Τράπεζες: Στο επίκεντρο τα μεγάλα κόκκινα δάνεια

Κρίσιμες αποφάσεις για το πώς θα αναδιαρθρωθούν εκατοντάδες μεγάλα εταιρικά δάνεια και επομένως πώς θα αναδιαταχθεί ο επιχειρηματικός χάρτης θα ληφθούν έως τα τέλη Μαρτίου από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και την Τράπεζα της Ελλάδος, με την προηγούμενη συμφωνία κυβέρνησης και θεσμών.

Βάσει των δεσμεύσεων του τρίτου Μνημονίου, το ΤΧΣ υποχρεούται να υποβάλει και να εφαρμόσει σχέδιο δράσης για τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ τραπεζών και την επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων για μεγάλα προβληματικά εταιρικά δάνεια. Αν, μάλιστα, απαιτηθεί, το σχέδιο δράσης θα προβλέπει και την από κοινού παρακολούθηση ολόκληρων κλάδων της οικονομίας.

Για να ανταποκριθεί στην παραπάνω του δέσμευση το Ταμείο θα αναθέσει σε εξειδικευμένο σύμβουλο τη διενέργεια μελέτης. Η διαδικασία επιλογής συμβούλου βρίσκεται στη φάση της αξιολόγησης προσφορών και σύντομα θα ανακοινωθεί η προτιμητέα εξ αυτών.

Με την άφιξη των τεχνικών κλιμακίων από πλευράς θεσμών, θα συμφωνηθεί με την κυβέρνηση το εύρος της μελέτης. Τα κριτήρια, δηλαδή, μεγέθους προβληματικών δανείων και επιχειρήσεων που θα ακτινογραφηθούν. Τραπεζικά στελέχη θεωρούν δεδομένο ότι στη μελέτη θα συμπεριληφθεί το σύνολο σχεδόν των προβληματικών εταιρικών κοινοπρακτικών δανείων, που εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 21 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για δάνεια που είναι είτε σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών, είτε έχουν ρυθμιστεί αλλά εμφανίζουν μικρή καθυστέρηση στην εξυπηρέτησή τους, είτε, τέλος, παρότι είναι ενήμερα, έχουν απομειωθεί καθώς υπάρχουν ενδείξεις αδυναμίας εξόφλησής τους, αν δεν ρευστοποιηθούν οι εξασφαλίσεις τους.

Σημειώνεται ότι το σύνολο των προβληματικών δανείων (Non Performing Exposures-NPEs) μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων ανέρχεται, όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, στα 57 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν περίπου στο 50% των χορηγήσεων της κατηγορίας.

Η μελέτη θα αποτελέσει τη βάση για να επεξεργαστεί το ΤΧΣ σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος, ως τα τέλη Μαρτίου, μηχανισμούς διαδικασιών-εξπρές για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων μεγάλων επιχειρηματικών δανείων.

Έρχονται τυποποιημένα κριτήρια βιωσιμότητας

Για να υποβοηθηθεί η ταχύτερη αντιμετώπιση, θα ορισθούν τυποποιημένα κριτήρια (δείκτες), βάσει των οποίων μια επιχείρηση κρίνεται βιώσιμη και επομένως τα δάνειά της αναδιαρθρώνονται, καθώς και έτοιμες λύσεις αναδιάρθρωσης ή οριστικής τακτοποίησης δανείων σε καθυστέρηση. Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι τα κριτήρια δεν θα απέχουν από αυτά που χρησιμοποιούν οι ίδιες οι τράπεζες και ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός κατά την αξιολόγηση ποιότητας στοιχείων ενεργητικού.

Προκειμένου να αξιολογηθεί η βιωσιμότητα θα χρησιμοποιούνται δείκτες, όπως η σχέση καθαρού δανεισμού προς EBITDA, ενώ για τις βιώσιμες εταιρίες θα εφαρμόζεται μελέτη προεξόφλησης μελλοντικών ταμειακών ροών, ώστε να προκύπτει ρύθμιση δανείων, η οποία να επιτρέπει την εξυπηρέτηση του δανεισμού από τις μελλοντικές λειτουργικές ταμειακές ροές.

