Πόσο κοστίζει η αποκάλυψη των αδήλωτων εισοδημάτων

Το πρώτο «καπέλο» είναι σχετικά ήπιο. Προσαύξηση του φόρου που αναλογεί στα αδήλωτα κεφάλαια κατά 8% ή 10%, ανάλογα με τον χρόνο υποβολής της δήλωσης οικειοθελούς αποκάλυψης. Στη συνέχεια όμως, οι διατάξεις νόμου οι οποίες βρίσκονται από τα περασμένα μεσάνυχτα στη Βουλή φέρνουν πρόσθετες επιβαρύνσεις, τόκους και προσαυξήσεις, το άθροισμα των οποίων φτάνει να πλησιάζει σε ορισμένες περιπτώσεις έως και το ύψος του κεφαλαίου. Το αντίδωρο είναι η απαλλαγή από ποινικές και διοικητικές κυρώσεις.

Κωδικοποιημένα, οι υπό ψήφιση διατάξεις προβλέπουν:

1. Ποιους αφορά. Φορολογούμενοι, οι οποίοι δεν έχουν υποβάλει δήλωση ή έχουν υποβάλει ελλιπή ή ανακριβή δήλωση, μπορούν μέχρι και τις 31.5.2017 να υποβάλουν αρχικές ή τροποποιητικές, χρεωστικές ή μηδενικές δηλώσεις, ανεξαρτήτως αν προκύπτει φόρος για καταβολή. Η ρύθμιση καταλαμβάνει κάθε υποχρέωση από φόρο, τέλος ή εισφορά καθώς και οποιαδήποτε δήλωση πληροφοριακού χαρακτήρα, υπό την προϋπόθεση ότι η προθεσμία για την υποβολή της αρχικής δήλωσης είχε λήξει μέχρι την 30.9.2016.

2. Υποβολή δηλώσεων. Οι δηλώσεις υποβάλλονται, κατά περίπτωση, ηλεκτρονικά ή χειρόγραφα. Με την υποβολή της δήλωσης διενεργείται, κατά περίπτωση, άμεσος διοικητικός ή διορθωτικός προσδιορισμός του οφειλόμενου κύριου φόρου, τέλους ή εισφοράς, καθώς και του πρόσθετου φόρου εκπρόθεσμης υποβολής ή του προστίμου εκπρόθεσμης υποβολής και υπολογισμός του τόκου του άρθρου 53 του ν. 4174/2013. Εάν από τις ανωτέρω δηλώσεις δεν προκύπτει φόρος, δεν επιβάλλεται το πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής.

3. Αρχίζουν οι προσαυξήσεις. Για αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις που υποβάλλονται μέχρι και 31.3.2017, ο τυχόν οφειλόμενος πρόσθετος φόρος ορίζεται στο 8% του κύριου φόρου. Για αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις που υποβάλλονται μετά την 31.3.2017 και μέχρι το πέρας της προθεσμίας της (31.5.2017) , ο τυχόν οφειλόμενος πρόσθετος φόρος ορίζεται στο 10% του κύριου φόρου. Αν υποθέσουμε επομένως ότι ο αρχικός φόρος προσδιορίζεται με ανώτατο συντελεστή έως και 45%, με την πρώτη προσαύξηση φτάνουμε έως και το 55%.

4. Νέα αύξηση με βάση τον χρόνο. Ανάλογα με τον χρόνο κατά τον οποίο θα έπρεπε να έχει υποβληθεί η αρχική δήλωση, ο πρόσθετος φόρος αναπροσαρμόζεται με συντελεστές από 5% έως και 25% (για δηλώσεις οι οποίες θα έπρεπε να έχουν υποβληθεί αντίστοιχα από το 2009 έως και το 2001). Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο ορίζει ότι ο πρόσθετος φόρος αναπροσαρμόζεται περαιτέρω βάσει συντελεστών αναπροσαρμογής αναλόγως του έτους εντός του οποίου έληξε η προθεσμία υποβολής της αρχικής δήλωσης, ως ακολούθως:
- Έως 2001: 25%
- 2002: 23,00%
- 2003: 20,00%
- 2004:16,00%
- 2005:15,00%
- 2006:12,00%
- 2007:10,00%
- 2008:6,00%
- 2009:5,00%
- 2010 και μετά: 0,00%.

5. Και προσαύξηση ανάλογα με το αν έχει ξεκινήσει έλεγχος. Στη ρύθμιση μπορούν να υπαχθούν και φορολογούμενοι για τους οποίους έχει εκδοθεί ή θα εκδοθεί εντολή ελέγχου, μέχρι τη λήξη του προγράμματος καθώς και φορολογούμενοι για τους οποίους κατά την κατάθεση του νομοσχεδίου έχει κοινοποιηθεί προσωρινός προσδιορισμός φόρων ή προστίμων, εφόσον δεν έχει κοινοποιηθεί οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού. Ανάλογα με το στάδιο το οποίο βρίσκεται η εντολή ή ο έλεγχος, προβλέπεται και συγκεκριμένη προσαύξηση φόρου.

