Η ψηφιακή κάρτα αύξησε τις... υπερωρίες των εργαζόμενων

Σημαντική πίεση προς τους εργοδότες φαίνεται πως ασκεί το μέτρο της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, καθώς όπου ίσχυσε, υπήρξε αύξηση των δηλώσεων υπερωριακής απασχόλησης, με αποτέλεσμα να αποτελεί ένα ισχυρό όπλο στη μάχη κατά της αδήλωτης εργασίας και κατά συνέπεια υπέρ της βελτίωσης των εισοδημάτων των εργαζόμενων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν σε όλους τους κλάδους που εφαρμόστηκε το μέτρο, παρατηρήθηκε αύξηση στις υπερωρίες που δηλώνονται. Αυτό αποκάλυψε χθες η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως, η οποία απέδωσε μάλιστα το στοιχείο αυτό, αφενός, στη μεγέθυνση της οικονομίας και αφετέρου, στην εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας που οδηγεί στην καταγραφή του πραγματικού χρόνου εργασίας.

Και πράγματι, τα στοιχεία από το πληροφοριακό σύστημα Εργάνη δείχνουν ότι από το 2022 που ξεκίνησε η πιλοτική εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας παρατηρείται μια σταθερή άνοδος των υπερωριών, χωρίς να παραγνωρίζεται βέβαια και η συμβολή σε αυτό της αύξησης του τζίρου και της απασχόλησης στους συγκεκριμένους κλάδους.

Όπως δήλωσε άλλωστε η κα Κεραμέως χθες, σε συνέντευξή της στον ΣΚΑΪ, η ψηφιακή κάρτα είναι ένα εργαλείο που βοηθάει στην καταγραφή των πραγματικών ωρών που δουλεύει ένας εργαζόμενος, προκειμένου να αμείβεται για τον χρόνο που πραγματικά εργάζεται. Και συνέδεσε το μέτρο με τη συνεχή αύξηση των καταγεγραμμένων υπερωριών.

Και πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέγονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες, από το πληροφοριακό σύστημα Εργάνη, ενώ το 2021 έχουμε 1,87 εκατομμύρια ώρες καταγεγραμμένων υπερωριών, το 2022, παρατηρείται μια σημαντική αύξηση της τάξης του 36,9%, με τις επιχειρήσεις συνολικά να δηλώνουν 2,56 εκατομμύρια ώρες υπερωριακής απασχόλησης.

Να σημειωθεί βέβαια εδώ ότι το 2021 είχαμε lockdown, με την οικονομία να βρίσκεται στον «πάγο» και κατά συνέπεια δεν είναι απόλυτα συγκρίσιμα τα στοιχεία, ούτε μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μόνα τους για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Η αυξητική τάση συνεχίστηκε και το 2023, όταν η οικονομία είχα αρχίσει να ορθοποδεί, καθώς είχαμε 2,68 εκατομμύρια ώρες καταγεγραμμένων υπερωριών, αυξημένες κατά 4,7% σε σχέση με το 2022, ενώ και το 7μηνο Ιανουάριος - Ιούλιος 2024, οι καταγεγραμμένες ώρες υπερωριών έφθασαν στο 1,53 εκατομμύριο, αυξημένες σε σχέση με το αντίστοιχο 7μηνο του 2023 (1,49 εκατομμύριο ώρες).

Αλλά και ανά κλάδο, όπου εφαρμόστηκε η ψηφιακή κάρτα παρατηρείται μια ιδιαίτερα σημαντική αύξηση των υπερωριών που δηλώνονται από τους εργοδότες, σε σχέση με τη χρονιά που η ψηφιακή κάρτα δεν εφαρμοζόταν. Γεγονός που αναλύεται από τα υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Εργασίας αλλά και από την πολιτική ηγεσία ως ενδεικτικό της σημαντικής συμβολής του μέτρου, στην προσπάθεια προστασίας των εργαζόμενων από φαινόμενα καταστρατήγησης της εργατικής νομοθεσίας και δη, της δήλωσης και αμοιβής των υπερωριών.

Έτσι, για παράδειγμα, στα σούπερ μάρκετ, το 2022 παρατηρείται αύξηση των δηλωθεισών υπερωριών, της τάξης του 24,5%. Αύξηση η οποία συνεχίστηκε και το 2023, κοντά στο 30%. ενώ όπως δήλωσε και η κα Κεραμέως, η σωρευτική αύξηση είναι της τάξης του 61,2% (από το 2021 έως το 2023).

Στις τράπεζες, που το μέτρο της ψηφιακής κάρτας εφαρμόστηκε πρώτο, παράλληλα με τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, η σωρευτική αύξηση των υπερωριών προσεγγίζει το 14%. Μόνο κατά την πρώτη χρονιά, το 2022, σε σχέση με το 2021, υπήρξε μια αύξηση που ξεπέρασε το 4,5%. Κοντά στο 4,8% ήταν η αύξηση και το 2023.

Ακόμη και στο λιανικό εμπόριο και στη βιομηχανία, κλάδοι που εφάρμοσαν την ψηφιακή κάρτα εργασίας εντός του 2024, παρατηρείται, σύμφωνα με στοιχεία από το πληροφοριακό σύστημα Εργάνη, αύξηση πάνω από 10% στις υπερωρίες που δηλώθηκαν εντός του τρέχοντος έτους, σε σχέση με το αντίστοιχο 7μηνο του 2023. Αντίστοιχα, αυξημένες κατά 5,4% εμφανίζονται το ίδιο χρονικό διάστημα και οι υπερωρίες που δηλώθηκαν από τους εργοδότες του κλάδου της βιομηχανίας.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι τα στοιχεία δείχνουν πως στις ΔΕΚΟ αλλά και στις Ασφαλιστικές Εταιρείες, όπου επίσης εφαρμόζεται η ψηφιακή κάρτα εργασίας, δεν παρατηρείται αύξηση των υπερωριών, σε αντίθεση με τις εταιρείες security, όπου η αύξηση από το 2022 στο 2023 ήταν της τάξης του 11% με 11,5%.

Στο υπουργείο Εργασίας πάντως, και δη στη Γενική Γραμματεία Εργασιακών Σχέσεων, με επικεφαλής το νέο Γενικό Γραμματέα Νίκο Μηλαπίδη, επεξεργάζονται όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, απλοποιούν και κωδικοποιούν τα όσα ισχύουν μέχρι σήμερα, με τις διαφοροποιήσεις που προβλέπονται βάσει της ιδιαιτερότητας κάθε κλάδου και καταγράφουν τα προβλήματα, προκειμένου εντός του Σεπτεμβρίου να προχωρήσουν στην πιλοτική εφαρμογή του μέτρου της ψηφιακής κάρτας εργασίας και στους κλάδους του επισιτισμού και του τουρισμού.

Σήμερα μάλιστα, έχει προγραμματιστεί συνάντηση στο υπουργείο Εργασίας, υπό την κ. Κεραμέως, με τη συμμετοχή των βασικών κοινωνικών εταίρων στους τομείς τουρισμού και εστίασης, στην οποία θα υπάρξει συζήτηση εφ’ όλης της ύλης για την επέκταση της ψηφιακής κάρτας στους τομείς αυτούς.