Τράπεζες: «Stress test» από SSM για κόκκινα δάνεια

Στο μικροσκόπιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) θα βρεθούν, κατά τη διάρκεια του β' εξαμήνου, οι συστημικές τράπεζες, με τον έλεγχο να επικεντρώνεται τόσο στις επιδόσεις τους αναφορικά με τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, όσο και στην προεργασία για την υλοποίηση του «φιλόδοξου» στόχου της επόμενης χρονιάς.

Διευρυμένο κλιμάκιο του SSM, που θα επισκεφθεί την Αθήνα τον προσεχή Ιούλιο, θα εξετάσει, σε πρώτη φάση, το «δίδυμο» Εθνικής Τράπεζας - Alpha Bank. Με δεδομένο ότι μεσολαβούν οι καλοκαιρινές διακοπές, η διαδικασία εξέτασης των στοιχείων προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο. Ακολούθως, στο δίμηνο Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου, ανάλογη διαδικασία ελέγχου θα «τρέξει» για τις Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς.

Ο έλεγχος, όσον αφορά στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, δεν θα περιορισθεί στις επιδόσεις τους σε σχέση με τους τριμηνιαίους στόχους, αλλά θα επεκταθεί στην προεργασία των τραπεζών για να επιτευχθούν οι δύσκολοι στόχοι της διετίας 2018-19.

Ο παραπάνω παράγοντας αποτελεί και τον υπ'αριθμόν ένα προβληματισμό των τραπεζιτών, εφόσον βέβαια η αξιολόγηση κλείσει εντός των αναθεωρημένων προβλεπόμενων ημερομηνιών και επανέλθει η ομαλότητα στη χώρα.

Στην περίπτωση που τα κλιμάκια του SSM κρίνουν ότι η προεργασία -κάποιων ή όλων- των τραπεζών δεν είναι τέτοια που να επιτρέπει την επίτευξη των στόχων του 2018, θα ζητήσει, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, να τροποποιηθεί το μείγμα στην τακτική επικαιροποίηση, που διενεργείται κάθε τέλος έτους.

Πρόκειται για ενδεχόμενο που θέλουν να αποφύγουν οι τράπεζες, καθώς η επιβολή αλλαγής μείγματος (σ.σ. θα επιβληθούν πιθανότατα περισσότερες πωλήσεις χαρτοφυλακίων και ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων) ενδέχεται να έχει αρνητική επίπτωση στην κεφαλαιακή τους επάρκεια.

Σύμφωνα με όσους επιδιώκουν να δραστηριοποιηθούν στην αγορά της διαχείρισης, οι τράπεζες δεν δείχνουν να είναι έτοιμες, από πλευράς εσωτερικής προεργασίας, για να πετύχουν τον «φιλόδοξο» στόχο μείωσης, κατά σχεδόν 15 δισ. ευρώ, των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures - NPEs), το 2018.

Ο στόχος είναι διπλάσιος του 2017 (7,6 δισ.) και για να επιτευχθεί θα πρέπει φέτος οι τράπεζες, αφενός να τρέξουν ταχύτερα τον μετασχηματισμό τους, αφετέρου να προχωρήσουν σε σειρά αποτελεσματικών ρυθμίσεων.

Το κλιμάκιο του SSM θα ελέγξει όχι μόνο το πλήθος αλλά και την ποιότητα των ρυθμίσεων, εστιάζοντας μεταξύ άλλων στο αν οι όροι τους συνάδουν με τις εποπτικές επιταγές. Στην περίπτωση αποκλίσεων θα επέρχονται τροποποιήσεις, τόσο στις ρυθμίσεις όσο και στις -ιστορικές- επιδόσεις.

Πρόβλημα οι καθυστερήσεις στο θεσμικό πλαίσιο

Η επίτευξη του «φιλόδοξου» στόχου για το 2018 καθίσταται ακόμη πιο δυσχερής, λόγω των καθυστερήσεων ψήφισης σειράς νομοθετημάτων που λύνουν τα χέρια των τραπεζών και της δημιουργίας νέων επισφαλειών, κατά το πρώτο δίμηνο της φετινής χρονιάς.

