Self-test: Οι αλήθειες και τα... φούμαρα

Τα θέματα υγείας είναι πολύ σοβαρά για να παίζει μαζί τους οποιοσδήποτε. Δεν προσφέρονται ούτε για πρόχειρα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα ούτε για φούμαρα. Για τον λόγο αυτό, ό,τι θα διαβάσετε παρακάτω έχει σαφή αναφορά σε πηγές, τις οποίες μπορεί να εξετάσει ο αναγνώστης.

Να ξεκαθαρίσουμε κατ' αρχάς ότι τα self-tests είναι μια λύση προς τη σωστή κατεύθυνση, η οποία όμως σύμφωνα με τον ECDC, τον αρμόδιο δηλαδή ευρωπαϊκό οργανισμό, έχει και μια σειρά από μειονεκτήματα (ως προς την ακρίβεια των αποτελεσμάτων σε σχέση με άλλες μεθόδους, όσο και λόγω της «οικειοθελούς» καταγραφής των εμφανιζόμενων θετικών στο σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης).

Αυτό που προβληματίζει περισσότερο είναι η προχειρότητα με την οποία έγιναν οι σχετικές ανακοινώσεις, δηλώσεις και διαρροές, με αποτέλεσμα να μην ξέρουν ούτε εκείνοι που θα κληθούν να τα διανείμουν, πώς και πότε θα εκτυλιχθεί το σχέδιο.

Έχουμε κουραστεί, όμως, να ακούμε την κυβερνητική εκπρόσωπο Αριστοτελία Πελώνη και άλλα κυβερνητικά στελέχη να λένε για «πρωτιά της Ελλάδας στην Ευρώπη» στη διενέργεια δωρεάν self-test σε όλο τον πληθυσμό, όταν έχει ήδη προηγηθεί η Αυστρία, με σχεδόν απολύτως όμοιο τρόπο με αυτόν που εξαγγέλθηκε (δωρεάν, με χρήση της κάρτας υγειονομικής ασφάλισης και διανομή από τα φαρμακεία, μέγιστος αριθμός 5 τον μήνα).

Το γεγονός αυτό καταγράφεται μάλιστα επισήμως σε σχετική έκθεση του ECDC με ημερομηνία 17 Μαρτίου, στη σελίδα 13. Πέραν αυτού, σχετικές αναφορές έχουν βεβαίως γίνει και στον Τύπο, με ένα παράδειγμα εδώ. Σημειωτέον ότι στην Αυστρία μπορεί πλέον ο οποιοσδήποτε να κάνει και δωρεάν rapid test.

Ωστόσο η Αυστρία δεν είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη. Ανάλογη απόφαση φαίνεται να λήφθηκε στις 5 Μαρτίου και στην Ελβετία (η επίσημη ανακοίνωση εδώ), όπου μάλιστα σημειώνεται ότι επειδή δεν έχουν εγκριθεί ακόμη self-tests από τον αρμόδιο οργανισμό της χώρας, από τη 15η Μαρτίου θα είναι εντελώς δωρεάν τα rapid test σε φαρμακεία και διαγνωστικά κέντρα, ακόμη και για τους επισκέπτες της Ελβετίας!

Επίσης στη Γερμανία έγινε γνωστό την 4η Μαρτίου ότι έχουν εξασφαλιστεί 200 εκατ. self-tests και 800 εκατ. rapid tests, εκ των οποίων 150 εκατ. διαθέσιμα στους προμηθευτές, προκειμένου να μπορεί κάθε πολίτης να κάνει ένα δωρεάν τεστ την εβδομάδα. Δείτε σχετικό δημοσίευμα της DW εδώ.

Υπάρχουν όμως και σοβαρότερα θέματα από τις υπερφίαλες δηλώσεις. Έγινε μια εξαγγελία από τον υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργό Άκη Σκέρτσο για «δυνητικά 10.000.000» self-tests την εβδομάδα, αρχής γενομένης τέλος Μαρτίου ή αρχές Απριλίου, όταν έως τώρα, στις 23 Μαρτίου, δεν έχει γίνει γνωστό:

- Για ποιο ή ποια τεστ μιλάμε και από ποια αρμόδια αρχή έχουν εγκριθεί για κυκλοφορία.

Οσο κι αν ψάξαμε, δεν βρήκαμε κάποιο self-test με ευρωπαϊκή πιστοποίηση CE. Κάτι που επιβεβαιώνει και η έκθεση του ECDC. Εγκρίθηκε κάποιο μεταγενέστερα και δεν το βρήκαμε εμείς; Ο κ. Σκέρτσος λέει ότι θα έχει πιστοποίηση CE. Μπορεί, αλλά αν όχι, τότε θα πρέπει να υπάρξει κάποια εθνική έγκριση, που μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να υπάρχει. Στο μεταξύ βέβαια, όλως παραδόξως, τα Μέσα έχουν γεμίσει με βιντεάκια για τη χρήση διάφορων προϊόντων, ενώ γίνονται και αναφορές σε προϊόντα «γαλλικής εταιρείας».

