Καμπανάκι για την απασχόληση από την Τράπεζα Ελλάδος

Με αργότερο ρυθμό θα συνεχίσει το 2016 την πτωτική της πορεία η ανεργία στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος.

Όλα θα εξαρτηθούν από τη σταθεροποίηση του οικονομικού κλίματος και της οικονομικής δραστηριότητας, τη συνέχιση της υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών και τη σταδιακή επαναφορά της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Ήδη, πάντως, η έκθεση υπογραμμίζει ότι οι επιχειρήσεις αποτυπώνουν επιφυλακτικότητα σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές της απασχόλησης, καθώς όλα τα υπό εξέταση μεγέθη, με εξαίρεση το λιανικό εμπόριο, παραμένουν σε αρνητικό έδαφος, διατηρώντας την αρνητική, αν και ηπιότερη, εικόνα που παρουσιάστηκε το 2015.

Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε -σε συνέχεια της διατήρησης των κεφαλαιακών περιορισμών, αν και με χαλαρότερους όρους- η παρατεταμένη περίοδος διαπραγμάτευσης της ελληνικής κυβέρνησης με τους εταίρους για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Για το σύνολο της οικονομίας, η ΤτΕ προβλέπει ότι οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας ανά μισθωτό θα εμφανίσουν περιορισμένη μείωση, της τάξεως του 0,2%, ενώ το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος ενδέχεται να αυξηθεί ελαφρά περισσότερο από 1%, καθώς ο ρυθμός μεταβολής της παραγωγικότητας αναμένεται να παραμείνει αρνητικός.

Αναλυτικά, η ΤτΕ επισημαίνει πως το 2015 η απασχόληση παρουσίασε αύξηση κατά 2,1% σε ετήσια βάση (0,7% το 2014), ενώ και τα τέσσερα τρίμηνα καταγράφηκαν ετήσιοι θετικοί ρυθμοί αύξησης της απασχόλησης. Ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 6,1% το 2015 έναντι του 2014. Ως συνέπεια των ανωτέρω, το μέσο ποσοστό ανεργίας μειώθηκε από 26,5% το 2014 σε 24,9% το 2015, παραμένοντας πάντως το υψηλότερο στην ΕΕ-28.

Όμως το δεύτερο εξάμηνο του έτους παρατηρήθηκε επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης των ανέργων έναντι του πρώτου εξαμήνου, εξαιτίας της επιβολής περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, της ψήφισης νέων δημοσιονομικών μέτρων στο πλαίσιο της Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης του Αυγούστου 2015 και της επιστροφής σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το γ' τρίμηνο του 2015. Ως αποτέλεσμα, το ποσοστό ανεργίας κατά το δ' τρίμηνο του 2015 ανήλθε σε 24,4%, οριακά αυξημένο σε σχέση με το γ' τρίμηνο του 2015 (24%). Το ποσοστό της ανεργίας τον Φεβρουάριο του 2016 υποχώρησε ελαφρά σε 24,2% (με βάση εποχικώς διορθωμένα στοιχεία) από 24,4% τον Ιανουάριο του 2016.

Η αύξηση της απασχόλησης το 2015, σύμφωνα με τα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ, οφείλεται στη σημαντική αύξηση της μισθωτής απασχόλησης (3,7% το 2015 έναντι του προηγούμενου έτους) και των αυτοαπασχολούμενων με προσωπικό (11%), εξαιτίας της έναρξης λειτουργίας μικρών επιχειρήσεων. Αντίθετα, σημαντική μείωση παρουσίασαν οι λοιπές κατηγορίες απασχολούμενων, κυρίως των αυτοαπασχολούμενων χωρίς προσωπικό (-3%), που αντιπροσωπεύουν το 23,7% του συνόλου των απασχολούμενων και των βοηθών στην οικογενειακή επιχείρηση (-4,9%), που αποτελούν το 4,4% του συνόλου των απασχολούμεων.

Παράλληλα, παρατηρείται επιβράδυνση της αύξησης των καταγεγραμμένων επιχειρήσεων (αύξηση κατά 9,01% το 2014 σε σχέση με το 2013 ή 17.714 επιχειρήσεις), ως συνέπεια της επιβολής ελέγχων κεφαλαίων και της αβεβαιότητας στην οικονομία. Αξιοσημείωτο είναι ότι η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα παρουσίασε ετήσια μείωση για δεύτερο συνεχές έτος και το 2015 παρατηρείται πτώση του μεριδίου της (12,9% το 2015, από 13,6% το 2014). Αντίθετα, η συμβολή του δευτερογενούς τομέα στη συνολική απασχόληση, μετά από συνεχή πτώση την περίοδο 2009-2014, σταθεροποιήθηκε στο 15%, καθώς η αύξηση του μεριδίου συμμετοχής της μεταποίησης αντισταθμίστηκε από τη μείωση του αντίστοιχου μεριδίου των κατασκευών.

Δύσκολη εξακολουθεί να παραμένει η εύρεση εργασίας πλήρους απασχόλησης. Αυξημένα ποσοστά μερικής απασχόλησης παρατηρούνται στους νέους εργαζόμενους (ηλικίας 15-24 ετών), καθώς και στους εργαζόμενους στους κλάδους του χονδρικού-λιανικού εμπορίου και στις υπηρεσίες τουρισμού. Η στροφή των επιχειρήσεων προς πιο ευέλικτες μορφές απασχόλησης επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, όπου καταγράφονται οι νέες προσλήψεις ανά είδος σύμβασης, καθώς το 50% των νέων προσλήψεων το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2016 αφορά προσλήψεις μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης.

Κόστος Εεργασίας

Αντανακλώντας την αύξηση της μισθωτής απασχόλησης, το σύνολο των αμοιβών της εξαρτημένης εργασίας κατά το 2015 (σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ) αυξήθηκε, παρότι κατά το ίδιο διάστημα παρατηρείται μείωση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας ανά μισθωτό (κατά 1,7%, δηλαδή λιγότερο απ' ό,τι το 2014).

Τα παραπάνω στοιχεία, σύμφωνα και με την έκθεση της ΤτΕ, συνεπάγονται μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας, η οποία πιθανώς αντανακλά αύξηση της απασχόλησης σε τομείς χαμηλής παραγωγικότητας εργασίας. Η μείωση της παραγωγικότητας οδηγεί σε μικρή αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στο σύνολο της οικονομίας το 2015.

Στον επιχειρηματικό τομέα, οι περισσότερες συλλογικές συμβάσεις που υπογράφηκαν το 2015 (κυρίως επιχειρησιακές και δευτερευόντως κλαδικές/ομοιοεπαγγελματικές) προέβλεπαν σταθερότητα των ήδη συμφωνημένων αποδοχών, ορισμένες προέβλεπαν μείωση, ενώ πολύ λιγότερες προέβλεπαν συγκρατημένες αυξήσεις.

Για το 2016, στον επιχειρηματικό τομέα, στο διάστημα 1.1-31.5.2016 υπογράφηκαν 161 επιχειρησιακές
συλλογικές συμβάσεις και μόνο 6 κλαδικές/ομοιοεπαγγελματικές, οι οποίες ως επί το πλείστον προβλέπουν σταθερότητα των αποδοχών.