Πώς θα κοπεί τελικά το ΕΚΑΣ

Με χρήματα από το πρωτογενές πλεόνασμα θα καλυφθεί η «τρύπα» που θα αφήσει η μη αναδρομική εφαρμογή των νέων εισοδηματικών κριτηρίων για την καταβολή του ΕΚΑΣ.

Σύμφωνα με τη δέσμευση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, θα συσταθεί Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης το οποίο θα χρηματοδοτήσει την επέκταση του εγγυημένου εισοδήματος και την άρση αδικιών, όπως είναι όχι η περικοπή του ΕΚΑΣ αλλά η αναδρομική επιστροφή των ποσών που έλαβαν εντός του τρέχοντος έτους, όσοι βάσει των νέων εισοδηματικών κριτηρίων θα λάβουν μικρότερο επίδομα ή και θα το χάσουν τελείως.

Για το 2016, πόροι του νέου Ταμείου θα είναι τα 700 εκατ. ευρώ από το επιπλέον πρωτογενές πλεόνασμα του 2015, ενώ θα χρηματοδοτείται από έσοδα όπως αυτά που θα προκύψουν από τις νέες τηλεοπτικές άδειες, την πάταξη του λαθρεμπορίου και την εθελοντική αποκάλυψη εισοδημάτων.

Βάσει της έκθεσης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η περικοπή του ΕΚΑΣ για το 2016 υπολογιζόταν σε 168 εκατ. ευρώ, ήτοι 14 εκατ. ευρώ τον μήνα. Με δεδομένο ότι ήδη το επίδομα έχει καταβληθεί για 5 μήνες (από Δεκέμβριο 2015 που αντιστοιχεί στη σύνταξη Ιανουαρίου έως Απρίλιο 2016 που αντιστοιχεί στη σύνταξη Μαΐου), εκτιμάται ότι η «τρύπα» που θα υπάρχει στον στόχο είναι της τάξης των 70 εκατ. ευρώ, με την προϋπόθεση ότι οι νέες συντάξεις που θα καταβληθούν στις 29 Μαΐου (συντάξεις Ιουνίου) θα υπολογιστούν με βάση τα νέα εισοδηματικά κριτήρια, προκειμένου να μην υπάρξει και άλλη καθυστέρηση στην περικοπή του επιδόματος.

Σύμφωνα με το Γ.Λ.Κ., η συνολική δαπάνη του επιδόματος, ύψους 900 εκατ. ευρώ, θα μηδενιστεί το 2020. Η αλλαγή των εισοδηματικών κριτηρίων θα ψαλιδίσει το 2016 τα 168 από τα περίπου 850 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί στην ετήσια δαπάνη για ΕΚΑΣ, μειώνοντας το συνολικό επίδομα κατά 18%-19%. Το 2017, η περικοπή θα φτάσει στα 569 εκατ. ευρώ, ήτοι θα κοπούν άλλα 401 εκατ. ευρώ.

Για το 2018 η συνολική περικοπή θα φτάσει στα 803 εκατ. ευρώ καθώς θα κοπούν άλλα 234 εκατ. ευρώ, ενώ το 2019 θα είναι συνολικά 853 εκατ. ευρώ (μείον τα τελευταία 50 εκατ. ευρώ) και από το 2020 το ΕΚΑΣ θα έχει κοπεί και στους 370.000 δικαιούχους του.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η περικοπή του ΕΚΑΣ αντιστοιχεί στο 0,5% του ΑΕΠ και αποτελεί βασικό πυλώνα της δημοσιονομικής προσαρμογής που επιτυγχάνεται μέσω του ασφαλιστικού. Για να γίνει μάλιστα αποδεκτή η για περιορισμένο χρόνο αύξηση των εισφορών για την επικουρική ασφάλιση (ώστε να μην είναι πολύ μεγάλες οι μειώσεις στις ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις), η ελληνική κυβέρνηση δέχθηκε την εμπροσθοβαρή μείωση του επιδόματος.

Για τον λόγο αυτό, τον επόμενο χρόνο αναμένεται να γίνει «μεγάλη σφαγή» στους δικαιούχους του επιδόματος, με ακόμη χαμηλότερα εισοδηματικά κριτήρια από ό,τι τα φετινά.

Σύμφωνα με τον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο, το ανώτατο όριο από συντάξεις, προκειμένου να λάβει κανείς το ΕΚΑΣ, είναι για το 2016 τα 664 ευρώ από τα 850 ευρώ το 2015 και το συνολικό οικογενειακό οι 11.000 ευρώ (αντί των 15.380 ευρώ) ενώ τα νέα εισοδηματικά κριτήρια που θα ισχύσουν και τα ποσά του επιδόματος διαμορφώνονται ως εξής:

• 230 ευρώ τον μήνα ΕΚΑΣ για εισόδημα μέχρι 7.216 ευρώ (αντί των 7.715,65 ευρώ).

• 172,50 ευρώ ΕΚΑΣ για εισόδημα από 7.216,01 ευρώ μέχρι 7.518 ευρώ (αντί των 7.715,66 μέχρι 8.018,26 ευρώ).

