Ελεγκτικό Συνέδριο: «Μαύρη τρύπα» οι διαγωνισμοί και οι δαπάνες δήμων

Στα πολύ ψιλά των media πέρασε η πρόσφατη έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το 2017 στην οποία περιλαμβάνονται αναφορές για περιπτώσεις κακοδιαχείρισης στο ελληνικό δημόσιο.

Ειδικά στον τομέα των διαγωνισμών προμηθειών και έργων, οι ελεγκτές εντόπισαν «επαναλαμβανόμενες παραβάσεις της εθνικής ή / και ενωσιακής νομοθεσίας για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων».

Διαπιστώθηκαν περιπτώσεις μη νομιμότητας στη διαδικασία λήψης απόφασης δημοπράτησης (αναρμοδιότητα οργάνων), στην τήρηση των δημοσιολογιστικών διατάξεων και δημοσιονομικών αρχών (έλλειψη πιστώσεων, παραβίαση της αρχής της οικονομικότητας), στη διαδικασία ανάθεσης (έλλειψη προβλεπόμενων από νόμο προϋποθέσεων για την έγκυρη σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων ή την επιλογή εξαιρετικών διαδικασιών ανάθεσης, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, προγραμματικές συμβάσεις που δεν έχουν το ελάχιστο αναγκαίο κατά νόμο περιεχόμενο ή υποκρύπτουν μη νόμιμη απευθείας ανάθεση)».

Επιπλέον διαπιστώθηκαν παραβάσεις «στην τήρηση των κανόνων δημοσιότητας της διακήρυξης, στη διαγωνιστική διαδικασία (μη νόμιμοι όροι και εσφαλμένη ερμηνεία όρων της διακήρυξης, παραβίαση της αρχής της μυστικότητας κατά τη διενέργεια του διαγωνισμού, σύγχυση των κριτηρίων επιλογής και των κριτηρίων ανάθεσης της σύμβασης, μη νόμιμος αποκλεισμός συμμετέχοντος από τη διαγωνιστική διαδικασία, αποδοχή υπερβολικά χαμηλών προσφορών, αποδοχή προσφοράς χωρίς νόμιμα δικαιολογητικά, απόρριψη προδικαστικής προσφυγής αποκλεισθέντος προσφέροντος χωρίς νόμιμη αιτιολογία, πλημμελής αξιολόγηση οικονομικής προσφοράς), αλλά και στη διαδικασία κατακύρωσης (παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας κατακύρωσης, κατακύρωση κατά παράβαση των όρων της διακήρυξης)».

Στις παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρωτοστατούν οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) οι οποίοι παραμένουν μια «μαύρη τρύπα» για τα δημόσια οικονομικά και τη διαφάνεια. Σύμφωνα με την έκθεση για το 2017 «η πλειονότητα των ευρημάτων εντοπίστηκε, κατά σειρά συχνότητας, στην κατηγορία δαπανών για υπηρεσίες, και ειδικότερα στις θεματικές ενότητες:

α) της καταβολής αποδοχών εν γένει, αποζημιώσεων και μισθολογικών παροχών στο μόνιμο και με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου προσωπικό των Ο.Τ.Α. και των Ν.Π.Δ.Δ. και

β) της καταβολής δαπανών για λοιπές υπηρεσίες».

Επιπλέον, «αξιόλογα ευρήματα εντοπίστηκαν στην κατηγορία δαπανών που καταβάλλονται για την απόκτηση αγαθών, την εκτέλεση έργων και τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων, με κυριότερη κατηγορία πλημμελούς ή εσφαλμένης ενταλματοποίησης δαπανών εκείνη που αφορά στην καταβολή δαπανών για την προμήθεια αγαθών και κεφαλαιακού εξοπλισμού».

Πρόκειται για ευρήματα, που σύμφωνα με την έκθεση «χαρακτηρίζονται στην πλειονότητά τους ως ουσιαστικά με άμεσο δημοσιονομικό αποτέλεσμα και καταδεικνύουν τις λειτουργικές αδυναμίες στην οικονομική διαχείριση των ελεγχόμενων φορέων και τη μειωμένη ικανότητά τους να προλαμβάνουν ή να εντοπίζουν πλημμέλειες και να συμμορφώνονται με προηγούμενες συστάσεις και παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε κατηγορίες δαπανών στις οποίες διαχρονικά εντοπίζεται μεγάλος αριθμός ευρημάτων».

