Η αριθμητική και ο «άγνωστος x» των μέτρων της ΔΕΘ

Ο οδηγός του πρωθυπουργού στον χάρτη των εξαγγελιών ελαφρύνσεων από τη ΔΕΘ ήταν ξεκάθαρα το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα το οποίο έχει ψηφιστεί, δίνοντας μια πρώτη εικόνα του εκτιμώμενου δημοσιονομικού χώρου της επόμενης τετραετίας. Το περιεχόμενο των εξαγγελιών, όμως, ήταν διαφορετικό από αυτό του Μεσοπρόθεσμου. Μέτρα και αντίμετρα τέθηκαν σε καθεστώς ασάφειας μέχρι νεωτέρας και το «κλειδί» των εξελίξεων αποδεικνύεται  πως παραμένει η περικοπή ή μη των συντάξεων.

Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την εκτίμηση πως «έχουμε εξαιρετικές πιθανότητες να πείσουμε για τις συντάξεις», αποφεύγοντας να βάλει την υπογραφή του σε δεδομένη ακύρωση του μέτρου, όπως έκαναν την προηγούμενη εβδομάδα υπουργοί και βουλευτές της συγκυβέρνησης. Διεμήνυσε σε αγορές και δανειστές πως οι δημοσιονομικοί στόχοι θα τηρηθούν, αλλά κράτησε αποστάσεις ασφαλείας από σενάρια ρήξης και μονομερών ενεργειών.

Το τοπίο παραμένει θολό. Αναμένεται πως θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει τον Οκτώβριο, με την έγκριση του προσχεδίου του προϋπολογισμού 2019 από την Κομισιόν, με τις αποφάσεις να κλειδώνουν στο Eurogroup, το οποίο θα έχει και τον τελευταίο λόγο.

Η ασάφεια αυτή, αναφορικά με το μέλλον των συντάξεων, επηρεάζει την αριθμητική αλλά και το περιεχόμενο των θετικών μέτρων της επόμενης περιόδου. Ενδεικτικό είναι ότι δεν υπήρξε ανακοίνωση του συνολικού κόστους των μέτρων ούτε του επόμενου έτους, ούτε της επόμενης τετραετίας, παρά μονάχα η εκτίμηση από τον πρωθυπουργό πως το 2019 ο δημοσιονομικός χώρος θα είναι της τάξεως των 800 εκατ. ευρώ και έως το 2022 κατ’ ελάχιστον 3,5 δισ. ευρώ. Περίπου δηλαδή ό,τι προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο, στο οποίο όμως ενσωματώνονται μέτρα και αντίμετρα που με τα σημερινά δεδομένα βρίσκονται στον αέρα.

Στα 800 εκατ. ευρώ, εάν αυτός είναι πράγματι ο τελικός δημοσιονομικός χώρος του 2019, δεν χωρούν θεαματικές βελτιώσεις. Από τις εξαγγελίες ξεχωρίζουν:

* Η έναρξη της σταδιακής -σε βάθος διετίας- μείωσης του ΕΝΦΙΑ μεσοσταθμικά κατά 30% σε συνδυασμό με αλλαγή της δομής του, ενώ εκκρεμεί η σταδιακή -επίσης σε βάθος διετίας- πλήρης εξίσωση αντικειμενικών και αγοραίων τιμών

* Η έναρξη της σταδιακής -σε βάθος τετραετίας- μείωσης του συντελεστή φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων από το 29% στο 25% (το Μεσοπρόθεσμο προέβλεπε μείωση από το 29% στο 26% μια κι έξω από το 2020).

* Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες με εισόδημα υψηλότερο των 7.000 ευρώ και

* Η επιδότηση ενοικίου με 70 έως και 200 ευρώ τον μήνα για περίπου 300.000 οικογένειες με χαμηλό εισόδημα.

Μια σύγκριση με τα ενσωματωμένα στο Μεσοπρόθεσμο αντίμετρα αποκαλύπτει την απουσία αναφοράς τουλάχιστον σε 190 εκατ. ευρώ για επέκταση του προγράμματος «σχολικά γεύματα», 140 εκατ. ευρώ για δημιουργία νέων μονάδων προσχολικής εκπαίδευσης, 250 εκατ. ευρώ για ανασχεδιασμό οικογενειακών επιδομάτων και επιδόματος τέκνων ενώ για την επιδότηση ενοικίου, τα 600 εκατ. ευρώ που έχουν εγγραφεί στο Μεσοπρόθεσμο είναι πολλαπλάσια του κόστους της εξαγγελθείσας παρέμβασης.

Το πέρασμα στη λίστα των αντίμετρων του 2020 αναδεικνύει την απουσία αναφορών -σε σχέση με όσα αποτυπώνονται στο Μεσοπρόθεσμο- στις μειώσεις φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (877 εκατ. ευρώ) και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (368 εκατ. ευρώ), η υλοποίηση των οποίων προϋποθέτει παράλληλη μείωση του αφορολόγητου ορίου έως και τις 5.700 ευρώ. Και από αυτό το μέτρο, η κυβέρνηση κρατά αποστάσεις ασφαλείας.

Η εικόνα θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει μετά τις συζητήσεις με τους εκπροσώπους των δανειστών και την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2019 (1η Οκτωβρίου το προσχέδιο, Νοέμβριο το τελικό κείμενο).

Οι περικοπές ή όχι των συντάξεων κρατούν το «κλειδί» των δημοσιονομικών εξελίξεων, αν όχι και των πολιτικών.