• 115 ευρώ ΕΚΑΣ για εισόδημα από 7.518,01 ευρώ μέχρι 7.720 ευρώ (αντί 8.018,27 μέχρι 8.219,93 ευρώ).

• 57,50 ευρώ ΕΚΑΣ για εισόδημα από 7.720,01 ευρώ μέχρι 7.972 ευρώ (αντί των 8.219,94 μέχρι 8.472,09 ευρώ.

Για το 2016, καταργείται το ΕΚΑΣ των 30 ευρώ για όσους είχαν ατομικό εισόδημα από συντάξεις από 8.472,10 μέχρι 9.200,00 ευρώ και οικογενειακό έως 13.500 ευρώ.

Να σημειωθεί ότι η περικοπή του ΕΚΑΣ και μάλιστα αναδρομικά, γεγονός που σημαίνει ότι θα έπρεπε να επιστραφούν ποσά τουλάχιστον 5 μηνών από τους χαμηλοσυνταξιούχους, δημιούργησε έντονες κοινωνικές αντιδράσεις, πολιτικές κόντρες αλλά και ενδοκυβερνητικές τριβές. Και αυτό όχι μόνο γιατί χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχοι βιώνουν με τον πλέον σκληρό τρόπο την κατάργηση του ΕΚΑΣ σε μια περίοδο όπου το επίδομα αποτελούσε σημαντικό στήριγμα όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και για τις οικογένειές τους, αλλά και γιατί ακυρώνεται το βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης, και δη του υπουργείου Εργασίας, ότι η ασφαλιστική μεταρρύθμιση στηρίζεται στην πολιτική επιλογή της αναδιανομής υπέρ των χαμηλών και μεσαίων εισοδηματικών στρωμάτων.

Μάλιστα, σε μια προσπάθεια να περιοριστούν οι αντιδράσεις, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας κατέθεσε την περασμένη Παρασκευή τροπολογία η οποία προέβλεπε την επιστροφή (μέσω παρακράτησης από τη σύνταξη) των ποσών του ΕΚΑΣ έως το τέλος του Δεκεμβρίου του 2018, αν η κάθε δόση ήταν άνω των 30 ευρώ καθώς και τη διατήρηση της μειωμένης συμμετοχής στα φάρμακα (10%).

Χθες, βέβαια, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι δεν θα επιστραφούν τα ποσά, χωρίς να αναφερθεί σε περαιτέρω λεπτομέρειες, με τον Γ. Κατρούγκαλο να δηλώνει σήμερα ότι θα κατατεθεί τροπολογία για να μην ζητηθεί πίσω το ΕΚΑΣ. 

Ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε βέβαια στο νέο Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με «προίκα» 700 εκατ. ευρώ, το οποίο σε πρώτη φάση θα χρηματοδοτήσει:

1. Την επέκταση του προγράμματος για το κατώτατο Εγγυημένο Εισόδημα

2. Την ενίσχυση του προγράμματος για την ανθρωπιστική κρίση

3. Τα προγράμματα για κοινωνική εργασία και

4. Την αποκατάσταση αδικιών, όπως είναι το ΕΚΑΣ και η ωρίμανση των ειδικών μισθολογίων.

Με βάση την τροπολογία της Παρασκευής άλλωστε, το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης θα εφαρμοστεί πιλοτικά από τον Ιούλιο έως το τέλος του 2016 σε 30 δήμους της χώρας, ενώ η καθολική του εφαρμογή θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου του 2017.

Σύμφωνα μάλιστα με την αναπληρώτρια υπουργό Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου, στην πλήρη του ανάπτυξη το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης θα αφορά περί τις 700.000 ανθρώπους και το κόστος του υπολογίζεται σε 800 με 900 εκατ. ευρώ.

Όσο για τη β' πιλοτική φάση, θα ξεκινήσει τον Ιούλιο του 2016, σε 30 δήμους 13 περιφερειών, οι οποίοι θα οριστούν με πληθυσμιακά κριτήρια και τους δείκτες φτώχειας και ανεργίας ενώ θα φορά 60.000 ανθρώπους. Όπως τόνισε η κ. Φωτίου, όσοι δεν επιλεγούν σε αυτή τη φάση θα υποστηριχθούν από το πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, το οποίο εξακολουθεί να εφαρμόζεται και βάσει των πρωθυπουργικών εξαγγελιών θα χρηματοδοτείται από το νέο Ταμείο.

Βάσει του νέου σχεδιασμού, το πρόγραμμα Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης θα περιλαμβάνει εισοδηματική ενίσχυση η οποία θα δίνεται κατά 50% με τραπεζική κάρτα (κατά τα πρότυπα της κάρτας σίτισης) και το υπόλοιπο σε ρευστό, την πρόσβαση σε συμπληρωματικές κοινωνικές παροχές και υπηρεσίες, και την προώθηση του 10% των δικαιούχων σε θέσεις εργασίας μέσα από διαδικασίες επανένταξης.