Απολιγνιτοποίηση: Το σχέδιο Κομισιόν για Δ. Μακεδονία και Μεγαλόπολη

Ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις των αρμόδιων υπηρεσιών της Ευρ. Επιτροπής και της ελληνικής κυβέρνησης για την επόμενη μέρα στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη) και Μεγαλόπολη, μετά το κλείσιμο των μονάδων της ΔΕΗ.

Η Κομισιόν μάλιστα στην έκθεση για την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας, συμπεριέλαβε παράρτημα το οποίο χαρακτηρίζει ως «βάση διαλόγου» ανάμεσα στις υπηρεσίες της με την κυβέρνηση για τη λήψη οικονομικής ενίσχυσης από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (Transition Fund) 2021-2027.

Στο σχετικό κείμενο παρουσιάζονται τρεις πτυχές των «κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων» από την απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει όλες τις λιγνιτικές μονάδες.

1. Καταγράφονται, επί της ουσίας, οι λόγοι για τους οποίους η χώρα προχωρά στην παύση λειτουργίας των μονάδων της ΔEH έως το 2028: «Η Ελλάδα παράγει υψηλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Υπολογίζονται σε 9,2 τόνους κατά κεφαλήν κάθε χρόνο, σε σύγκριση με 8,8 τόνους κατά κεφαλήν σε επίπεδο ΕΕ. Αυτό οφείλεται κυρίως στην εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, με περισσότερο από το 30% της ηλεκτρικής ενέργειας να παράγεται από λιγνίτη και συγκεκριμένα στις δύο περιοχές εξόρυξης του ορυκτού καυσίμου της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης στην Πελοπόννησο. Επιπλέον το 10% της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από ντίζελ στα νησιά».

2. Επισημαίνεται η σημασία του λιγνίτη για τη Δυτική Μακεδονία (280.000 κάτοικοι, εκ των οποίων οι 150.000 στην Κοζάνη). Μάλιστα τονίζεται ότι το ένα τρίτο του περιφερειακού ΑΕΠ (Δ. Μακεδονία) προέρχεται από την ηλεκτροπαραγωγή με λιγνίτη.

Καταγράφονται παράλληλα οι «σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις», με τον κίνδυνο απώλειας συνολικά 27.100 θέσεων εργασίας: Στη Δ. Μακεδονία, οι εκτιμώμενες 5.500 θέσεις εργασίας στα ορυχεία λιγνίτη και στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής βρίσκονται σε «άμεσο κίνδυνο». Επιπλέον, 20.000 θέσεις εργασίας «κινδυνεύουν έμμεσα».

Σύμφωνα με τους συντάκτες, που επικαλούνται στοιχεία του 2016, η περιοχή έχει ήδη ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας (31%) όλων των περιφερειών άνθρακα ή λιγνίτη της ΕΕ και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της κατέρρευσε από 86% σε 59% του μέσου όρου της ΕΕ μεταξύ 2009 και 2017. Επιπλέον, πάνω από 100.000 κάτοικοι συνδέονται με συστήματα τηλεθέρμανσης, τα οποία λειτουργούν με τη θερμότητα των λιγνιτικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που τροφοδοτούνται με λιγνίτη. «Η αποκατάσταση των ορυχείων είναι μια άλλη σημαντική πρόκληση, που πρέπει να αντιμετωπιστεί», υπογραμμίζεται στο κείμενο.

Στο έγγραφο της Κομισιόν περιγράφεται και η κατάσταση στη Μεγαλόπολη (6.000 κάτοικοι), όπου σημειώνεται ότι τα λιγνιτωρυχεία και οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής είναι η μακράν σημαντικότερη δραστηριότητα και υπολογίζεται ότι περίπου 1.600 θέσεις απασχόλησης κινδυνεύουν.

3. Προτείνονται οι νέοι τομείς οικονομικής δραστηριότητας στους οποίους θα πρέπει να δοθεί επενδυτική βαρύτητα, με έμφαση στα ιδιαίτερα περιφερειακά χαρακτηριστικά. Μάλιστα για τη Δ. Μακεδονία αναφέρονται τα αγροδιατροφικά προϊόντα, το περιβάλλον και η ενέργεια, η βιομηχανία πολυτελών ειδών ένδυσης και ο αγροτουρισμός.

Πιο συγκεκριμένα, η Κομισιόν για τη Δ. Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη προτείνει:

• Παραγωγικές επενδύσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων και των startups.

• Ανάπτυξη τεχνολογιών και υποδομών για οικονομικά αποδοτική και καθαρή ενέργεια, για την ενεργειακή απόδοση και τις ΑΠΕ.

• Την αποκατάσταση και αναγέννηση χώρων (ορυχεία) με αναδασώσεις.

• Τη βελτίωση των δεξιοτήτων κι επανακατάρτιση των εργαζομένων

• Την παροχή βοήθειας σε άτομα που αναζητούν εργασία.

• Τις παραγωγικές επενδύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις.