Σε τροχιά υλοποίησης η πρώτη μνημονιακή υποχρέωση στην ενέργεια

Σε φάση υλοποίησης τίθεται ένα από τα αιτήματα των ανεξάρτητων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, και συγκεκριμένα η αποζημίωση των μονάδων τους, όταν καλούνται από τον Διαχειριστή να λειτουργήσουν για την κάλυψη αναγκών του δικτύου, χωρίς όμως να καλύπτουν το κόστος παραγωγής.

Το πρόβλημα υφίσταται εδώ και περίπου 18 μήνες, όταν στα μέσα του 2014 καταργήθηκε ο Μηχανισμός Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους για τις μονάδες φυσικού αερίου. Έτσι τα διαστήματα που η τιμή του καυσίμου αυτού ήταν υψηλή και ο Διαχειριστής υποχρέωνε τις μονάδες να λειτουργήσουν, αυτές κατέγραφαν ζημιά, εφόσον η τιμή στην ημερήσια αγορά (ΟΡιακή ΤΙμή-χονδρική τιμή) ήταν κάτω του κόστους καυσίμου (Μεταβλητό κόστος).

Έως ότου η επαναφορά του Μηχανισμού να αποτελέσει μνημονιακή υποχρέωση (περιλήφθηκε ειδική διάταξη στο νόμο 4336) και για όσο διάστημα οι τιμές φυσικού αερίου ήταν υψηλές, το αίτημα αυτό αποτελούσε προτεραιότητα για τις ανεξάρτητες μονάδες. Ενώ δεν ήταν λίγες οι δημόσιες παρεμβάσεις επικεφαλής ενεργειακών ομίλων της Ευρώπης που έχουν επενδύσει στην Ελλάδα, με τις οποίες προειδοποιούσαν για αποχώρηση των εταιρειών τους, εφόσον συνεχιζόταν το στρεβλό καθεστώς τςη επι ζημία λειτουγίας των μονάδων τους.

Την επαναφορά του μηχανισμού ανάκτησης μεταβλητού κόστους ανέλαβε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, με τρόπο που να μην επιτρέπει καταχρηστικές συμπεριφορές εκ μέρους των δικαιούχων, αναφέρει η ίδια. Η Αρχή ήδη από τις αρχές του χρόνου είχε πραγματοποιήσει δημόσια διαβούλευση για το θέμα αυτό. Έτσι, μετά την ψήφιση του νόμου 4336 και τη ρητή διάταξη του που προβλέπει ότι οι αρμόδιες αρχές "έχουν υποχρέωση τροποποίησης των κανόνων της αγοράς, ώστε να αποφευχθεί η αναγκαστική λειτουργία των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κάτω του μεταβλητού τους κόστους", η ΡΑΕ εισηγείται και θέτει σε τελική διαβούλευση την πρότασή της.

Η εφαρμογή του Μηχανισμού που θα έχει μεταβατικό χαρακτήρα και έως ότου εισαχθεί το Μοντέλο Στόχος (Target Model) βάσει του οποίου θα λειτουργεί η αγορά, ο μηχανισμός θα εφαρμόζεται όταν μια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής εντάσσεται στο Σύστημα για την κάλυψη έκτακτων αναγκών (Εντολή Κατανομής μετά το κλείσιμο του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού) και εφόσον δεν συμπεριλαμβάνεται στον Προγραμματισμό της συγκεκριμένης μέρας. Επίσης όταν εντάσσεται στον Προγραμματισμό αποκλειστικά για την κάλυψη απαιτήσεων εφεδρειών του Συστήματος και εφόσον η προσφοράς που έχει κάνει η μονάδα στην ημερήσια αγορά είναι υψηλότερη από την Οριακή Τιμή όπως αυτή έχει διαμορφωθεί (τιμή χονδρικής), η μονάδα παρέχει επικουρικές υπηρεσίες κλπ.

Πηγές του Συνδέσμου Ανεξάρτητων Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας-ΕΣΑΗ έλεγαν στο Euro2day.gr, ότι η νέα ρύθμιση είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο επιφυλάχθηκαν για περαιτέρω σχολιασμό, λέγοντας ότι θα πρέπει να πρώτα να μελετηθεί το πώς θα λειτουργήσουν σε πραγματικές συνθήκες οι όροι που θέτει η ΡΑΕ.

Αξίζει να αναφερθεί ότι με την κατάργηση του Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους, οπότε οι μονάδες φυσικού αερίου δεν κάλυπταν το κόστος καυσίμου, η συμμετοχή τους στην ημερήσια αγορά περιορίστηκε στο ελάχιστο και μόνο όταν το ζητούσε ο Διαχειριστής. Η εξέλιξη αυτή είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ελλάδα και να υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στην εκτέλεση των συμβάσεων προμήθειας της ΔΕΠΑ, καθώς ίσχυσαν ρήτρες take or pay με Γκαζπρόμ και Αλγερινή Σονατράκ.

Τέλος σημειώνεται ότι από τα μέσα του 2015, η σημαντική πτώση της τιμής του φυσικού αερίου, επέτρεψε στις μονάδες που χρησιμοποιούν αυτό το καύσιμο να αυξήσουν την παραγωγή τους, προσφέροντας ηλεκτρική ενέργεια στην ημερήσια αγορά για κάποιες ώρες, σε τιμές ανταγωνιστικές, ακόμη και για τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ.

Ωστόσο η «τακτοποίηση» της εκκρεμότητας με την υποχρεωτική λειτουργία μονάδων κάτω του κόστους παραγωγής, αποτελεί θέμα που έπρεπε να τακτοποιηθεί έως ότου εφαρμοστεί το νέο μοντέλο της αγοράς, καθώς οι τιμές των καυσίμων ακολουθούν κυκλικές διακυμάνσεις.