Ασφαλιστικό:Τι κρύβει η εμπλοκή στην Εθνική Σύνταξη

Τη λύση σε ένα δύσκολο παζλ για δυνατούς λύτες, τον διαχωρισμό της κοινωνικής ασφάλισης από την πρόνοια, με την εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων σε όποιες παροχές θεωρηθούν επιδόματα και όχι συντάξεις, ακόμη και για ασφαλισμένους με λιγότερα από 20 χρόνια ασφάλισης, πρόταξαν οι εκπρόσωποι των δανειστών κατά την έναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη.

Αν και ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος είχε προετοιμαστεί για να αποκρούσει τις πανθομολογούμενες έντονες αντιδράσεις των δανειστών για την αύξηση των εισφορών κατά δύο μονάδες, ο αιφνιδιασμός ήρθε από αλλού.

Οι επικεφαλής των δανειστών επεσήμαναν ότι η σημαντική αύξηση των κοινωνικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις προνοιακές παροχές, οι οποίες μάλιστα μικρό ρόλο διαδραματίζουν στην προσπάθεια μείωσης της φτώχειας. Είναι συνεπώς μικρής αποτελεσματικότητας.

Παράλληλα, ξεκαθάρισαν ότι η καταβολή της Εθνικής Σύνταξης σε όλους ανεξαιρέτως τους ασφαλισμένους, με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης, δημιουργεί σημαντικά κίνητρα για αποφυγή της ασφάλισης, ενώ οδηγεί σε διάρρηξη της όποιας σχέσης εισφορών - παροχών επιδιώκεται.

Η θέση αυτή των θεσμών δεν είναι καινούργια. Από την πρώτη στιγμή που ασχολήθηκαν με το ελληνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, οι δανειστές έβαλαν στο στόχαστρό τους τα κατώτατα όρια, υποστηρίζοντας ότι κατά ένα μεγάλο μέρος περιλαμβάνουν προνοιακού και όχι ασφαλιστικού χαρακτήρα παροχές. Αντίστοιχη είναι η θέση των δανειστών και για το ΕΚΑΣ, το οποίο τελικά συμφωνήθηκε να καταργηθεί, σταδιακά, έως το 2019 και όπου χρειαστεί, με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, να αντικατασταθεί με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.

Δεν είναι τυχαίο που σε συνέντευξή του στη Real News της Κυριακής, ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος υποστηρίζει πως «δεν είναι συνταγματικά ανεκτό να συνδέεται με εισοδηματικά κριτήρια η εθνική σύνταξη», δηλώνει πως η Εθνική Σύνταξη δεν θα είναι η κατώτατη, αφού θα συμπληρώνεται από το «ανταποδοτικό» κομμάτι της σύνταξης, ενώ στην απαίτηση των δανειστών για κατάργηση της δεκαπενταετίας απαντά πως «το συνταξιοδοτικό δικαίωμα θα συνεχίσει να θεμελιώνεται με τη συμπλήρωση τουλάχιστον 15 ετών ασφάλισης και του ορίου συνταξιοδότησης.

Αναφερόμενος στο ΕΚΑΣ, επεσήμανε ότι θα καταρτιστεί μελέτη επιπτώσεων της σταδιακής κατάργησής του (ώστε να υπάρξει βεβαιότητα για την ομαλή μετάβαση στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

Οι δύο εθνικές κόκκινες γραμμές

Την περασμένη Πέμπτη, αυτό που έγινε πιο ξεκάθαρο, καθώς οι εκπρόσωποι του κουαρτέτου των πιστωτών αντέδρασαν εντονότερα στη δεύτερη από τις δύο «εθνικές κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης, που αφορά στην καταβολή της Εθνικής Σύνταξης χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, είναι ότι οι δανειστές ενδιαφέρονται πρωτίστως για την αναλογιστική βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. 

Στην πράξη, ζήτησαν από τον κ. Κατρούγκαλο η Εθνική Σύνταξη (που σύμφωνα με την κυβέρνηση θα κινείται πέριξ των 384 ευρώ τον μήνα) να καταβάλλεται είτε με τη συμπλήρωση 20 ετών απασχόλησης αντί 15, ή και την επιβολή εισοδηματικών κριτηρίων στην περίπτωση που θα χορηγείται στη 15ετία.

Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, ζήτησαν από τον υπουργό να εξετάσει κοστολογημένο-μετρήσιμο σενάριο για την καταβολή όχι της Εθνικής Σύνταξης αλλά ενός προνοιακού επιδόματος, και πάλι με εισοδηματικά κριτήρια, σε όσους έχουν λιγότερα από 20 χρόνια ασφάλισης. Στην πράξη, ζήτησαν να απεμπλακεί κάθε είδους προνοιακή παροχή από την κοινωνική ασφάλιση.

Όσοι δεν συμπληρώνουν για οποιονδήποτε λόγο τις μίνιμουμ προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, που σύμφωνα με τους δανειστές θα πρέπει να είναι 20 χρόνια ασφάλισης και 67 ετών, ή 40 χρόνια ασφάλισης και 62 ετών, δεν θα πρέπει να «πληρώνονται» από το σύστημα. Θα μπορούν να λαμβάνουν ένα προνοιακό επίδομα, πέριξ των 200-300 ευρώ, με εισοδηματικά κριτήρια, όπως θα καταβάλλονται άλλωστε όλα τα επιδόματα, με βάση τον ευρύτερο σχεδιασμό για την επέκταση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ). Πριν από την επέκταση του ΕΕΕ βέβαια, θα πρέπει αφενός να καταγραφούν στο σύνολό τους όλα τα προνοιακά επιδόματα, αλλά και να περικοπούν περίπου 900 εκατ. ευρώ, αρχής γενομένης από το 2016.

Η οριστική κυβερνητική πρόταση, με τη νέα δομή του ασφαλιστικού συστήματος, τα ποσοστά αναπλήρωσης που θα καθορίζουν την αναλογική σύνταξη, η οποία θα προστίθεται στην Εθνική, καθώς και αναλυτικούς κωδικούς από τους οποίους θα κοπούν δαπάνες, ώστε να επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος εξοικονόμησης 1% του ΑΕΠ εντός του 2016, αναμένεται να κατατεθεί την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου.

Από την πρώτη ουσιαστική συνάντηση της προηγούμενης εβδομάδας, πάντως, φάνηκε πως θα ακολουθήσει μια δύσκολη διαπραγμάτευση, καθώς οι δανειστές ζητούν στοιχεία και μετρήσιμους στόχους, τους οποίους η ελληνική πλευρά δεν ήταν ακόμη έτοιμη να παρουσιάσει.

Δεν είναι λίγοι μάλιστα αυτοί που από την πλευρά της κοινωνικής ασφάλισης εκτιμούν ότι το ασφαλιστικό μπορεί να… τραβήξει περισσότερο από ό,τι αρχικά είχε σχεδιαστεί…