ΤΑΙΠΕΔ: Αντιδράσεις για αλλαγές όρων στο διαγωνισμό για Εγνατία Οδό

Προς νέα παράταση οδηγείται, κατά πάσα πιθανότητα ο διαγωνισμός για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού μετά τις σοβαρές αντιδράσεις που έχουν προκληθεί από απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του ΤΑΙΠΕΔ για αλλαγή όρων, σχεδόν έναν μήνα πριν την υποβολή δεσμευτικών οικονομικών προσφορών στις 11 Δεκεμβρίου.

Οι αντιδράσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ήδη φτάσει στη διοίκηση του Ταμείου, που φέρεται να τις αξιολογεί, αλλά και στην κυβέρνηση. Οι υποψήφιοι που αντιδρούν τονίζουν πως οι αλλαγές της τελευταίας στιγμής στους όρους του διαγωνισμού μπορούν να τινάξουν στον αέρα τη διαδικασία αφού αναμένονται προσφυγές από όσους θεωρούν πως είναι «φωτογραφικές» υπέρ αντιπάλων σχημάτων.

Οι αντιδράσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες γιατί, όπως υποστηρίζουν, ενώ η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ είχε αρκετούς μήνες ώστε να προχωρήσει σε αλλαγές του διαγωνισμού για την Εγνατία Οδό επέλεξε να το πράξει μόλις πέντε εβδομάδες πριν την υποβολή προσφορών. Μάλιστα τέλος Νοεμβρίου λήγει τυπικά η θητεία του σημερινού διοικητικού συμβουλίου του ΤΑΙΠΕΔ και κάποιοι θα αντικατασταθούν, όπως κυκλοφορεί στα υπουργικά γραφεία. Όπως φαίνεται υπάρχει μεγάλη πιθανότητα παραμείνουν στις θέσεις τους τόσο ο πρόεδρος του Ταμείου Αρης Ξενόφος, όσο και ο διευθύνων σύμβουλος Ριχ. Λαμπίρης.

Στο διαγωνισμό για την Εγνατία Οδό, που προωθείται εδώ και σχεδόν επτά χρόνια, έχουν παραμείνει στο τελικό στάδιο επτά όμιλοι, αλλά κατά πληροφορίες «ζεστοί» για την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών είναι πολύ λιγότεροι. Η δεύτερη φάση του διαγωνισμού σέρνεται εδώ και 2,5 χρόνια, καθώς υπάρχει καθυστέρηση στην υλοποίηση προαπαιτούμενων ώστε να κατατεθούν οι δεσμευτικές προσφορές, που συνδέονται κυρίως με τους σταθμούς διοδίων, την αδειοδότηση σηράγγων και την επισκευή γεφυρών του οδικού άξονα.

Η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους διαγωνισμούς στον τομέα των υποδομών, μετά το διαγωνισμό για τη γραμμή 4 του μετρό που βρίσκεται στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης. Εκτιμάται πως ο νικητής του διαγωνισμού για την Εγνατία Οδό θα κληθεί να επενδύσει 1,5 δισ. ευρώ, μαζί με την προσφορά που θα καταθέσει για την πολυετή διαχείριση του βασικού άξονα από την Ηγουμενίτσα μέχρι τους Κήπους Έβρου μήκους 658 χιλιομέτρων και των κάθετων αξόνων Σιάτιστα - Κρυσταλλοπηγή, Χαλάστρα - Εύζωνοι και Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας με συνολικό μήκος 225 χιλιόμετρα.

Στο στόχαστρο των υποψηφίων βρίσκονται δύο σημεία των αλλαγών που προχώρησε στο παρά πέντε το διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ. Ο πρώτος όρος που άλλαξε συνδέεται με τη συνεργασία που έχουν οι υποψήφιοι με τραπεζικούς ομίλους για τη χρηματοδότηση της επένδυσης. Μέχρι τώρα, όπως είχε συμβεί και σε άλλους διαγωνισμούς του ΤΑΙΠΕΔ, προβλέπονταν πως οι υποψήφιοι είχαν δύο επιλογές: Είτε να υπογράψουν συμφωνία με τράπεζα πριν την υποβολή των οικονομικών προσφορών, είτε να εμφανίσουν συμφωνητικό με τράπεζα αφού ανακηρυχθούν προσωρινοί ανάδοχοι, δηλαδή αφού κερδίσουν το διαγωνισμό.

Ο προσωρινός ανάδοχος είχε, με βάση τους προηγούμενους όρους, προθεσμία τριών μηνών ώστε να υπογράψει συμφωνία με τράπεζα. Μάλιστα, σε προηγούμενους διαγωνισμούς του ΤΑΙΠΕΔ υπήρξαν και παρατάσεις αρκετών μηνών μέχρι να ολοκληρωθεί μια τέτοια συμφωνία. Οι υποψήφιοι για την Εγνατία Οδό υποστηρίζουν πως λίγο πριν κατατεθούν οι οικονομικές προσφορές το Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ άλλαξε τους όρους και πλέον όσοι δεν έχουν εκ των προτέρων συνεργασία με τράπεζα «τιμωρούνται», χάνουν δηλαδή πόντους στην αξιολόγηση δύο προσφορών που είναι ίδιου ύψους. Στην ουσία «τιμωρούνται» όσοι εκ των υποψηφίων δεν υπέγραψαν εκ των προτέρων συμφωνία χρηματοδότησης με τράπεζα θεωρώντας πως (αφού το επέτρεπε το τεύχος δημοπράτησης) θα μπορούσαν να πετύχουν καλύτερους όρους μετά την ανακήρυξή τους ως προσωρινοί ανάδοχοι.

