Διασύνδεση Κρήτης: Ενα όραμα παίρνει σάρκα και οστά

Ζήτημα χρόνου είναι πλέον η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας της ηλεκτρικής αγοράς της Κρήτης συνδεδεμένης με το ηπειρωτικό σύστημα και το target model. Ένα ιστορικής σημασίας γεγονός, καθώς αποτελούσε μακροχρόνιο ευσεβή πόθο, που τώρα πια παίρνει «σάρκα και οστά».

Για δύο χρόνια, από φέτος έως το 2023, θα λειτουργεί με το μικρό καλώδιο διασύνδεσης των 150 MW, συνεπώς, θα καλύπτεται μόνον το 30-35% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της Κρήτης μέσω των αγορών του διασυνδεδεμένου συστήματος. Η πλήρης διασύνδεση αναμένεται το 2023, όταν θα τεθεί σε λειτουργία και το μεγάλο καλώδιο των 1000 MW. Ωστόσο, το μοντέλο λειτουργίας της αγοράς της Κρήτης, που έχει προετοιμαστεί σε μεγάλο βαθμό, θα προσομοιάζει με αυτό που θα ισχύει με τη β’ φάση της διασύνδεσης του νησιού.

Το μικρό ηλεκτρικό καλώδιο, που θα συνδέσει την Πελοπόννησο με σημείο προσαιγιάλωσης, στην Κρήτη, τα Χανιά, είναι έτοιμο από τον ΑΔΜΗΕ. «Διασύνδεση των ρεκόρ» το χαρακτήρισε η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ, Αλεξάνδρα Σδούκου, μιλώντας στη χθεσινή ημερίδα της ΡΑΕ, όπου παρουσιάστηκε το υβριδικό, όπως χαρακτηρίζεται, μοντέλο λειτουργίας της αγοράς της Κρήτης, για το οποίο συνεργάστηκαν με τον Ρυθμιστή ο ΑΔΜΗΕ, ο ΔΕΔΔΗΕ, ο ΔΑΠΕΕΠ και το Χρηματιστήριο Ενέργειας.

Για να μπορέσει να αρχίσει να «τρέχει» απομένουν μια σειρά νομοθετικές ρυθμίσεις από το ΥΠΕΝ, καθώς και η έγκριση από την Κομισιόν της αίτησης που έχει υποβάλει το υπουργείο για παρέκκλιση από συγκεκριμένες διατάξεις του Κανονισμού 2019/943 και της Οδηγίας 2019/944.

Από τις ρυθμίσεις, η πιο βασική θεωρείται η μεταφορά των παγίων της Κρήτης από τη ΔΕΗ στον ΑΔΜΗΕ, ώστε να αναλάβει ο Διαχειριστής τη διαχείριση του μικρού διασυνδεδεμένου συστήματος του νησιού. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ΥΠΕΝ προτίθεται να την καταθέσει στο νομοσχέδιο για τα απορρίμματα ως τα τέλη της εβδομάδας. Με την ψήφιση της θα αναγνωρίζεται η κυριότητα του ΑΔΜΗΕ επί των παγίων, έστω κι αν απαιτηθούν μερικοί μήνες για την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας.

Εκκρεμούν, ακόμη, η υπουργική απόφαση για την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας της αγοράς της Κρήτης, η μεταφορά των συμβάσεων ΑΠΕ από τον ΔΕΔΔΗΕ στον ΔΑΠΕΕΠ, καθώς και ορισμοί και βασικές ρυθμίσεις του πλαισίου για το μοντέλο της αγοράς, τις αρμοδιότητες και την επίλυση θεμάτων ΑΠΕ, ΥΚΩ και ΕΤΜΕΑΡ.

Ειδικότερα, για τα ΥΚΩ Κρήτης το ΥΠΕΝ πρέπει να προσδιορίσει αν θα αφορούν μόνον τις τοπικές θερμικές μονάδες ή και τα ΥΚΩ. Ο Ρυθμιστής εκτιμά ότι θα πρέπει να αφορούν μόνον στις θερμικές μονάδες και οι ΑΠΕ να εξισώνονται με τις ΑΠΕ του διασυνδεδεμένου συστήματος. Ο ΔΑΠΕΕΠ προτείνει, εξάλλου, τη σύσταση Υπολογαριασμού Αγοράς Μικρού Διασυνδεδεμένου Συστήματος για τις ΑΠΕ της Κρήτης, που θα είναι ισοσκελισμένος, παράλληλα με την εκπροσώπηση των παραγωγών ΑΠΕ του νησιού «ώστε να μην υπάρξουν αναταράξεις και να μην απειληθεί η βιωσιμότητα του ΕΛΑΠΕ».

Θα χρειαστεί, επίσης, αναβάθμιση των τοπικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων και μετρητικών σταθμών, στους υποσταθμούς υψηλής και μέσης τάσης και στις μονάδες παραγωγής. Η αναβάθμιση θεωρείται προϋπόθεση για τη λειτουργία της Αγοράς Εξισορρόπησης, με τα χαρακτηριστικά του διασυνδεδεμένου συστήματος.

Σήμερα, μόνον στον υποσταθμό Χανίων υπάρχουν μετρητικές διατάξεις κατάλληλης κλάσης. Σύμφωνα με το μοντέλο που υιοθετείται, ο ΑΔΜΗΕ θα εκτελεί καθημερινά απλοποιημένο πρόγραμμα κατανομής στη βάση προβλέψεων φορτίου και παραγωγής ΑΠΕ, στοιχείων κόστους και διαθεσιμότητας συμβατικής παραγωγής και καλωδίου. Τα αποτελέσματα της κατανομής θα μεταφράζονται σε εντολές αγοράς και πώλησης, με αποδοχή τιμής και προτεραιότητας εκτέλεσης στην Αγορά Επόμενης Ημέρας.

Το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα υποβάλει ατελώς εντολές αγοράς και πώλησης (θερμική παραγωγή) εκ μέρους των συμμετεχόντων στην αγορά της Κρήτης. Ο ΔΑΠΕΕΠ θα υποβάλει εντολές για παραγωγή ΑΠΕ.
Η φόρτιση του καλωδίου θα προκύπτει από τη διαφορά των εντολών αγοράς και πώλησης.

Οι ΑΠΕ στόχος είναι να αποζημιώνονται μέσω του ΕΛΑΠΕ, με Υπολογαριασμό Αγοράς Μικρού Διασυνδεδεμένου Συστήματος, για τον οποίο απαιτείται νομοθετική ρύθμιση.

Η εκκαθάριση των συναλλαγών της Κρήτης μέσω των αγορών του target model θα προσομοιάζει με τη συμμετοχή του συστήματος της Κρήτης στη β’ φάση της διασύνδεσης. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας της Κρήτης υπολογίζεται σε 3,3 TWh ετησίως, όταν η ζήτηση στο διασυνδεδεμένο σύστημα φθάνει τις 50 TWh. Η παραγωγή ΑΠΕ στην Κρήτη ανέρχεται σε 0,7 TWh το χρόνο.