Ρωγμές στις μεταρρυθμίσεις της αγοράς ηλεκτρισμού

«Ρωγμές» καταγράφονται στο ελληνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων στην αγορά ηλεκτρισμού (Market Reform Plan). Πριν καλά καλά υποβληθεί η αναθεωρημένη ελληνική πρόταση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με σφιχτά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, όπως έχει ζητηθεί, μία από τις ψηφίδες του σχεδίου αυτού, που αφορά στο «νοικοκύρεμα» της Αγοράς Εξισορρόπησης, βρίσκεται στον αέρα.

Πρόκειται για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στη συγκεκριμένη Αγορά και την ανάληψη πλήρους ευθύνης εξισορρόπησης για τις αποκλίσεις που προκαλούν.

Η εφαρμογή της υποχρέωσης αυτής συνδέθηκε νομοθετικά με την ένταξη της εγχώριας Ενδοημερήσιας Αγοράς στην κοινή ολοκληρωμένη ενδοημερήσια διασυνοριακή αγορά (XBID Market Project), για τη συνεχή ροή συναλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την Ευρώπη εντός της ημέρας, με απώτερο στόχο τη σύγκλιση των τιμών προς όφελος του καταναλωτή.

Το XBID «κουμπώνει» με την Αγορά Εξισορρόπησης, καθώς η συνεχής διαπραγμάτευση, ως πιο ευέλικτη, εκτιμάται ότι μπορεί να μειώσει το κόστος εξισορρόπησης μέσω και της συγκεκριμένης υποχρέωσης για τις ΑΠΕ, γιατί θα περιοριστούν οι ποσότητες ενέργειας που ενεργοποιούνται. Σήμερα οι ΑΠΕ πληρώνουν ένα μέρος των αποκλίσεων, άρα δεν έχουν κίνητρο να φέρουν κοντά την παραγωγή με την απόκλιση.

Και ενώ η έναρξη του XBID προγραμματιζόταν για τις 8 Μαρτίου 2022, τώρα μετατίθεται για τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Η ανάληψη πλήρους ευθύνης εξισορρόπησης από τις ΑΠΕ θα γινόταν παράλληλα με την έναρξη του XBID, καθώς η σχετική νομοθετική ρύθμιση του 2020 επιτάσσει την εφαρμογή της «με την ανάπτυξη και λειτουργία συνεχούς ενδοημερήσιας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, στο πλαίσιο λειτουργίας του εν λόγω υποδείγματος-στόχου της Ε.Ε. για την εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας».

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, δεν κατέστη δυνατή η έγκαιρη προσαρμογή των τοπικών πληροφοριακών συστημάτων συναλλαγών που θα συνδέονταν με το XBID, ώστε να συμμετέχει από τον Μάρτιο και η Ελλάδα στις ενδοημερήσιες συναλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης, μέσω έργου σύζευξης με την Ιταλία και τη Βουλγαρία. Η αρμόδια ομάδα του Χρηματιστηρίου Αθηνών, που έχει επιφορτιστεί παράλληλα με πολύ μεγάλο όγκο εργασιών, διαπίστωσε ότι πρόκειται για ένα σύνθετο έργο που απαιτεί περισσότερο χρόνο. Συν τοις άλλοις, το XBID περιλαμβάνει προγραμματισμένες επεκτάσεις, οπότε το επόμενο «κύμα» για ένταξη, μετά τον Μάρτιο, είναι ο Δεκέμβριος του 2022.

Σε αυτό το σκηνικό, η ΡΑΕ σχεδιάζει να εισηγηθεί στο ΥΠΕΝ την απεμπλοκή της ημερομηνίας ανάληψης πλήρους ευθύνης εξισορρόπησης για τις ΑΠΕ από τον χρόνο ένταξης της Ελλάδας στις συνεχείς ενδοημερήσιες συναλλαγές της Ευρώπης. Θα προτείνει, συγκεκριμένα, να εφαρμοστεί η ρύθμιση αυτή για τις ΑΠΕ από τις αρχές του επόμενου έτους. Το αν θα προχωρήσει εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του ΥΠΕΝ, που θα πρέπει να προωθήσει νέα σχετική νομοθετική ρύθμιση. Πάντως, εκφράζεται προβληματισμός για τις αντιδράσεις των ΑΠΕ, που ίσως «πατήσουν» στο γεγονός ότι δεν μπορεί να γίνει το ένα χωρίς το άλλο, όταν μάλιστα καταργήθηκε ο Μεταβατικός Μηχανισμός Βέλτιστης Ακρίβειας Πρόβλεψης, μετά την ψήφιση του νομοθετικού συγχρονισμού των δύο μέτρων (ΑΠΕ και XBID), ενώ η κατάργησή του προβλεπόταν αρχικά όταν θα είχε αποκτήσει επαρκή ρευστότητα η Ενδοημερήσια Αγορά.

Πρώτα μεταρρυθμίσεις, μετά μηχανισμοί

Στη γνωμοδότησή της η Κομισιόν για το αρχικό Market Reform Plan, την οποία έλαβε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την προηγούμενη Τρίτη, υπαγορεύει, μεταξύ άλλων, τη συμμετοχή και των ΑΠΕ στην Αγορά Εξισορρόπησης, εκτός από την απόκριση ζήτησης (demand response) και την αποθήκευση, ώστε να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στην αγορά αυτή και να μειωθούν οι χρεώσεις.

Συνδέει δε άμεσα τη διόρθωση των υφιστάμενων στρεβλώσεων στην εγχώρια ηλεκτρική αγορά με οποιαδήποτε συζήτηση για την έγκριση δύο μηχανισμών για τις οποίες ενδιαφέρεται η χώρα μας. Το Strategic Reserve για την αποζημίωση των λιγνιτικών μονάδων ως στρατηγικών εφεδρειών μέχρι να αντικατασταθούν από νέες μονάδες φυσικού αερίου και τον CRM (μηχανισμός ισχύος) για τις μονάδες φυσικού αερίου. Με άλλα λόγια, η Κομισιόν λέει ξεκάθαρα, «διορθώστε τις αδυναμίες της αγοράς και εφόσον διαπιστωθεί ότι δεν αρκούν για την αντιμετώπιση ζητημάτων επάρκειας, να συζητήσουμε τους μηχανισμούς».

Το πιο σημαντικό είναι ότι η Επιτροπή ζητά αυστηρά χρονοδιαγράμματα για όλες τις μεταρρυθμίσεις που θα περιληφθούν στο αναθεωρημένο Market Reform Plan, το οποίο πρέπει να υποβληθεί ως τον Μάρτιο του 2022. Συνεπώς, φαίνεται ότι πέρα από τις συνήθεις καθυστερήσεις εφαρμογής των νέων μέτρων (διαβουλεύσεις, νομοθετική ρύθμιση, κ.λπ.) μπορεί να υπάρξουν και αστάθμητοι παράγοντες, που ενδεχομένως να πάνε πίσω το σχέδιο αυτό, μπλοκάροντας έτσι και την προοπτική έγκρισης των αιτούμενων μηχανισμών.