Ανοίγει ο φάκελος «γκρίζα οικονομία» στον τουρισμό

Το μέγεθος της «γκρίζας» οικονομίας στον χώρο του ελληνικού τουρισμού έφερε για πρώτη φορά με τόσο έντονο τρόπο μελέτη της εταιρείας Grant Thornton που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ).

Στο μικροσκόπιο τέθηκε η λεγόμενη οικονομία του διαμοιρασμού (sharing economy), η οποία κατά κύριο λόγο αφορά στην ενοικίαση χιλιάδων ακινήτων σε όλη τη χώρα από τους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές τους απευθείας σε ενδιαφερόμενους ταξιδιώτες μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών κρατήσεων.

Κυβέρνηση και Έλληνες ξενοδόχοι δεν τρέφουν αυταπάτες, καθώς έχουν συνειδητοποιήσει πως «η οικονομία του διαμοιρασμού ήρθε για να μείνει», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ) Γιώργος Τσακίρης.

Επίσημη Πολιτεία και επιχειρηματίες του τουρισμού έχουν συνειδητοποιήσει πως τα διοικητικά μέτρα δεν αρκούν και συγκλίνουν, πλέον, στην άποψη πως θα πρέπει άμεσα να οριοθετηθεί με επάρκεια η συγκεκριμένη δραστηριότητα, προκειμένου να πάψει να λειτουργεί αθέμιτα έναντι των νόμιμων επιχειρήσεων, γεμίζοντας τα άδεια δημόσια ταμεία με δεκάδες εκατ. ευρώ που αυτή τη στιγμή δεν καταβάλλονται και αντιστοιχούν σε φόρους από νοίκια, ΦΠΑ, δημοτικά τέλη, ασφαλιστικές εισφορές κ.λπ.

Το στοίχημα είναι εξίσου σημαντικό για την κυβέρνηση, η οποία αναζητά εναγωνίως «ισοδύναμα» για να επιχειρήσει να αμβλύνει τις επιπτώσεις των μέτρων του τρίτου μνημονίου, αλλά και τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις οι οποίες αναζητούν πρόσθετα έσοδα εν αναμονή των εξελίξεων στο τραπεζικό σύστημα και στη ρύθμιση των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων.

Έτσι κι αλλιώς, το μέγεθος της οικονομίας του διαμοιρασμού δεν επιτρέπει αναβολές στη λήψη των αποφάσεων. Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με την έρευνα της Grant Thornton, πως τα ακίνητα που προσφέρονται για ενοικίαση μέσα από ηλεκτρονικές πλατφόρμες στο διαδίκτυο υπολογίζεται πως ανέρχονται σε 87.000. Μεταξύ αυτών, ωστόσο, συμπεριλαμβάνονται και πολλά νόμιμα καταλύματα.

Οι ερευνητές της Grant Thornton κατέληξαν στην εκτίμηση πως ο αριθμός των ακινήτων που δεν είναι αδειοδοτημένα ως τουριστικά καταλύματα αλλά νοικιάζονται ως τέτοια, φθάνουν τις 31.000, ενώ οι ετήσιες διανυκτερεύσεις που πραγματοποιούνται σε αυτά εκτιμώνται σε 19-20 εκατ.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι επισκέπτες που επέλεξαν μη πιστοποιημένο κατάλυμα μέσω κάποιας από τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες του είδους δαπάνησαν συνολικά περισσότερα από 840 εκατ. ευρώ (43 ευρώ ανά διανυκτέρευση). Επιπλέον, οι συγκεκριμένοι ταξιδιώτες υπολογίζεται ότι δαπάνησαν τουλάχιστον 537 εκατ. ευρώ για λοιπές υπηρεσίες (28 ευρώ ανά ημέρα).

Έτσι, η συνολική ταξιδιωτική δαπάνη που κατευθύνεται στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη λεγόμενη οικονομία του διαμοιρασμού υπολογίζεται ότι ξεπερνά το 1,37 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με την έρευνα της Grant Thornton, τα ακίνητα που προσφέρονται για ενοικίαση σε τουρίστες μέσω της οικονομίας του διαμοιρασμού δεν λειτουργούν συμπληρωματικά ως προς τις νόμιμες επιχειρήσεις καταλυμάτων (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια) αλλά τις υποκαθιστούν σε μεγάλο βαθμό. Υπολόγισαν μάλιστα πως από τους ταξιδιώτες που διέμειναν σε μη πιστοποιημένα καταλύματα, εάν δεν υπήρχαν τέτοια, οι τρεις στους δέκα δεν θα πραγματοποιούσαν το ταξίδι τους.

Τα διαφυγόντα έσοδα για τα δημόσια ταμεία αλλά και τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις προεξοφλούν πως η κυβερνητική παρέμβαση για τη θέσπιση κανόνων στην οικονομία του διαμοιρασμού είναι απλώς θέμα χρόνου.

Τα ξενοδοχειακά καταλύματα έχουν κάθε λόγο να πιέζουν για λήψη μέτρων καθώς, σύμφωνα με την Grant Thornton, τα διαφυγόντα έσοδά τους ξεπερνούν τα 523-555 εκατ. ευρώ ενώ οι χαμένες θέσεις εργασίας υπολογίζονται σε 15.000-16.000.

Το «σαφάρι» εσόδων για την κυβέρνηση στον χώρο της οικονομίας του διαμοιρασμού φαντάζει μονόδρομος καθώς τα προσδοκόμενα έσοδα για τα άδεια ταμεία δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα.

Σύμφωνα με την έρευνα της Grant Thornton, η σημερινή συμβολή αυτής της δραστηριότητας στην ελληνική οικονομία (κυρίως έσοδα από ΦΠΑ όχι λόγω των υπηρεσιών διαμονής αλλά άλλων συμπληρωματικών υπηρεσιών όπως η εστίαση κ.λπ.) υπολογίζεται σε μόλις 27 εκατ. ευρώ.

Αντίθετα, τα συνολικά έσοδα από τη φορολόγηση των υπηρεσιών διαμονής στην οικονομία του διαμοιρασμού υπολογίζεται ότι μπορεί να ανέρχονται σε 322-353 εκατ. ευρώ ετησίως.