Το 2017 στο Ελεγκτικό Συνέδριο υποβλήθηκαν για θεώρηση 275.787 χρηματικά εντάλματα, συνολικού ποσού 12,8 δισ. ευρώ. Από τα εντάλματα αυτά, τα 5.314, συνολικού ποσού 157,9 εκατ. ευρώ, επιστράφηκαν αθεώρητα στις υπηρεσίες που τα εξέδωσαν, «διότι διαπιστώθηκαν ελλείψεις νομίμων δικαιολογητικών, δημοσιολογιστικές παραβάσεις, λανθασμένες εκκαθαρίσεις, διπλές πληρωμές, μη παρακράτηση των νομίμων κρατήσεων, φορολογικές παραβάσεις, μη νόμιμες δημιουργικές της δαπάνης διοικητικές πράξεις κ.λπ.».

Τελικά, μετά την επανυποβολή των συγκεκριμένων ενταλμάτων από τις υπηρεσίες προκύπτει «η αποτροπή πραγματοποίησης μη νόμιμων δαπανών συνολικού ποσού 25,4 εκατ. ευρώ», σύμφωνα με την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Οι περιπτώσεις

Στους ΟΤΑ του νομού Κεφαλληνίας «διαπιστώθηκε η μερική απόδοση των υπέρ τρίτων εισπραττόμενων δικαιωμάτων, η μερική είσπραξη των ανταποδοτικών τελών ή άλλων ειδικών εσόδων και η μερική είσπραξη των βεβαιωθέντων εσόδων από οφειλές ή πρόστιμα σε βάρος τρίτων».

Το Ελεγκτικό Συνέδριο απέρριψε «σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης με φορέα ανάθεσης την Περιφέρεια Θεσσαλίας, για την εκτέλεση του έργου «Παράκαμψη Νεοχωρίου – Μπελοκομίτη Οδικού Κυκλώματος Λίμνης Πλαστήρα» της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας, συνολικού συμβατικού ποσού 1.577.769,17 ευρώ», αλλά και «ένα σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης με φορέα ανάθεσης το Δήμο Ήλιδας, για την εκτέλεση του έργου «Συλλογή, μεταφορά και επεξεργασία λυμάτων οικισμών Δήμου Ήλιδας στην ΕΕΛ Αμαλιάδας», συνολικού συμβατικού ποσού 2.976.000,00 ευρώ».

Απορρίφθηκε, επίσης, «σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης με φορέα ανάθεσης την Περιφέρεια Θεσσαλίας, για την εκτέλεση του έργου «Κατασκευή έργων μεταφοράς και διανομής νερού λίμνης Κάρλας, Α΄ φάση», συνολικού συμβατικού ποσού 5.327.549,63 ευρώ, με την αιτιολογία ότι δεν αποδείχθηκε ότι οι, αποτελούσες αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, εργασίες οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις».

Δεν πέρασε από το Ελεγκτικό Συνέδριο και σχέδιο σύμβασης με φορέα ανάθεσης το Δήμο Φυλής, για την εκτέλεση του έργου «Επείγουσες εργασίες αντιπλημμυρικής προστασίας και αποκατάστασης ζημιών στις πληγείσες από τις πλημμύρες της 22ης Οκτωβρίου 2015 περιοχές του Δήμου Φυλής», συνολικού συμβατικού ποσού 1.688.975,31 ευρώ, «με τις αιτιολογίες ότι: α) μη νομίμως αποκλείστηκαν δύο συμμετέχουσες εταιρείες, οι οποίες δεν είχαν προσκομίσει δικαιολογητικό (τεχνική έκθεση υφιστάμενης κατάστασης) απαιτούμενο από όρο της διακήρυξης, που είχε τεθεί κατά παράβαση του άρθρου 93 του ν. 4412/2016 και β) κατά παράβαση της προβλεπόμενης διαδικασίας, η Επιτροπή Διαγωνισμού, αποσφράγισε και κατέταξε κατά σειρά μειοδοσίας μόνο τις οικονομικές προσφορές των διαγωνιζομένων, που κατά την κρίση της, συνοδεύονται από πλήρη και νόμιμα δικαιολογητικά συμμετοχής».

Μπλόκο του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπήρξε και σε σχέδιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Σαλαμίνας, για την υλοποίηση της Πράξης «Συντήρηση και επισκευή οδοποιίας νήσου Σαλαμίνας», συνολικού ποσού 2.500.000 ευρώ, με την αιτιολογία ότι το σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης δεν έχει το ελάχιστο αναγκαίο κατά νόμο περιεχόμενο, καθόσον δεν διαλαμβάνει την απαιτούμενη κατά το νόμο ειδική παράθεση των προς εκτέλεση εργασιών…».