Για παράδειγμα, αν έχει ήδη κοινοποιηθεί εντολή ελέγχου ή πρόσκληση παροχής πληροφοριών, οι φορολογούμενοι μπορούν να υποβάλουν δηλώσεις οικειοθελούς αποκάλυψης για φορολογικά αντικείμενα που περιλαμβάνονται στη σχετική εντολή. Το ποσοστό του πρόσθετου φόρου όμως είναι 13%. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 15% ή και 30%, ανάλογα με το εάν στο μεταξύ έχει κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο και προσωρινός προσδιορισμός φόρου.

6. Και προσαύξηση λόγω πληθωρισμού. Η γραμμή των δανειστών φαίνεται να πέρασε και στη διάταξη η οποία ορίζει ότι οι συντελεστές των πρόσθετων φόρων αναπροσαρμόζονται περαιτέρω, αναλόγως της μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή από το έτος εντός του οποίου έληξε η προθεσμία υποβολής της αρχικής δήλωσης…

7. Τι κερδίζουν. Το συνολικό ύψος του φόρου μπορεί να φτάνει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Κάποιοι φορολογούμενοι όμως ίσως κρίνουν συμφέρον -ιδίως αν θεωρήσουν ότι οι ελεγκτικές αρχές τούς γνωρίζουν ήδη- να γλιτώσουν τουλάχιστον από τις ποινικές κυρώσεις.

Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι σε όσους υπαχθούν στη ρύθμιση δεν επιβάλλονται τα ισχύοντα φορολογικά πρόστιμα και προσαυξήσεις και επιπλέον αίρονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις. Αν δε πληρωθεί ο φόρος, παύουν να ισχύουν τα διασφαλιστικά μέτρα και επιπλέον η οικειοθελής αποκάλυψη δεν συνεπάγεται νέο έλεγχο στη συνέχεια, όπως συχνά πυκνά συνέβαινε στο παρελθόν.

Άλλες διατάξεις

Στο πολυνομοσχέδιο περιλαμβάνεται μια σειρά άλλων διατάξεων φορολογικού ενδιαφέροντος μεταξύ των οποίων προβλέπεται:

· Νέα παράταση παραγραφόμενων υποθέσεων. Για υποθέσεις οι οποίες παραγράφονται στο τέλος του έτους αλλά έχει εκδοθεί εισαγγελική παραγγελία ή θα εκδοθεί έως το τέλος Δεκεμβρίου, η προθεσμία παραγραφής παρατείνεται κατά ένα χρόνο.

· Φόρος υπεραξίας. Ξαναμπαίνει στο συρτάρι ο φόρος υπεραξίας κατά τις μεταβιβάσεις ακινήτων, ο οποίος θα ενεργοποιούνταν από την 1η Ιανουαρίου. Παραμένει «παγωμένος» για δύο ακόμα χρόνια.

· Τεκμήρια. Σε αντιδιαστολή με άλλες χρονιές, όπου το πρόβλημα αντιμετωπιζόταν ακόμα και μετά την έναρξη των διαδικασιών εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων, ορίζεται εκ των προτέρων ότι κατά το φορολογικό έτος 2016, θα φορολογηθούν με την κλίμακα των μισθωτών όσοι είχαν πραγματικό εισόδημα χαμηλότερο από 6.000 ευρώ, εφόσον το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ και εφόσον δεν ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα ή ατομική αγροτική δραστηριότητα, εξαιρουμένου του εισοδήματος από κεφάλαιο και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.

· Έρχεται φόρος στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων. Μπαίνουν οι κανόνες για τη βραχυπρόθεσμη μίσθωση ακινήτου (οικονομία διαμοιρασμού ακινήτων - τουρισμού) και προβλέπεται ότι ως βραχυπρόθεσμη μίσθωση θεωρείται αυτή που δεν υπερβαίνει τις 90 ημέρες για κάθε ακίνητο.

Για νησιά κάτω των 10.000 κατοίκων, ορίζεται ότι η μίσθωση δεν θα υπερβαίνει τις 60 ημέρες. Τυχόν υπέρβαση των 90 ή 60 ημερών αντίστοιχα θα επιτρέπεται, εφόσον το συνολικό εισόδημα του εκμισθωτή ή υπεκμισθωτή από το σύνολο των ακινήτων που διαθέτει προς εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση δεν υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ. Τα ακίνητα επίσης θα εκμισθώνονται επιπλωμένα, χωρίς την παροχή οιασδήποτε υπηρεσίας πλην των κλινοσκεπασμάτων.