Η καθυστέρηση στην ψήφιση του νέου πλαισίου εξωδικαστικού συμβιβασμού αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα καθώς πρακτικά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί φέτος ως εργαλείο ρυθμίσεων.

Ακόμη και αν ψηφισθεί το νέο πλαίσιο ως το τέλος του μήνα, θα τεθεί σε ισχύ στις αρχές Ιουλίου, ενώ είναι πολύ πιθανόν η ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους να είναι έτοιμη μερικούς μήνες μετά.

Οι τράπεζες δεν διαθέτουν τα απαραίτητα ιστορικά δεδομένα για την πορεία μικρομεσαίων επιχειρήσεων (τζίρος από 2 ως 50 εκατ. ευρώ) και μόλις τώρα υπογράφουν ή συζητούν σχετικές συμφωνίες με εταιρείες που έχουν αναπτύξει σχετικό λογισμικό και προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Επιπρόσθετα, καθυστερούν η παροχή νομικής κάλυψης σε όσους υπογράφουν αναδιαρθρώσεις δανείων με διαγραφή απαιτήσεων, οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, οι τροποποιήσεις στο καθεστώς αδειοδότησης και λειτουργίας εταιρειών διαχείρισης επισφαλειών και μια σειρά άλλες, μικρότερης σημασίας ρυθμίσεις, που είναι όμως απαραίτητες για την αποτελεσματική διαχείριση «κόκκινων» δανείων.

Τα παραπάνω προβλήματα αναμένεται να τεθούν υπόψη της επικεφαλής του SSM Ντανιέλ Νουί, η οποία θα βρεθεί στην Αθήνα στις 14 και 15 Μαρτίου, προκειμένου να έχει σειρά επαφών με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και τις διοικήσεις των εγχώριων τραπεζών. Πρόκειται για την τακτική επίσκεψη, που πραγματοποιεί ετησίως η κα Νουί.

Πιάνονται οι φετινοί στόχοι αν…

Παρά την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά το πρώτο δίμηνο τους έτους εξαιτίας της αβεβαιότητας αλλά και της προσδοκίας για γενναίες ρυθμίσεις μέσω του νέου πλαισίου εξωδικαστικού συμβιβασμού, τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι οι φετινοί στόχοι μείωσης των κόκκινων δανείων είναι επιτεύξιμοι, εφόσον βέβαια κλείσει η αξιολόγηση ως και τον Απρίλιο.

Ήδη, από την έλευση στην Αθήνα των επικεφαλής των θεσμών έχουν επιβραδύνει σημαντικά τόσο οι εκροές καταθέσεων όσο και ο ρυθμός αθέτησης -ρυθμισμένων κυρίως- δανείων, εξέλιξη που αποδεικνύει τον υψηλό βαθμό συσχέτισης της συμπεριφοράς καταθετών και δανειοληπτών με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Στην επίτευξη των στόχων τόσο της φετινής χρονιάς, όσο και της διετίας 2018-19, θα βοηθήσει σημαντικά η επέκταση του χρόνου απόσβεσης λογιστικών και φορολογικών διαγραφών δανείων από την 5ετία στην 20ετία, καθώς επιτρέπει στις τράπεζες να προχωρήσουν σε γενναίες ρυθμίσεις, χωρίς τον κίνδυνο να χάσουν εποπτικά κεφάλαια εξαιτίας της αδυναμίας να συμψηφίσουν εντός 5ετίας αναβαλλόμενες απαιτήσεις με φόρο εισοδήματος.

Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν δεσμευτεί στον SSM να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους κατά 38% ή κατά 40,2 δισ. ευρώ ως το 2019. Πέρυσι, μείωσαν το απόθεμα των προβληματικών δανείων κατά 1,8 δισ. ευρώ, υπεραποδίδοντας έναντι του στόχου, ενώ φέτος πρέπει να επιτύχουν μείωση κατά 7,6 δισ. ευρώ.