Σε «πύρινο κλοιό» η νέα κυβέρνηση

Σε πύρινο και, μάλιστα... ασφυκτικό, κλοιό βρίσκεται η νέα κυβέρνηση από την πρώτη κιόλας ημέρα ανάληψης των καθηκόντων της, καθώς επικρατούν συνθήκες έκτακτης ανάγκης στα περισσότερα μέτωπα της οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης.

Η αντιμετώπιση των ζητημάτων θα πρέπει να είναι άμεση και αποτελεσματική, όταν τα πρώτα οφέλη από τις υλοποιούμενες παρεμβάσεις πολύ δύσκολα θα αρχίσουν να αποδίδουν πριν περάσουν έξι έως εννέα μήνες.

Οι επενδυτές -οι Έλληνες και, κυρίως, οι ξένοι- παρακολουθούν με ενδιαφέρον τις εξελίξεις, προκειμένου κάπου μέσα στο 2016 να αποφασίσουν αν τελικά θα βάλουν το χέρι στην τσέπη αγοράζοντας εγχώρια περιουσιακά στοιχεία.

Απ' ευθείας στα... πολύ βαθιά μπήκαν οι υπουργοί της νέας κυβέρνησης, καθώς στα πλείστα ζητήματα επικρατούν συνθήκες έκτακτης ανάγκης! Προβλήματα που χρόνιζαν από παλιά και δεν αντιμετωπίστηκαν μέσα στο 2015, έχουν πλέον φουντώσει και έχουν λάβει απειλητικές διαστάσεις. Επιπλέον, αν η κυβέρνηση θέλει να ομαλοποιήσει την όλη κατάσταση και να αποκαταστήσει στοιχειωδώς την τάξη στην οικονομία, θα πρέπει να λάβει σοβαρότατες αποφάσεις μέσα κιόλας στο επόμενο δίμηνο...

Φωτιά σε τράπεζες και ασφαλιστικό

Το ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μπήκε ήδη από την επόμενη μέρα των εκλογών, με τους εκπροσώπους των ξένων μετόχων να πιέζουν για όσο το δυνατόν χαμηλότερη κεφαλαιακή ενίσχυση των χρηματοπιστωτικών ομίλων, τους Ευρωπαίους να μην αμφιβάλλουν για την όλη κατάσταση και να εμμένουν στο αντίθετο και με την ελληνική κυβέρνηση να πρέπει άμεσα να ξεκαθαρίσει την πολιτική που θα επιλέξει και «θα παλέψει» γι' αυτή.

Να σημειωθεί πως στην περίπτωση που επιλεγούν πολύ υψηλές αυξήσεις κεφαλαίου, όχι μόνο θα ελαχιστοποιηθεί το ποσό που θα καταβληθεί από τους ιδιώτες, αλλά επιπλέον θα καταγραφεί ακόμη ένα γερό πλήγμα για το μεσομακροπρόθεσμο μέλλον της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς.

Από την άλλη πλευρά, παράγοντες της αγοράς υποστηρίζουν ότι πολύ χαμηλές αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου στις τράπεζες θα τις εμποδίσουν από μια γρήγορη και ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει περαιτέρω η ανάκαμψη στην πραγματική οικονομία.

Πάντως, έχουν πέσει στο τραπέζι και συμβιβαστικές προτάσεις, όπως αυτή του Wilbur Ross, σύμφωνα με την οποία οι Ευρωπαίοι θα δεσμεύσουν το ποσό των 25 δισ. ευρώ και οι τράπεζες θα χρησιμοποιήσουν τελικά μόνο όσο χρειαστούν.

Ένα δεύτερο καυτό μέτωπο είναι το συνταξιοδοτικό, καθώς όλα δείχνουν πως μέσα στον Οκτώβριο θα ληφθούν πολύ δύσκολες αποφάσεις, όπως έχουν συμφωνηθεί με την ψήφιση του τρίτου Μνημονίου, ικανές να επιδεινώσουν δραστικά τις παροχές του συστήματος προς όλους τους συνταξιούχους, σημερινούς και μελλοντικούς, φτωχούς και κυρίως πλουσιότερους.

