Μπαίνει στις ράγες η σιδηροδρομική παράκαμψη του Βοσπόρου

Με τη μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία εμφανίζεται να στηρίζει το σχέδιο σιδηροδρομικής σύνδεσης τριών λιμανιών της Ελλάδας (Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη) με τρία της Βουλγαρίας (Βάρνας, Μπουρκάς, Ρούσε στον Δούναβη), οι δύο χώρες προσπαθούν να επιταχύνουν τη διαδικασία ίδρυσης της κοινής διακρατικής εταιρείας που θα αναλάβει την προώθησή του.

Για να κερδίσουν χρόνο, έχουν ήδη λάβει τα αντίστοιχα νομικά κείμενα ίδρυσης της RB Rail, της κοινής εταιρείας που ίδρυσαν Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία για τη σιδηροδρομική διασύνδεση των τριών χωρών της Βαλτικής με την Πολωνία.

Η συνάντηση που είχαν την προηγούμενη εβδομάδα οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, Αλέξης Τσίπρας και Μπόικο Μπορίσοφ, με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζ. Κλ. Γιούνκερ, δείχνει πως και στις Βρυξέλλες θέλουν να προχωρήσει το σχέδιο. Είχε προηγηθεί η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας πριν από λίγες εβδομάδες στην Καβάλα, κατά την οποία επισημάνθηκαν τα κοινά οφέλη των δύο χωρών. Οι δύο πλευρές είναι πεπεισμένες για την αναγκαιότητα και τα τεράστια οφέλη για το έργο, μέσω του οποίου επιλύεται ένα σοβαρό πρόβλημα στη διακίνηση εμπορικών φορτίων.

Σήμερα η αναμονή για τη διέλευση πλοίων στα στενά του Βοσπόρου μπορεί να φτάσει και τις δύο εβδομάδες, με σημαντικό περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος. Με τη σιδηροδρομική διασύνδεση Ελλάδας - Βουλγαρίας, τα φορτία μπορούν να παρακάμπτουν τον Βόσπορο και να βρίσκονται στη Μαύρη Θάλασσα (αλλά και στο Ρούσε, σημαντικό λιμάνι του Δούναβη) εντός ημερών. Μένει, βέβαια, να αντιμετωπιστεί η αντίδραση της Τουρκίας, η οποία εδώ και χρόνια έχει ανακοινώσει πως θα κατασκευάσει δεύτερη διώρυγα στον Βόσπορο, ώστε να αντιμετωπίσει τη σημερινή συμφόρηση.

Τις σημαντικές εκκρεμότητες για την προώθηση του σχεδίου (που σχεδιάζεται εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες) προσπαθεί να επιλύσει η κοινή επιτροπή Ελλάδας - Βουλγαρίας, η οποία συνεδρίασε προ ημερών στην Αθήνα υπό την προεδρία του γενικού γραμματέα του υπουργείου Υποδομών Θ. Βούρδα.

Στη συνεδρίαση συμμετείχαν επίσης δύο σύμβουλοι του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη (που βλέπει πολύ ζεστά την επένδυση όπως προκύπτει από τις απανωτές δηλώσεις του) καθώς και ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ Χρήστος Διονέλης (που ως στέλεχος του ΟΣΕ έχει ασχοληθεί πολύ στενά με το έργο εδώ και χρόνια). Από βουλγαρικής πλευράς συμμετείχε, μεταξύ άλλων, και ο κ. Κρίστο Αλέξιεβ, ο οποίος σήμερα είναι επικεφαλής του βουλγαρικού οργανισμού σιδηροδρόμων, αλλά ήταν και επί εννέα μήνες υπηρεσιακός υπουργός Υποδομών.

Η συνεδρίαση ασχολήθηκε κυρίως με το θέμα των νομικών κειμένων για τον κοινό φορέα προώθησης της επένδυσης ο οποίος θα ασχοληθεί και με την εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης, μέσω και του λεγόμενου «πακέτου Γιούνκερ». Η επιτροπή αναμένεται να συνεδριάσει στις αρχές Νοεμβρίου στη Σόφια, με στόχο μέχρι την άνοιξη του 2018 να έχουν προετοιμαστεί τα νομικά κείμενα. Η Ελλάδα και η Βουλγαρία επιδιώκουν να τελειώσει η διαδικασία δημιουργίας του φορέα εντός του επόμενου έτους και συγκεκριμένα μέχρι το επόμενο φθινόπωρο.

Σημειώνεται πως ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ είχε δηλώσει κατά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας στην Καβάλα πως στην πρόσφατη τριμερή συνάντηση Ελλάδας - Βουλγαρίας - Σερβίας στη Θεσσαλονίκη «συζητήσαμε τη δυνατότητα να ενταχθεί και η Σερβία και να επεκταθεί το έργο της σιδηροδρομικής διασύνδεσης, ενώ πρόσθεσε πως όταν ολοκληρωθεί το έργο, θα μπορούσε να ενταχθεί και η Ρουμανία. «Για αυτό τον λόγο πήραμε την απόφαση στις 3 Οκτωβρίου να συναντηθούμε στη Βάρνα και να πραγματοποιηθεί τετραμερής, με τη συμμετοχή Ελλάδας-Βουλγαρίας-Σερβίας-Ρουμανίας και να ολοκληρωθεί το εγχείρημα», κατέληξε.

Στις 3 Οκτωβρίου είχε πραγματοποιηθεί στη Βάρνα η πρώτη Τετραμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας - Σερβίας - Βουλγαρίας - Ρουμανίας, με τη συμμετοχή των κ.κ. Τσίπρα και Μπορίσοφ, αλλά και του πρωθυπουργού της Ρουμανίας Μιχάι Τουντόσε και του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Στη Σύνοδο είχε συζητηθεί τόσο η σιδηροδρομική, αλλά κυρίως η ενεργειακή διασύνδεση των τεσσάρων χωρών. Τότε είχε ανακοινωθεί πως η Ελλάδα και η Βουλγαρία καταθέτουν κοινό αίτημα χρηματοδότησης του σιδηροδρομικού έργου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στελέχη του ΟΣΕ που ρωτήθηκαν για το εκτιμώμενο κόστος του έργου υποστήριξαν πως προς το παρόν μένει να εξακριβωθεί. Οπως εξηγούν, απαιτούνται σημαντικά έργα αναβάθμισης τόσο στην ελληνική πλευρά (ώστε η υπάρχουσα σιδηροδρομική γραμμή να γίνει διπλή), όσο και στη βουλγαρική.

Οι ίδιοι επισημαίνουν πως στα θετικά του σχεδίου περιλαμβάνεται το γεγονός πως έχουν πραγματοποιηθεί τα περισσότερα έργα αναβάθμισης στα ελληνικά λιμάνια.

Οσο για το μοντέλο χρηματοδότησης, η εμπειρία του Rail Baltica (της διασύνδεσης των χωρών της Βαλτικής με την Πολωνία) δείχνει πως θα είναι δύσκολη εξίσωση. Το Rail Baltica προωθείται σταδιακά, με κοινοτική και εθνική χρηματοδότηση, επί σχεδόν 20 χρόνια. Η εμπειρία από το συγκεκριμένο έργο μπορεί, πάντως, να συμβάλλει στην επιτάχυνση του ελληνοβουλγαρικού σχεδίου.