Έξι λόγοι για τους οποίους οι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι της Μεγαλονήσου βρίσκονται στην "ασφαλή πλευρά του λόφου" - Πώς επηρεάζεται το ΝΙΜ από το νέο ρεκόρ στα επιτόκια καταθέσεων και από το αλαλούμ στις χορηγήσεις. Αντιδρούν οι αρχές στην εκροή ρευστότητας προς τρίτες χώρες, φαινόμενο που αποδίδεται σε ελληνικές τράπεζες που λειτουργούν στη Μεγαλόνησο.
 

Υπάρχουν έξι σοβαροί λόγοι για τους οποίους οι κυπριακές τράπεζες συγκαταλέγονται στις ασφαλέστερες επιλογές, όταν ο κλάδος δοκιμάζεται έντονα από την τρέχουσα διεθνή κρίση.

Πρώτον, δεν διέθεταν, ούτε διαθέτουν, στα χαρτοφυλάκιά τους τα λεγόμενα τοξικά προϊόντα.

Δεύτερον, δεν έχουν πρόβλημα ρευστότητας. Είναι θετικές στη διατραπεζική αγορά και απαλλαγμένες από τον πονοκέφαλο του wholesale banking. Ενδεικτικός είναι ο πίνακας της Goldman Sachs που δημοσίευε τα σχετικά στοιχεία για τις ελληνικές και τις κυπριακές τράπεζες και που είχαμε δημοσιεύσει στο Euro2day.

Άλλωστε, η Κύπρος είναι από τις χώρες της Ευρώπης στις οποίες δεν τέθηκε θέμα εκπόνησης πακέτου τόνωσης των τραπεζών, καθώς κανένα από τα τραπεζικά συγκροτήματα δεν το ζήτησε.

Τρίτον, έχουν ελάχιστη έκθεση στα Βαλκάνια και γενικότερα στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Σημαντική θέση στη Ρωσία διαθέτει μόνο η Τράπεζα Κύπρου, η διοίκηση της οποίας δεν φαίνεται να ανησυχεί για την πρόσφατη επιλογή της να αγοράσει τη Uniastrum Bank.

Τέταρτον, επιπτώσεις στο international banking από την κρίση σε Ρωσία και Ουκρανία μέχρι σήμερα δεν έχουν διαφανεί. Το ύψος των σχετικών καταθέσεων έχει αυξηθεί από την αρχή του έτους, ενώ κατά το τελευταίο δίμηνο έχουν παρατηρηθεί και κάποιες εισροές κεφαλαίων στην Κύπρο, λόγω του φόβου που υπήρξε για τη βιωσιμότητα των τραπεζών στη Β. Ιρλανδία.

Πέμπτον, η αγορά των ακινήτων στην Κύπρο συμπεριφέρεται μέχρι σήμερα όπως και στην Ελλάδα: ακολουθεί πλαγιοπτωτική πορεία, χωρίς όμως να διαφαίνονται προϋποθέσεις απότομης πτώσης στο ορατό μέλλον.

Και έκτον, η κυπριακή οικονομία διακρίνεται για το δημοσιονομικό της πλεόνασμα και το περιορισμένο δημόσιο χρέος της.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι κυπριακές τράπεζες συγκαταλέγονται στις ασφαλέστερες της Ευρώπης, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα μείνουν εντελών ανεπηρέαστες από τη γενικότερη συγκυρία.

Για παράδειγμα, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας αναμένεται να επιβραδυνθεί μέσα στο 2009, καθώς τα μηνύματα από τον τουρισμό είναι πτωτικά, το ενδιαφέρον από το εξωτερικό για αγορές ακινήτων έχει περιοριστεί και η αύξηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων παρουσιάζει σαφείς τάσης αποκλιμάκωσης. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει αύξηση των επισφαλειών.

