Εθνική άμυνα χωρίς εγχώρια στρατιωτική βιομηχανία δεν γίνεται

Ο Παντελής Τζωρτζάκης, πρόεδρος του νέου Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), είχε δηλώσει παλαιότερα ότι η ελληνική αμυντική βιομηχανία συμβάλλει μόνο με 0,7% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας μας αν και δαπανά το 3% και πλέον του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες.  

Στην Τουρκία, η σχέση είναι ίσα βάρκα, ίσα νερά. Μερικές από τις αμυντικές βιομηχανίες της συγκαταλέγονται στις 100 μεγαλύτερες στον κόσμο. Όμως, αυτό δεν είναι τυχαίο.

Μετά την επιβολή του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στην Τουρκία για την εισβολή στην Κύπρο το 1974, οι γείτονες συνειδητοποίησαν πόσο ευάλωτοι ήταν. Έβαλαν  λοιπόν στόχο να αναπτύξουν την δική τους εγχώρια αμυντική βιομηχανία με σχέδιο σε βάθος χρόνου για να είναι όσο το δυνατόν πιο αυτάρκεις. 

Τους πήρε μερικές δεκαετίες αλλά πλέον η Τουρκία βρίσκεται κοντά στο στόχο της. Η εγχώρια προστιθέμενη αξία των όπλων που παράγει  ξεπερνά το 70%-80% σε πολλές περιπτώσεις όπως λένε οι ίδιοι.

Αυτό είναι πολύ σημαντικό σε περίοδο πολέμου γιατί τότε χρειάζεσαι συνεχή ανεφοδιασμό σε πυρομαχικά, ανταλλακτικά, επισκευές όπλων. Για φαντασθείτε να περιμένετε πότε θα έλθουν κάποια ανταλλακτικά ή ειδικοί από το εξωτερικό. Ή ακόμη χειρότερο να μπλοκάρεται η λειτουργία τους, π.χ. αεροσκάφη F-35,  κατ' εντολή ξένης χώρας. 

Αντίθετα, η Ελλάδα επικεντρώθηκε στην αγορά πολεμικού υλικού από το εξωτερικό χωρίς συνεκτικό σχέδιο για την ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Τουλάχιστον, το 1995-1996 φρόντισε  στα συμβόλαια αγοράς ξένων οπλικών συστημάτων να υπάρχει ρητή δέσμευση όπως το 30% της παραγγελίας κατασκευασθεί στην Ελλάδα. Επιπλέον, το 10%  θα ήταν αντισταθμιστικά οφέλη π.χ. αγορά άλλων ελληνικών προϊόντων, ισχυρίζονται άνθρωποι του χώρου.

Οι ξένες εταιρείες ελέγχονταν αν τηρούσαν τις συμβατικές υποχρεώσεις τους από την Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Αν δεν τις τηρούσαν προβλεπόταν πέναλτι.  

Αρκετές ελληνικές εταιρείες αμυντικού εξοπλισμού επωφελήθηκαν από εκείνους τους κανονισμούς. Η παραγγελία π.χ. για τα τεθωρακισμένα Λέοπαρντ ύψους 1,7 δισ. ευρώ εμπεριείχε τέτοια δέσμευση των Γερμανών.  Η ΜΕΤΚΑ, η οποία κατασκευάζει το σκάφος και μέρος του πύργου των Λέοπαρντ για λογαριασμό των Γερμανών, ήταν μια από αυτές που επωφελήθηκαν από εκείνη την πολιτική.   

Όμως, η βιομηχανική επιστροφή του 30% συν το 10% των offsets για στρατιωτικές παραγγελίες εγκαταλείφθηκε στις αρχές της οικονομικής κρίσης το 2011.  Οι λόγοι δεν είναι γνωστοί, αλλά εικάζεται ότι ρόλο έπαιξαν οι μίζες και τα σκάνδαλα με τα εξοπλιστικά παρότι δεν συνδέονται με την εγχώρια παραγωγή.  

Η τωρινή κυβέρνηση δεν φρόντισε να επαναφέρει τους όρους στις νέες παραγγελίες πολεμικού υλικού. Ετσι, η Ελλάδα έχει προμηθευτεί τα μαχητικά Ραφάλ, τις φρεγάτες Belhara και πάει να αγοράσει τα αεροσκάφη F-35 χωρίς καμία πρόβλεψη για βιομηχανικές επιστροφές ή offsets. Για την ακρίβεια, οι Γάλλοι της Naval έδωσαν το 12% σε επιστροφές ως ένδειξη καλής θέλησης αν και δεν είχαν συμβατική υποχρέωση. Ίσως γιατί περίμεναν νέες παραγγελίες για 4η φρεγάτα, κορβέτες κ.τλ. 

Η κυβέρνηση ετοιμάζει νέο πακέτο εξοπλισμών για την περίοδο μετά το 2028 και είναι λογικό να προσδοκά σε χρηματοδοτικές διευκολύνσεις απο την ΕΕ στα πλαίσια του προγράμματος ReArm. θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν η συμβατική υποχρέωση των ξένων πωλητών πολεμικού υλικού στην Ελλάδα θα αναβιώσει ή όχι. 

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Δεν θα αναφερθούμε στην απουσία κατευθυντήριων γραμμών από το κέντρο κατά τα πρότυπα άλλων χωρών. Μέχρι κι η Κύπρος έχει αποκτήσει ένα όργανο γι' αυτό τον σκοπό που υπάγεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. 

Πράγματι, η μεγάλη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών από την Γερμανία κι άλλες χώρες στην ΕΕ θα ωφελήσει τις οικονομίες τους, όσο και τους εμπορικούς εταίρους τους όπως η Ελλάδα. Είναι κρίμα που η χώρα μας δεν μπορεί να κεφαλαιοποιήσει τις δυνατότητες του ReArm γιατί είναι κυρίως εισαγωγέας οπλικών συστημάτων άλλων χωρών. 

Όμως, έτσι, δεν ισχυροποιείται ούτε η εθνική άμυνα, τουλάχιστον όσο θα μπορούσε, ούτε η εθνική οικονομία.