Τράπεζες: Ολο το σχέδιο για να σωθεί η παρτίδα

Ένα πολυδαίδαλο σχέδιο, με βάση το οποίο οι τράπεζες μπορούν να αποφύγουν τη δίνη του να βρεθούν σε καθεστώς εξυγίανσης, παρότι θα δεχθούν κρατική βοήθεια, έχει βάλει στο τραπέζι η ελληνική πλευρά, ποντάροντας ότι οι θεσμοί δεν θα επιβαρύνουν περαιτέρω τις παραδοχές της συνολικής άσκησης.

Ακρογωνιαίος λίθος του σχεδιασμού, που έχει εκπονηθεί από τα ξένα funds και τις επενδυτικές τράπεζες, είναι μία από τις εξαιρέσεις που προβλέπει η κοινοτική οδηγία BRRD, η οποία πρόσφατα ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο.

Αν μια τράπεζα λάβει κρατική βοήθεια με όρους, όμως, αγοράς, δεν θεωρείται αποτυχημένη (failed institution) και επομένως δεν υπάγεται σε καθεστώς εξυγίανσης, αλλά στα μέτρα πρόωρης (προληπτικής) εξυγίανσης.

Για να ενεργοποιηθεί το παράθυρο της παραπάνω εξαίρεσης θα πρέπει οι κεφαλαιακές ανάγκες, που θα προκύψουν από την αξιολόγηση στοιχείων ενεργητικού (Asset Quality Review-ΑQR) και το βασικό σενάριο της άσκησης προσομοίωσης, να καλυφθούν εξ ολοκλήρου από τους ιδιώτες.

Αν συμβεί αυτό, το Δημόσιο μέσω του ΤΧΣ θα καλύψει τη διαφορά κεφαλαίων μεταξύ βασικού και δυσμενούς σεναρίου (σ.σ. το ακραίο σενάριο θα είναι μάλλον και το δεσμευτικό για όλες τις τράπεζες), χωρίς η κρατική βοήθεια να οδηγήσει σε καθεστώς εξυγίανσης.

Προτείνεται, δε, η κρατική βοήθεια να έχει τον χαρακτήρα... έξυπνων CoCos, υπό αίρεση, δηλαδή, μετατρέψιμων ομολογιών που θα έχουν τέτοια χαρακτηριστικά, ώστε να προσμετρούνται στο Common Equity Tier I.

Τρία εργαλεία για να μειωθεί ο λογαριασμός

Με βάση τον παραπάνω σχεδιασμό, η προσοχή όλων των εμπλεκόμενων στρέφεται στο πώς θα βγει σε διαχειρίσιμα νούμερα ο λογαριασμός που θα προκύψει από το AQR και το βασικό σενάριο της άσκησης προσομοίωσης. Πρόκειται για το πλέον καυτό ζήτημα της άτυπης διαβούλευσης.

Η ΕΚΤ έχει ήδη διευκρινίσει ότι το stress test θα διενεργηθεί και με δυναμικό μοντέλο. Η ιδιαιτερότητα που υπάρχει, όμως, είναι ότι δεν θα προσμετρηθεί η κεφαλαιακή επίδραση από όλες τις δράσεις παρά μόνο από τις ώριμες.

Θα πρέπει, δηλαδή, για να προσμετρηθεί η πώληση περιουσιακού στοιχείου να παρουσιάσει η τράπεζα έτοιμη συναλλαγή. Η παραπάνω ιδιαιτερότητα περιορίζει το ενδιαφέρον στην περίπτωση της Εθνικής εφόσον μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου μπορεί να εμφανίσει αξιόπιστο επενδυτικό ενδιαφέρον για την εξαγορά της Finansbank.

Επιπρόσθετα, η ελληνική πλευρά ζητά να δοθεί η δυνατότητα αναγνώρισης έως την 30ή Ιουνίου οριστικών και εκκαθαρισμένων αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων για ζημίες πιστωτικού κινδύνου (προβλέψεις και διαγραφές), όπως έγραψε χθες το Euro2day.gr.