Ο ρωσικός κίνδυνος έχει περισσότερο μεσοπρόθεσμο παρά βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Τραπεζικοί παράγοντες της Κύπρου δεν πιστεύουν ότι οι Ρώσοι θα εκδηλώσουν προθέσεις αποχώρησής τους από την Κύπρο, ωστόσο υποστηρίζουν ότι αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά η κρίση στη Ρωσία τότε σε βάθος χρόνου και η κυπριακή οικονομία θα υποστεί -άρα και οι τράπεζες- κάποιες παράπλευρες απώλειες.

Στο 6,5% τα επιτόκια καταθέσεων!

Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει μειώσει το βασικό της επιτόκιο κατά 75 μονάδες βάσης, τα επιτόκια καταθέσεων στην Κύπρο συνεχίζουν να… τραβούν την ανηφόρα.

Μόνο το τελευταίο δίμηνο οι αποδόσεις των δεσμευμένων καταθέσεων ετήσιας διάρκειας σκαρφάλωσαν από το 6% στο 6,5% και μάλιστα όχι για υψηλά ποσά καταθέσεων. Τοπικοί τραπεζικοί παράγοντες φωτογραφίζουν ως βασικές υπαίτιες για την αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων στα τρέχοντα επίπεδα μη κυπριακές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη χώρα και σηκώνουν χρήμα προκειμένου να το μεταφέρουν σε άλλες χώρες. 

Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους "καμία τράπεζα δεν θέλει να χάσει μερίδια αγοράς, ούτε επιθυμεί να δει τη ρευστότητά της να επιδεινώνεται και γι' αυτό ακολουθούν όλες στην προσφορά υψηλών επιτοκίων".

Για το θέμα άλλωστε της μεταφοράς κεφαλαίων εκτός Κύπρου εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του και ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών κ. Χαρίλαος Σταυράκης, επιθυμία του οποίου είναι να πέσουν τα επιτόκια και να χρηματοδοτηθεί με φθηνό χρήμα η οικονομία.

Αλαλούμ στις χορηγήσεις…

Σε αντίθεση με τα επιτόκια καταθέσεων που ανεβαίνουν, η πρόσφατη υποχώρηση του επιτοκίου της ΕΚΤ κατά 100 μονάδες βάσης είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν ισόποσα τα στεγαστικά και τα προσωπικά δάνεια που είχαν εκχωρήσει οι κυπριακές τράπεζες έως και την 31η/12/2007.

Η ρίζα του κακού βρίσκεται στο ότι η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου από την 1η Ιανουαρίου του 2008 (ημερομηνία ένταξης της χώρας στην ευρωζώνη) επέβαλε στις κυπριακές τράπεζες να συνδέσουν όλα τους τα κυμαινόμενα δάνεια όχι με το EURIBOR, αλλά με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ!

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ας υποθέσουμε ότι το 2007 είχε δοθεί ένα στεγαστικό δάνειο με επιτόκιο Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου συν 2%, που ισούνταν τότε με 4,5%+2%=6,5%. Από την 1η Ιανουαρίου, το συγκεκριμένο δάνειο τοκιζόταν με επιτόκιο 6% (ΕΚΤ+2%, δηλαδή 4,25%+2%=6,25%) και σήμερα τοκίζεται με 5,25% (ΕΚΤ+2%, δηλαδή με 3,25%+2%).

Την ίδια περίοδο δηλαδή, όπου οι κυπριακές τράπεζες έχουν ένα μέσο κόστος άντλησης κεφαλαίων γύρω στο 5% - 5,5%, έχουν σειρά χορηγήσεων με επιτόκιο ίσο ή και χαμηλότερο…

Και επίσης συνέβαινε και το εξής παράλογο: ενώ τα επιτόκια στα νέα στεγαστικά και προσωπικά δάνεια αυξάνονταν, στα παλαιότερα δάνεια τα επιτόκια μειώνονταν!

Οι κυπριακές τράπεζες, λοιπόν, σκέφτηκαν να αντιδράσουν αυξάνοντας το spread στις συγκεκριμένες κατηγορίες δανείων, ωστόσο -έπειτα και από πολιτικές παροτρύνσεις- κάτι τέτοιο δεν αναμένεται να συμβεί μέχρι το τέλος του έτους…