Οι «καυτές πατάτες» για τον νέο υπουργό Εργασίας

Πολλά ανοικτά θέματα, εμβληματικές μεταρρυθμίσεις αλλά και δύσκολες αποφάσεις θα κληθεί να προχωρήσει ο νέος υπουργός Εργασίας.

Στο Εργασιακό, η μείωση της ανεργίας, η αντιμετώπιση δομικών προβλημάτων όπως η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης, η διαχείριση σημαντικών κονδυλίων για μια πιο αποτελεσματική κατάρτιση, αλλά και το θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων, της αύξησης των μισθών αλλά και το φλέγον ζήτημα των τριετιών, είναι κάποια μόνο από τα θέματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει.

Σημαντική εκκρεμότητα θεωρείται η επέκταση της λειτουργίας της ψηφιακής κάρτας εργασίας σε όλο το φάσμα της μισθωτής απασχόλησης. Εντός του καλοκαιριού αναμένεται να ολοκληρωθεί η επέκταση της ψηφιακής κάρτας εργασίας σε μια σειρά από ΔΕΚΟ που έχουν να κάνουν με τις συγκοινωνίες (π.χ. ΟΣΥ, ΟΑΣΑ, ΟΣΕΘ, ΟΑΣΘ, Αττικό μετρό) αλλά και άλλες ΔΕΚΟ όπως ΕYΔΑΠ, ΕΛΤΑ κ.ά. Στη συνέχεια τη σκυτάλη θα πάρει η βιομηχανία και σε δεύτερο χρόνο η εστίαση και ο τουρισμός, που είναι και το μεγαλύτερο στοίχημα.

Το πεδίο των μισθών είναι και το πλέον σημαντικό, όπως και αυτό με τη μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς αφορά περίπου δύο εκατομμύρια μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα. Με δεδομένη τη δέσμευση της ΝΔ για κατώτατο μισθό 950 ευρώ στο τέλος της 4ετίας, ήτοι αύξηση 170 ευρώ ή 21,8%, στις αρχές του 2024 θα πρέπει να εκκινήσει η διαδικασία, με στόχο μεσοσταθμική αύξηση 42,5 ευρώ ή 5,44%, ώστε ο κατώτατος μισθός να φτάσει στα 822 ευρώ.

Αντίστοιχα, για να φτάσει ο μέσος μισθός στα 1.500 ευρώ, όπως έχει προαναγγείλει η ΝΔ, απαιτείται σωρευτική αύξηση 316 ευρώ σε μια 4ετία, δηλαδή 26,6%. Αυτό σημαίνει ότι μόνο το 2024, θα πρέπει να αυξηθεί κατά 6,6%. Εκτός από τη συμμετοχή της αύξησης του κατώτατου μισθού, η αύξηση αυτή θα πρέπει να στηριχθεί στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, τις επενδύσεις και την περαιτέρω μείωση της ανεργίας που θα ενισχύσει τη στενότητα στην αγορά εργασίας (έλλειψη εργατικού δυναμικού).

Σημαντική εκκρεμότητα -από τις σημαντικότερες στο «μέτωπο» των μισθών, αν όχι η σημαντικότερη- είναι η αναβίωση των 3ετιών, δηλαδή των επιδομάτων προϋπηρεσίας που αφορούν, κατ' αρχάς, τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό. Αν και στις επίσημες εγχώριες και διεθνείς εκθέσεις, η ανεργία δεν προβλέπεται να μειωθεί κάτω από το 10%, στα επόμενα 2 με 3 χρόνια, στους κόλπους της ΝΔ επικρατεί η άποψη ότι αυτό μπορεί να συμβεί νωρίτερα. Σε κάθε περίπτωση, ο νέος υπουργός θα πρέπει αφενός να αποσαφηνίσει εάν και πότε θα ξεκινήσουν να ξανα-υπολογίζονται οι τριετίες στον κατώτατο μισθό.

Η μείωση της ανεργίας και ειδικότερα η πτώση της κάτω από το «φράγμα» του 10% είναι σημαντικός στόχος για τη νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Στόχος σημαντικός, όχι όμως και τόσο εύκολος, καθώς οι διεθνείς οργανισμοί φαίνεται να «βλέπουν» επιβράδυνση στην αύξησης της απασχόλησης, λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας.