Το τρίτο εργαλείο που μπορεί να μειώσει τον λογαριασμό της ανακεφαλαιοποίησης με το βασικό σενάριο και το AQR είναι η ενεργητική διαχείριση από πλευράς τραπεζών στοιχείων του παθητικού τους, πριν ή μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της συνολικής αξιολόγησης και πάντως πριν τις ενδεχόμενες ΑΜΚ.

Υποχρεωτική μετατροπή για junior τίτλους

Όπως και το 2013 τους όρους του παιχνιδιού θα τους ορίσει η Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν ( DG Comp). Για τους junior τίτλους ( υβριδικά, προνομιούχες, ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης) η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι θα μετατραπούν υποχρεωτικά σε μετοχές πριν τις ΑΜΚ, κατ επιταγή της DG Comp καθώς πρέπει να εξαντληθούν όλα τα διαθέσιμα μέτρα.

Οι όροι μετατροπής θα αποφασισθούν από την Διεύθυνση Ανταγωνισμού αφού λάβει τις σχετικές προτάσεις των τραπεζών. Η μετατροπή τους στοχεύει στην ενίσχυση του common equity πριν την απορρόφηση των ζημιών από την συνολική αξιολόγηση.

Το σύνθετο πρόβλημα με τα senior bonds

Για τα ομόλογα υψηλής διαβάθμισης (senior bonds) το θέμα είναι αρκετά σύνθετο λόγω της εκκρεμότητας σχετικά με το αν συμμετάσχουν ή όχι στο κόστος της ανακεφαλαιοποίησης.

Παρ ότι η διοίκηση του ΤΧΣ εμφανίστηκε αισιόδοξη ότι αν αποφευχθεί η υπαγωγή τραπεζών σε καθεστώς εξυγίανσης (resolution) ο κίνδυνος μετατροπής των senior bonds σε μετοχές ( με ή χωρίς απομείωσης της ονομαστικής αξίας) απομακρύνεται, τραπεζικά στελέχη σημειώνουν ότι υπάρχει πυρήνας Ευρωπαίων πολιτικών που ζητάει μετ επιτάσεως να ανοίξει το θέμα πανευρωπαικά.

Είναι επομένως πιθανόν κατά τους ίδιους να υπάρξει τροποποίηση της BRRD πανευρωπαικά πριν ξεκινήσουν οι αυξήσεις κεφαλαίου των ελληνικών τραπεζών (σ.σ περί τα μέσα με τέλη Νοεμβρίου), η οποία να επιβάλει μικρή συμμετοχή και των κατόχων ομολόγων κύριας εξασφάλισης. Η προεργασία που έγινε και στην Ελλάδα το τελευταίο δίμηνο έχει άρει εμπόδια για μια τέτοια εξέλιξη.

Υπό το παραπάνω πρίσμα οι τράπεζες ενδέχεται να υποβάλουν προαιρετικές προσφορές στους κατόχους senior bonds προσφέροντας μετατροπή (στην ονομαστική αξία ή σε discount) των τίτλων τους σε μετοχές, οι οποίες θα διατεθούν στην τιμή της αύξησης κεφαλαίου. Τους τελικούς όρους θα τους καθορίσει η DG Comp.

Το δέλεαρ σε αυτή την περίπτωση για τους κατόχους των παραπάνω τίτλων είναι ότι αποφεύγουν την αβεβαιότητα και θα «κλειδώσουν» συγκεκριμένη αξία για τους τίτλους τους.

Το όφελος για την τράπεζα θα είναι η ενίσχυση του common equity άμεσα, λόγω της μετατροπής, και έμμεσα, λόγω ενδεχόμενης έκπτωσης επί της ονομαστικής αξίας.