- Ποιος/ποιοι θα είναι λοιπόν οι προμηθευτές αυτών των τεστ και με τι διαδικασία και προδιαγραφές θα επιλεγούν; Κι αν δεν το ξέρουμε αυτό, πώς ξέρουμε τι ποσότητες υπάρχουν διαθέσιμες;

Σύμφωνα όμως με χθεσινή δήλωση του κ. Σκέρτσου, ούτε διαγωνισμός ούτε απευθείας ανάθεση έχει γίνει, διότι όπως δήλωσε, η διαδικασία θα είναι διαφανής και σύμφωνα με τις προδιαγραφές που θα βγάλει η επιτροπή ειδικών. Όλα δηλαδή, προδιαγραφές και διαδικασία, σε μελλοντικό χρόνο!

- Τι ποσότητες μπορεί αυτός ο προμηθευτής/προμηθευτές να παραδώσουν και πότε; (σ.σ. Όπως αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, μιλάμε για «δυνητικά» 40 εκατ. τεστ τον μήνα).

Το πιθανότερο, κρίνοντας και από το τι έγραψε ο Τύπος στην Αυστρία, είναι ότι η διαθεσιμότητα θα έρθει πολύ σταδιακά κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να επικοινωνηθεί στους πολίτες, για να μη βλέπουμε ουρές και συνωστισμό στα φαρμακεία, με τους πολίτες να αποχωρούν απογοητευμένοι γιατί «τα τεστ τέλειωσαν».

- Πώς θα γίνει η διανομή αυτών των τεστ ως το τελικό σημείο διάθεσης, δηλαδή το φαρμακείο, αλλά και ποια θα είναι η διαδικασία παραλαβής από τους πολίτες.

Όπως προκύπτει από επίσημες δηλώσεις, έως την περασμένη Τετάρτη γινόταν συζήτηση για τη διενέργεια rapid test στα φαρμακεία, με αποτέλεσμα τόσο οι φαρμακοποιοί όσο και οι φαρμακαποθήκες να υποστούν απόλυτο αιφνιδιασμό την περασμένη Παρασκευή και να μη γνωρίζουν απολύτως τίποτα για τα παραπάνω θέματα. Μέχρι στιγμής, απαντήσεις δεν υπάρχουν.

- Ανοικτό ερώτημα είναι αν θα πρέπει να αλλάξει και ο νόμος που κατατάσσει τα διαγνωστικά τεστ στις «ιατρικές πράξεις», προκειμένου να γίνονται τα self-tests στο σπίτι, όπως υποστηρίζει σε ανακοίνωσή της η Ελληνική Εταιρεία Ιατρικής Βιοπαθολογίας/Εργαστηριακής Ιατρικής., η οποία μάλιστα ισχυρίζεται ότι ούτε οι φαρμακοποιοί δικαιούνται να κάνουν τεστ, είτε με αμοιβή είτε χωρίς!

Με όλα αυτά τα δεδομένα, θα είναι πολύ ευχάριστη έκπληξη αν εντός ελάχιστων ημερών, λυθούν όλα τα παραπάνω προβλήματα κι αρχίσει όντως η εύρυθμη διάθεση των self-tests αλλά και η καταγραφή των αποτελεσμάτων με τρόπο οργανωμένο, ώστε «να μη χαθεί η μπάλα» στην επιδημιολογική επιτήρηση όπως πολλοί ειδικοί φοβούνται.

Κι ο φόβος αυτός εδράζεται όχι σε ένα αλλά σε τρεις άξονες: Τον αριθμό των κρουσμάτων που ενδεχομένως δεν θα καταγράφεται, το ποσοστό θετικότητας, που ίσως αλλοιώνεται από το προηγούμενο, αλλά και ως προς το ενδεχόμενο «ψευδώς αρνητικών» αποτελεσμάτων, που θα οδηγήσει σε χαλάρωση των ψευδώς «διαγνωσμένα αρνητικών» ως προς τα μέτρα προσωπικής προστασίας και κοινωνικής απόστασης.

Αναιρούν αυτά τα μειονεκτήματα, το πλεονέκτημα των περισσότερων τεστ; Η απόφαση αυτή δεν εμπίπτει στη δημοσιογραφική σφαίρα. Αντικρουόμενες απόψεις υπάρχουν και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το γεγονός πάντως ότι ολοένα περισσότερες χώρες τα εντάσσουν στο οπλοστάσιό τους δείχνει πως θεωρούν ότι με το σωστό ευρύτερο μείγμα μέτρων -και τεστ- μπορούν να βοηθήσουν.

Υ.Γ. Επιβεβαιώνονται οι αρχικοί προβληματισμοί, σύμφωνα με τους οποίους η διαχείριση της πανδημίας έχει εξελιχθεί σε επικοινωνιακή διαδικασία. Παγιώνεται, επίσης, η αίσθηση πως το θέμα χειρίζονται κυβερνητικά στελέχη τα οποία βρίσκονται μακριά από την Αριστοτέλους, όπου εδρεύει το υπουργείο Υγείας. Αν αυτό ισχύει, είναι μία πράξη απαξίωσης, καθώς το υπουργείο Υγείας (ηγεσία και επιστήμονες) φέρεται να μη χαράσσει πλέον στρατηγική, αλλά να γίνεται απλός αποδέκτης εντολών και μηνυμάτων άνωθεν.