει σημαντικά τη ζήτηση του κλάδου από την πλευρά της επιβατικής κίνησης.

Συγκεκριμένα, υπό τη σκιά της διεθνούς κρίσης, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 2,1% κατά μέσο όρο την επόμενη τετραετία (1,4% ετησίως για τη διετία 2009 - 2010,  με ανάκαμψη στο 2,8% ετησίως τη διετία 2011 - 2012). Επιπλέον, η επιβράδυνση της διεθνούς οικονομίας θα επηρεάσει και τους υπόλοιπους προσδιοριστικούς παράγοντες ζήτησης του κλάδου (τουρισμός, εμπόριο, περιφερειακή ανάπτυξη).

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο κύκλος εργασιών του κλάδου εκτιμάται ότι θα περιοριστεί κατά 3,8% το 2009 (έναντι αύξησης 8% το 2007) και στη συνέχεια θα ανακάμψει με μέσο ρυθμό 7,4% την περίοδο 2010 - 2012, ρυθμός παρόμοιος με την προηγούμενη τριετία.

Το κόστος των καυσίμων για τις ακτοπλοϊκές εταιρίες καταλαμβάνει σημαντικό ποσοστό του συνολικού κόστους (της τάξης του 40%) και συνεπώς αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της κερδοφορίας του κλάδου. Ειδικότερα, το υψηλό κόστος καυσίμων του 2008 είχε ως αποτέλεσμα την έντονη επιβράδυνση της κερδοφορίας στον κλάδο, όπως αντικατοπτρίζεται στα αποτελέσματα 9μήνου των εισηγμένων εταιριών. Η πτώση αυτή αναμένεται να μετακυλιστεί στα ετήσια αποτελέσματα για το σύνολο του κλάδου.

Συγκεκριμένα, η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων (ROE) το 2008 υπολογίζεται πως θα είναι χαμηλότερη από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας (0,2% έναντι 5%) - επίπεδο ήδη χαμηλότερο από τον αντίστοιχο μέσο όρο του τομέα υπηρεσιών (7,5%). Εκτιμώντας ότι η τιμή του πετρελαίου θα είναι 33 ευρώ το βαρέλι το 2009, ανεβαίνοντας σταδιακά στα 65 ευρώ το βαρέλι το 2012, το περιθώριο λειτουργικού κέρδους θα ανέλθει στο 24% το 2009 και στη συνέχεια θα σταθεροποιηθεί κοντά στο 18%. Όσον αφορά στην καθαρή κερδοφορία, το περιθώριο θα σταθεροποιηθεί περίπου στο 12% από σχεδόν μηδενικό το 2008 και στο 18% το 2009, ενώ το ROE θα ξεπεράσει το 9% το 2012.

Η Εθνική Τράπεζα τονίζει ότι ο κλάδος αντιμετωπίζει κινδύνους, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι αν και στο βασικό της σενάριο η χρηματοοικονομική εικόνα του κλάδου δείχνει να βελτιώνεται τα επόμενα χρόνια δύο βασικοί και ξεχωριστοί κίνδυνοι ελλοχεύουν:

(i) Υψηλές τιμές πετρελαίου:

Σε περίπτωση που η ανοδική πορεία των τιμών πετρελαίου μετά το 2009 είναι πιο έντονη (με το βαρέλι να προσεγγίζει τα 100 ευρώ το 2012, αντί 65 ευρώ στο βασικό σενάριο), τα αποτελέσματα των ετών 2011 και 2012 θα είναι ζημιογόνα (με μέσο περιθώριο καθαρής ζημίας 7%).

(ii) Οικονομική επιβράδυνση:

Σε περίπτωση που η κρίση αποδειχτεί εντονότερη απ' ό,τι αναμένεται (με μέσο ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας της τάξης του 1,4% κατά την περίοδο 2009 - 2012, αντί για 2,1% στο βασικό σενάριο), τα αποτελέσματα των ετών 2011 και 2012 θα είναι επίσης ζημιογόνα (με μέσο περιθώριο καθαρής ζημίας 4,5%).

Σημειώνει, πάντως, πως πέραν των κινδύνων που αντιμετωπίζονται, υπάρχουν και ευκαιρίες. Καθώς οι αγορές του Αιγαίου και της Αδριατικής δείχνουν να έχουν προσεγγίσει τα όρια ανάπτυξής τους στο παρόν πλαίσιο λειτουργίας, στρατηγικές ή θεσμικές μεταβολές απαιτούνται για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου: 

- Περιορισμός των στρεβλώσεων της αγοράς. 
- Βελτίωση των λιμενικών υποδομών. 
- Στροφή στη δρομολόγηση πλοίων με προτεραιότητα τη μεταφορά φορτηγών. 
- Δραστηριοποίηση σε αγορές του εξωτερικού (όπως η διασύνδεση Ελλάδας - Τουρκίας, η Ερυθρά και η Μαύρη Θάλασσα).

* Η ειδική μελέτη της διεύθυνσης σχεδιασμού και οικονομικής ανάλυσης της ΕΤΕ για την ακτοπλοΐα δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".