Το σημαντικότερο όμως κέρδος θα είναι η μείωση των κεφαλαιακών αναγκών που προκύπτουν με το βασικό σενάριο. Δηλαδή ενδεχόμενες επιτυχείς προαιρετικές δημόσιες προσφορές θα μειώσουν το ύψος των ΑΜΚ που θα πρέπει να διενεργήσουν οι τράπεζες.

Το αν θα υποβληθούν τελικώς προαιρετικές δημόσιες προσφορές θα εξαρτηθεί από τη στάση των θεσμών και από την κατεύθυνση ως προς τις παραμέτρους της συνολικής αξιολόγησης.

Στο τραπέζι τα... έξυπνα CoCos

Αν οι κεφαλαιακές ανάγκες με το βασικό σενάριο και το AQR βγουν σε διαχειρίσιμα νούμερα, αποκτά νόημα και η συζήτηση για την παροχή κινήτρων συμμετοχής των ιδιωτών.

Η γενική κατεύθυνση, όπως περιέγραψε ο πρόεδρος της Eurobank Ν. Καραμούζης, είναι οι τίτλοι που θα πάρει το ΤΧΣ, εφόσον καλύψει μόνο τις ανάγκες του δυσμενούς σεναρίου, να έχουν μορφή που δεν θα προκαλεί άμεσα αραίωση (dilution) της συμμετοχής των υφιστάμενων μετόχων.

Αν η διαφορά μεταξύ βασικού σεναρίου και δυσμενούς είναι μικρή σε κάποια τράπεζα, το ΤΧΣ θα μπορεί να λάβει υπό αίρεση μετατρέψιμες ομολογίες, τα κλασικά δηλαδή CoCos. Με δεδομένο όμως ότι τα CoCos δεν προσμετρώνται στο Common Equity Tier I αλλά θεωρούνται συμπληρωματικά κεφάλαια, δεν μπορούν να ξεπερνούν το 1% του σταθμισμένου σε κίνδυνο ενεργητικού.

Επομένως, η λύση των κλασικών CoCos δεν είναι τεχνικά εφαρμόσιμη, όταν το ποσό που πρέπει να καλύψει το ΤΧΣ ξεπερνά το 1% του σταθμισμένου ενεργητικού.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα έχουν πέσει στο τραπέζι προτάσεις για σύνθετα προϊόντα που να είναι μετατρέψιμα ομόλογα, αλλά να προσμετρώνται στο κοινό κεφάλαιο.

Πρόκειται για προϊόντα που έμπειρο στέλεχος της αγοράς χαρακτηρίζει ως... έξυπνα CoCos, καθώς έχουν αντίστοιχο επιτόκιο (σ.σ. από 7% ως 9,3%) και μετατρέπονται σε μετοχές όταν πέσουν κεφαλαιακοί δείκτες κάτω από προκαθορισμένα επίπεδα.

Τα χρονοδιαγράμματα

Τα αποτελέσματα της συνολικής αξιολόγησης είναι προγραμματισμένα να ανακοινωθούν στις 25 Οκτωβρίου, αν και καταβάλλεται προσπάθεια να συμβεί και νωρίτερα.

Μέχρι τις 15 Οκτωβρίου θα πρέπει να έχει ψηφισθεί από τη Βουλή ή να βγει πράξη νομοθετικού περιεχομένου για το νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα ορίζει τόσο τη δομή της ανακεφαλαιοποίησης όσο και τη λειτουργία του ΤΧΣ και τις σχέσεις του με τις τράπεζες.

Ο νόμος θα ορίζει το γενικό πλαίσιο και θα ακολουθήσει μετά την ανακοίνωση του stress test υπουργική απόφαση η οποία θα ρυθμίζει επιμέρους, τεχνικής φύσεως, θέματα.

Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, όταν ξεκινά και η εορταστική περίοδος για τις αγορές, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση, στην περίπτωση που οι τράπεζες διενεργήσουν ΑΜΚ για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών του βασικού σεναρίου από ιδιώτες.