Επιστολή Τσακαλώτου: Στο Eurogroup οι ελληνικές θέσεις

Για το 2017, ο κόφτης θα παραμείνει στα χαρτιά. Το υπερπλεόνασμα των 4,4 δισ. ευρώ, το οποίο εμφάνισε ο κρατικός προϋπολογισμός στο τέλος Δεκεμβρίου και σύμφωνα με αρμόδιες πηγές μεταφράζεται σε πρωτογενές πλεόνασμα κατά πρόγραμμα, σαφώς πάνω από 1% του ΑΕΠ, δημιουργεί εκείνα τα περιθώρια ασφαλείας τα οποία απαιτούνται για να μείνει ανενεργός. Από το 2018 και μετά, όλα είναι ανοιχτά.

Η κυβέρνηση προετοιμάζεται να δώσει στους δανειστές έναν «διευρυμένο», στο πεδίο της φορολογίας, μηχανισμό αυξημένων δημοσιονομικών εγγυήσεων, ο οποίος κατά την άποψη του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου δεν θα χρειαστεί να ενεργοποιηθεί. Θα δοθεί μόνο και μόνο για να ξεμπλοκάρει(;) η αξιολόγηση.

Κανείς, όμως, δεν μπορεί να ξέρει τι θα γίνει το 2018 και τα επόμενα χρόνια. Το αφορολόγητο θα μπει στον προθάλαμο νέας μείωσης. Πάντως τόσο το υπουργείο Οικονομίας όσο και ο Δ. Παπαδημητρίου έσπευσε με διευκρινιστική δήλωση να υποστηρίξει ότι δεν υπάρχει σχετική απόφαση. Οι συντάξεις επίσης μπορεί να πέσουν στο τραπέζι. Οσο ο στόχος των πρωτογενών πλεονασμάτων για το 2018 και μετά παραμένει κολλημένος στο 3,5% του ΑΕΠ, ο κίνδυνος ενεργοποίησης νέων μέτρων θα καραδοκεί.

Το νέο μοντέλο κόφτη αναμένεται να συζητηθεί διεξοδικά στη συνεδρίαση του Eurogroup της ερχόμενης Πέμπτης, 26 Ιανουαρίου, χωρίς να αποκλείεται κάποιες συζητήσεις να γίνουν στο περιθώριο της τηλεδιάσκεψης του ESM για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα στο χρέος, που θα γίνει σήμερα.

Η σχετική επιστολή Τσακαλώτου προς τους εκπροσώπους των δανειστών στάλθηκε, με πηγές του υπουργείου Οικονομικών να αρκούνται να διευκρινίσουν ότι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος «ενημέρωσε τους θεσμούς ότι θα προσέλθει στο Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου με συγκεκριμένες θέσεις σε όλα τα εκκρεμή ζητήματα». Σύμφωνα με πληροφορίες η επιστολή κινείται στο πνεύμα ότι αν υπάρξει βούληση από την πλευρά των δανειστών η Αθήνα θα κάνει τα βήματα που της αναλογούν για να κλείσει η συμφωνία.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν έχει κάνει πίσω στις γνωστές του θέσεις. Θεωρεί ότι εφόσον ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα είναι 3,5% του ΑΕΠ (παρότι το ίδιο το Ταμείο θεωρεί ρεαλιστικό, όπως υποστηρίζει, χωρίς να έχει ασκήσει και καμία ιδιαίτερη πίεση προς αυτή την κατεύθυνση, το 1,5%), θα πρέπει αφενός να μειωθούν οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, αφετέρου να μειωθεί το αφορολόγητο όριο.

Το αφορολόγητο έχει ήδη μπει για τα καλά στο τραπέζι των υπολογισμών. Και επειδή καμία κυβέρνηση δεν θα έλεγε στην παρούσα φάση ότι αν πέσουν έξω οι υπολογισμοί της, το αφορολόγητο θα υποχωρήσει στις 5.000 ή στις 6.000 ευρώ, έχουν τρέξει ασκήσεις οι οποίες δίνουν ένα σαφές «μέτρο» για το πόσο αφορολόγητο απαιτείται να κοπεί, προκειμένου να κλείσουν οι ενδεχόμενες δημοσιονομικές τρύπες.

Οι ασκήσεις έχουν δείξει, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι για κάθε 60 ευρώ μείωσης της έκπτωσης φόρου, η οποία οδηγεί σήμερα στο έμμεσο αφορολόγητο (από 8.636 ευρώ για άγαμο χωρίς παιδιά έως 9.545 ευρώ για φορολογούμενο με τρία παιδιά), προκύπτει δημοσιονομικό όφελος της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ.

Αν η δοσολογία αντιμετώπισης των όποιων δημοσιονομικών αποκλίσεων συμφωνηθεί εκ των προτέρων (π.χ. κατά δύο τρίτα από δαπάνες και κατά ένα τρίτο από φόρους) και η μείωση του αφορολογήτου είναι το μοναδικό φορολογικό μέτρο (η κυβέρνηση έχει διαψεύσει ενδεχόμενη αύξηση του ΦΠΑ), δεν χρειάζεται παρά να περιγραφεί αυτή η σχέση ανάμεσα στη μείωση της έκπτωσης φόρου και του δημοσιονομικού αποτελέσματος.

Με βάση την ισχύουσα σήμερα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος (πρώτος συντελεστής 22%), το συγκεκριμένο μοντέλο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μείωση του αφορολόγητου από τις 8.636 ευρώ στις 6.000 ευρώ (με την έκπτωση φόρου να περιορίζεται από τα 1.900 ευρώ στα 1.300 ευρώ) είναι ικανή να προκαλέσει αύξηση των δημοσίων εσόδων κατά 2 δισ. ευρώ. Το ποσό είναι εφιαλτικά υψηλό, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι θα προέλθει από τις ασθενέστερες εισοδηματικά τάξεις των 3 εκατομμυρίων μισθωτών, συνταξιούχων και αγροτών, οι οποίοι δήλωσαν το 2016 εισοδήματα χαμηλότερα από το αφορολόγητο των 9.545 ευρώ που ίσχυε το 2015. Με έναν πρώτο συντελεστή 10%, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα προσαρμόζεται αναλόγως.

Αν το αφορολόγητο μπει στην κλίνη του Προκρούστη, θεωρείται βέβαιο ότι θα προχωρούσε παράλληλα αλλαγή στους φορολογικούς συντελεστές της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος. Μόνο που στο σημείο αυτό -αν φτάσουμε σε αυτή την κουβέντα με το ΔΝΤ στο παιχνίδι-, οι θέσεις του Ταμείου είναι ικανές να φέρουν νέο γύρο προβλημάτων.

Το ΔΝΤ έχει υποστηρίξει την ανάγκη μείωσης των φορολογικών συντελεστών στα ψηλά της φορολογικής κλίμακας, στη ζώνη δηλαδή των 30.000-40.000 ευρώ, όπου οι συντελεστές είναι 37%-45%. Η κουβέντα αυτή έχει δρόμο μπροστά της. Ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει αν το ΔΝΤ θα εμπλακεί με χρηματοδότηση στο ελληνικό πρόγραμμα, ούτε καν πότε θα επιστρέψουν οι επικεφαλής του κουαρτέτου στην Αθήνα για την αξιολόγηση.

Επιπλέον δεν έχουμε δει τι ακριβώς προτείνει η ελληνική κυβέρνηση και εάν αυτές τις οι προτάσεις θεωρούνται επαρκείς από όλους τους παίκτες. Το τοπίο (ίσως) θα αρχίσει να ξεδιαλύνει από τις 26 του μηνός.