Βασικό πρόβλημα στην αποτελεσματική αναδιάρθρωση των μεγάλων επιχειρηματικών δανείων ήταν και παραμένει το γεγονός ότι οι τράπεζες προσφεύγουν σε βραχυπρόθεσμου ορίζοντα λύσεις, λόγω και της απροθυμίας όσων εξ αυτών έχουν καλύτερες εξασφαλίσεις να τις «θυσιάσουν» για μια πιο γενναία και μακροπρόθεσμου ορίζοντα ρύθμιση.

Οι κλαδικές bad banks και οι προκάτ λύσεις

Για να ξεπεραστούν τα παραπάνω εμπόδια, θα εξεταστούν λύσεις όπως η δημιουργία κλαδικών bad banks, όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε στρατηγικούς κλάδους της οικονομίας.

Οι μεν τράπεζες θα εισφέρουν τα προβληματικά δάνεια των επιχειρήσεων σε εταιρία ειδικού σκοπού και θα αναζητούν private equity funds που ενδιαφέρονται είτε να διαχειριστούν το σύνολο των assets της νέας εταιρίας, είτε να αγοράσουν και να αναδιαρθρώσουν επιμέρους δάνεια.

Επιπρόσθετα, θα προσδιορισθούν τυποποιημένες λύσεις αναδιάρθρωσης για κάθε υποκατηγορία προβληματικών, πλην όμως βιώσιμων επιχειρήσεων με μεγάλα δάνεια, ενώ θα προσδιορισθούν και οι στρατηγικοί κλάδοι όπου οι εγχώριες επιχειρήσεις διαθέτουν στρατηγικό πλεονέκτημα (π.χ. τουρισμός, μεταφορές, ιχθυοκαλλιέργειες κ.ά.).

Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, εισηγούνται, σύμφωνα με πληροφορίες, να υποβοηθηθεί η δυνατότητα ανταλλαγής μεταξύ τους προβληματικών επιχειρηματικών δανείων, ώστε να συγκεντρωθούν υπό την ίδια διαχείριση και να αντιμετωπισθεί στη ρίζα του το πρόβλημα καθυστερήσεων λόγω αδυναμίας συντονισμού.

Τα επόμενα βήματα

Αφού εκπονηθεί από το ΤΧΣ, βάσει της μελέτης, το σχέδιο δράσης για τα μεγάλα προβληματικά εταιρικά δάνεια, η ΤτΕ θα συμφωνήσει με τις τράπεζες τους επιχειρησιακούς στόχους εξυγίανσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Ακολούθως, οι τράπεζες οφείλουν να υποβάλουν τριμηνιαίες εκθέσεις από τον Ιούνιο του 2016 στην Τράπεζα της Ελλάδος, σε σχέση με βασικούς δείκτες επιδόσεων που θα έχουν ορισθεί.

Το ΤΧΣ θα εφαρμόσει επίσης κριτήρια επιδόσεων εξυγίανσης μη εξυπηρετούμενων δανείων στη διαχείριση των τραπεζών ως προς τους επιχειρησιακούς στόχους που θα συμφωνηθούν μεταξύ των τραπεζών και της Τράπεζας της Ελλάδος.

Έως τα τέλη Μαρτίου του 2016, η Τράπεζα της Ελλάδος υποχρεούται να αναθεωρήσει τον Κώδικα Δεοντολογίας, ώστε οι κατευθυντήριες γραμμές για την αναδιάρθρωση του χρέους να αντιμετωπίζουν ομάδες δανειοληπτών (π.χ. ΜμΕ - Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις) στη βάση σαφών κριτηρίων για την κατηγοριοποίηση των χαρτοφυλακίων λιανικής.

Τέλος, οι ελληνικές αρχές δεσμεύθηκαν να αξιολογήσουν, έως τα τέλη Ιουνίου 2016, την αποτελεσματικότητα του νομικού και του θεσμικού πλαισίου για την αφερεγγυότητα και να θεσπίσουν τυχόν αναγκαίες τροποποιήσεις.