Σημαντική πρόκληση και κομβικό θέμα είναι και η έλλειψη δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων σε κλάδους όπως ο τουρισμός, η εστίαση, η βιομηχανία κ.ά.

Τα προγράμματα κατάρτισης που τρέχουν από τη ΔΥΠΑ και όσο αναμένεται να ξεκινήσουν να υλοποιούνται το επόμενο διάστημα είναι βασικός μοχλός για την αντιμετώπισης της αναντιστοιχίας αυτής. Οι εργοδότες πιέζουν για περαιτέρω αύξηση του επιτρεπόμενου ορίου εισαγωγής εργαζομένων από τρίτες χώρες και μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, ενώ δεν λείπουν φαινόμενα καταστρατήγησης της νομοθεσίας και αύξηση της παραβατικότητας.

Στο ασφαλιστικό, μπορεί το μέχρι πρότινος θέμα της έκδοσης των εκκρεμών συντάξεων να μην είναι πλέον στο προσκήνιο, υπάρχουν όμως ανοικτά μέτωπα, με κύριο την υπογραφή Προεδρικού Διατάγματος για την εφαρμογή ενιαίου κανονισμού ασφάλισης και παροχών στον ΕΦΚΑ. Πρόκειται για μια δύσκολη μεταρρύθμιση, που εκκρεμεί από το 2017, που θα δυσαρεστήσει αρκετές χιλιάδες ασφαλισμένους.

Παράλληλα, θα πρέπει να κλείσουν μικρές ή μεγαλύτερες «τρύπες» του παρελθόντος, όπως η έκδοση των παράλληλων συντάξεων και η εκκαθάριση των εισφορών στους μη μισθωτούς. Μια «κρυφή» εκκρεμότητα θεωρείται για πολλούς η οριστικοποίηση των συνταξιοδοτικών αποφάσεων που εκδόθηκαν μεν, πρέπει όμως να επανεξεταστούν, να ελεγχθούν ως προς την ορθότητά τους και να «κλείσουν» οριστικά. Για τον ΕΦΚΑ αυτό αποτελεί το νέο μοντέλο έκδοσης των συντάξεων, για πολλούς από τους νέους συνταξιούχους όμως αποτελούν ένα νέο πεδίο αμφισβήτησης, καθώς διαπιστώνεται ότι υπάρχουν λάθη στην έκδοση των νέων συντάξεων. Οι αρμόδιοι πάντως διαβεβαιώνουν ότι τα λάθη δεν ξεπερνούν το σύνηθες 20%.

Ο ΕΦΚΑ βέβαια έχει μπροστά του μια ακόμη «δύσκολη» τριετία, κατά την οποία θα υλοποιηθεί το νέο, Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και η ψηφιοποίηση του ασφαλιστικού βίου όλων των ασφαλισμένων.

Και βέβαια, από τον νέο υπουργό θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και νέα θέματα, όπως η δέσμευση για περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η πιθανότητα καταβολής (τουλάχιστον και το 2024) ενός «επιδόματος προσωπικής διαφοράς» σε εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους που δεν θα λάβουν και το επόμενο έτος αύξηση στη σύνταξή τους.

Και υπουργείο Οικογένειας

Την πρόθεσή του να συστήσει ένα υπουργείο Οικογένειας έχει εκφράσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με μεταφορά αρμοδιοτήτων κατά κύριο λόγο από το υπουργείο Εργασίας, προς το νέο υπουργείο. Αυτές θα αφορούν τη στήριξη της οικογένειας, των γυναικών με αιχμή την ισότητα στους μισθούς και στην αγορά εργασίας, αλλά και τη στεγαστική πολιτική.

Στη δικαιοδοσία του νέου υπουργού θα τεθούν κάποιες από τις αρμοδιότητες που ανήκουν στη ΔΥΠΑ, στον ΟΠΕΚΑ αλλά και στα υπουργεία Εργασίας ίσως και Παιδείας και Εσωτερικών. Από τις πρώτες αποφάσεις αναμένεται να είναι ο διπλασιασμός της χρηματοδότησης του προγράμματος «Σπίτι μου», που ανήκει στη ΔΥΠΑ, ώστε να φθάσει στο 1 δισ. ευρώ, καθώς και η δημιουργία μιας ηλεκτρονικής βάσης για όλα τα κοινωνικά επιδόματα που χορηγεί σήμερα ο ΟΠΕΚΑ, αλλά και η καταβολή μέρος αυτών, μέσω προπληρωμένης κάρτας.