Η δεύτερη αλλαγή που προκαλεί αντιδράσεις αφορά τη δυνατότητα του ΤΑΙΠΕΔ να ζητήσει βελτιωμένες προσφορές από υποψηφίους. Μέχρι τώρα προβλέπονταν πως στην περίπτωση που η διαφορά της οικονομικής προσφοράς του πρώτου πλειοδότη από τους υπόλοιπους είναι μικρότερη του 15% τότε το ΤΑΙΠΕΔ θα ζητήσει βελτιωμένες προσφορές. Πρόκειται για τακτική που είχε εφαρμοστεί σε πλήθος διαγωνισμών ιδιωτικοποιήσεων μέχρι σήμερα. Τώρα όμως η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ άλλαξε τους όρους και επαφίεται στη διακριτική της ευχέρεια αν θα ζητήσει ή όχι βελτιωμένες προσφορές. Δηλαδή ακόμα και εάν η διαφορά του πρώτου πλειοδότη από τους υπόλοιπους είναι μικρότερη του 15% έχει τη δυνατότητα να μη ζητήσει βελτίωση προσφορών. Οι αντιδρώντες υποστηρίζουν πως έτσι υπάρχει ο κίνδυνος να χαθούν έσοδα για το δημόσιο.

Στους επτά ενδιαφερόμενους για την Εγνατία Οδό συγκαταλέγεται η ιταλική ANAS International Enterprise S.p.A., η οποία ανήκει στον όμιλο της Ferrovie dello Stato Italiane που εξαγόρασε τις ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ΕΕΣΣΤΥ, μέσω των σχετικών διαγωνισμών του ΤΑΙΠΕΔ. Περιλαμβάνεται, επίσης, και ένας από τους ισχυρότερους διεθνείς επενδυτές στον τομέα των υποδομών, η αυστραλιανή Mackuarie. Νέα είσοδο στην ελληνική αγορά αποτελεί και η ROADIS, που διεκδικεί την Εγνατία Οδό σε κοινοπραξία με τον όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Η Roadis είναι θυγατρική του καναδικού ομίλου PSP που ελέγχει το 40% της Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ).

Στην Ελλάδα επανακάμπτει μέσω κοινοπραξίας με τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και ο γαλλικός όμιλος Egis Projects ο οποίος στο παρελθόν είχε εμπλακεί στην Αττική Οδό, όπου διατηρεί πολύ μικρό ποσοστό. Η Egis Projects αναπτύσσει και διαχειρίζεται έργα υποδομής μεταφορών και είναι μέλος του γαλλικού ομίλου EGIS. Ο τελευταίος δραστηριοποιείται στους τομείς των αερομεταφορών, των κατασκευών και της ενέργειας.

Με τους Γάλλους της Vinci (με ισχυρότατη παρουσία στην Ελλάδα μέσω ζεύξης Ρίου-Αντιρρίου, Ολυμπίας Οδού, κ.λπ.) συνεργάζεται ο όμιλος Μυτιληναίος. Με τον κινεζικό όμιλο Sichuan Communications Investment Group διεκδικεί την Εγνατία Οδό η Damco Energy του ομίλου Κοπελούζου. Την επτάδα συμπληρώνει η Διόλκος Κατασκευαστική, η οποία είναι μέλος του ομίλου Ravago, που έχει παρουσία στη διανομή πολυμερών χημικών προϊόντων και υλικών κατασκευής.

Τι σχολιάζει το ΤΑΙΠΕΔ

Για το ζήτημα, το ΤΑΙΠΕΔ αναφέρει τα εξής:

"Σε συνέχεια δημοσιευμάτων για τον διαγωνισμό της μακροχρόνιας παραχώρησης της Εγνατίας Οδού, το ΤΑΙΠΕΔ επισημαίνει ότι πάντα διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον και τον υγιή ανταγωνισμό στις διαγωνιστικές διαδικασίες του, οι οποίες είναι αδιάβλητες και διαφανείς. 

Είναι πάγια πολιτική του διοικητικού Συμβουλίου του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο είναι σε πλήρη λειτουργία, να ζητά από τους επενδυτές βελτιωμένη οικονομική προσφορά. Το ίδιο θα πράξει και στον διαγωνισμό για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, με γνώμονα την ενίσχυση των δημοσίων εσόδων.

Ο διαγωνισμός της Εγνατίας Οδού είναι σε πλήρη εξέλιξη. Όλα τα βήματα, οι διαδικασίες και τα χρονοδιαγράμματα είναι σε γνώση των ενδιαφερόμενων επενδυτών από τη πρώτη στιγμή."