Πότε θα φτάσει η Ελλάδα σε «πλήρη απασχόληση»

Χαμηλότερα του 10% είναι πρώτη φορά εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια η ανεργία στη χώρα μας, εάν συνυπολογιστεί και η παράμετρος των κενών θέσεων εργασίας, επισημαίνει σε μελέτη του το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), τονίζοντας βέβαια παράλληλα, ότι η αγορά εργασίας στη χώρα μας παραμένει «χαλαρή», ήτοι οι άνεργοι δυσκολεύονται να βρουν εύκολα δουλειά.

Το ΚΕΠΕ, βέβαια, εκτιμά πως εάν συνεχιστεί η μείωση του «βαθμού χαλαρότητας» που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, τότε μια σημαντική αλλαγή προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικής αγοράς εργασίας, μπορεί να επιτευχθεί μέσα στα επόμενα 3,5 χρόνια.

Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιοποίησε το ΚΕΠΕ, το ποσοστό ανεργίας στη χώρα μας έχει υποχωρήσει φέτος, κάτω από το 10%. Εάν δε, ληφθούν υπόψη τα στοιχεία για τις κενές θέσεις εργασίας, τότε η μέση ετήσια ανεργία θα βρεθεί χαμηλότερα του 10%, και μάλιστα αυτό θα έχει επιτευχθεί εδώ και τουλάχιστον, 15 χρόνια.

Πρόκειται για τον δείκτη «αποτελεσματικής ανεργίας», στον οποίο αναφέρθηκαν για πρώτη φορά οι Michaillat και Saez το 2022. Μάλιστα, το ΚΕΠΕ εκτιμά ότι υπό αυτό το πρίσμα, η εγχώρια αγορά εργασίας έχει αφενός καταστεί πιο σφιχτή σε σχέση με προηγούμενα έτη, αφετέρου δε, παραμένει «επίμονα χαλαρή».

Αναλυτικά, οι μελετητές του Κέντρου ξεκαθαρίζουν πως στην ανάλυσή τους χρησιμοποιούν τον δείκτη της αποτελεσματικής ανεργίας, δηλαδή το ποσοστό ανεργίας που λαμβάνει υπόψη το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας. Και σημειώνουν πως σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, η αποτελεσματική ανεργία υπολείπεται του συνήθους και ευρύτερα αποδεκτού δείκτη ανεργίας. Υπάρχει δηλαδή «θετικό χάσμα ανεργίας», γεγονός που χαρακτηρίζει την αγορά εργασίας στην Ελλάδα «χαλαρή» και αποκαλύπτει ότι η ελληνική οικονομία απέχει αρκετά από την πλήρη απασχόληση.

Τι σημαίνει αυτό; Όταν το χάσμα της ανεργίας, δηλαδή η απόκλισή της από την αποτελεσματική ανεργία, είναι θετικό, τότε η αγορά εργασίας θεωρείται πως είναι «χαλαρή» και είναι πιο δύσκολο για τον εργαζόμενο να βρει δουλειά. Όταν όμως το χάσμα είναι αρνητικό, τότε η αγορά εργασίας λογίζεται ως «σφιχτή» και είναι πιο δύσκολο για τον εργοδότη να βρει εργαζομένους. Στην περίπτωση μηδενικού χάσματος, τότε η οικονομία βρίσκεται στην πλήρη απασχόληση (αποτελεσματική αγορά εργασίας).

Εκτιμούν βέβαια, πως αν συνεχιστούν οι θετικές τάσεις μείωσης του χάσματος ανεργίας (διαφορά μεταξύ ανεργίας και αποτελεσματικής ανεργίας) η πλήρης απασχόληση θα μπορούσε να επιτευχθεί ακόμη και στα επόμενα 3,5 χρόνια. 

Προς τούτο θα πρέπει να αναζητηθούν πολιτικές όπως η αύξηση της καινοτομίας, η βελτίωση της επιχειρηματικότητας, πολιτικές που ενθαρρύνουν και διευκολύνουν τη συμμετοχή του πληθυσμού και ιδίως των γυναικών (αύξηση της απασχόλησης), τη δημιουργία επιχειρήσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας και αποφυγή της αποκλειστικής εστίασης («μονοκαλλιέργειας») στον τουρισμό. Εισηγείται επίσης την ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου σε ικανότητες και δεξιότητες που χρειάζονται στην αγορά εργασίας ιδιαίτερα μέσω της τεχνικής εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης, την αύξηση της συμμετοχής των ατόμων τρίτης ηλικίας και των συνταξιούχων (προαιρετικά για όσους επιθυμούν να συμμετέχουν σε τέτοια προγράμματα), και τη βελτίωση των αμοιβών εργασίας, έτσι ώστε να ανακοπεί η διαρροή υψηλού εργατικού δυναμικού στο εξωτερικό, σημειώνει το ΚΕΠΕ.