Ήδη βρίσκονται υπό επεξεργασία διάφορα σχέδια. Όλα δείχνουν πως η τρόικα θα επιδείξει σκληρή στάση στο συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς η ετήσια επιβάρυνση του συνταξιοδοτικού στον κρατικό προϋπολογισμό αντιστοιχεί περίπου στο 25% των συνολικών εσόδων του κράτους (φορολογικών και μη).

Οι επιχειρήσεις στο όριο

Κατάσταση πανικού επικρατεί και στο κομμάτι της απορρόφησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, με την κυβέρνηση να πιέζει για παράταση στις τελικές ημερομηνίες για να μη χαθούν κοινοτικά κονδύλια και για να ανασάνουν τα οικονομικά σημαντικών κλάδων όπως οι κατασκευές και η πληροφορική.

Γενικότερα, η πολιτική «δεν πληρώνω» που έχει ακολουθήσει το ελληνικό Δημόσιο μέσα στο 2015 έχει φέρει σε απόγνωση όχι μόνο τις επιχειρήσεις πολλών κλάδων (μεταξύ των οποίων και των ιδιωτικών παρόχων υγείας), αλλά επίσης τις τράπεζες και τους εργαζόμενους, οι οποίοι περιμένουν και αυτοί τη... σειρά τους να πληρωθούν.

Παράγοντες των κλάδων αυτών κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου πως, αν οι επιχειρήσεις δεν δουν σύντομα το χρώμα του χρήματος, πολλές από αυτές θα αναγκαστούν τελικά να τεθούν εκτός αγοράς (όχι απαραίτητα να κλείσουν, αλλά στην ουσία να μην μπορούν να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους λόγω ελλιπούς ρευστότητας).

Επίσης, από την επομένη ημέρα της εκλογικής αναμέτρησης, ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, προειδοποίησε πως στο τέλος του μήνα λήγει η νομοθετική ρύθμιση για τις επιταγές και πως, αν δεν ληφθούν πρόσθετα μέτρα προστασίας, τότε ένα μεγάλο ποσοστό θα βρεθεί ακάλυπτο, με ό,τι σημαίνει αυτό για την πορεία των συγκεκριμένων επιχειρήσεων και την ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν την κρίση.

Αγώνα δρόμου επίσης καλείται να δώσει η ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών ώστε έως το τέλος της χρονιάς να εισπράξει φορολογικά έσοδα άνω των 10 δισ. ευρώ από επιχειρήσεις και νοικοκυριά, μέρος των οποίων βρίσκονται μεταξύ... φθοράς και αφθαρσίας.

Και φυσικά, η κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος και ο επιχειρηματικός κόσμος θα πρέπει να συντονιστούν και συνεργαστούν όσο το δυνατόν στενότερα και αποτελεσματικότερα, προκειμένου να «χαλαρώσουν» τα capital controls.

Η αλήθεια είναι πως οι μέχρι τώρα επιπτώσεις δεν είναι τόσο μεγάλες για την πραγματική οικονομία, επειδή οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά είχαν σε μεγάλο βαθμό προετοιμαστεί για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις είχαν αυξήσει τα αποθέματά τους ή είχαν τοποθετήσει μέρος των διαθεσίμων τους στο εξωτερικό για να συνεχίσουν απρόσκοπτα τις εργασίες τους.

Ωστόσο, όλες αυτές οι κινήσεις έχουν συνήθως... ημερομηνία λήξεως και δεν μπορούν να λειτουργούν για πάντα. Έτσι, σύντομα θα πρέπει να διευκολυνθεί η δυνατότητα των ελληνικών επιχειρήσεων να εισάγουν προϊόντα από το εξωτερικό, χωρίς μεγάλη χρονοτριβή και χωρίς μακρές διαδικασίες.

Βόμβες παντού

Γνωστός παράγοντας της αγοράς τέλος δηλώνει στο Euro2day.gr πως «όποια πέτρα και αν σηκώσεις, ανακαλύπτεις και μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί στα χέρια σου», και συνεχίζει: «Σε τι να πρωτοαναφερθώ; Στον ΕΟΠΥΥ και τα δημόσια νοσοκομεία που κρέμονται σε μια κλωστή, στους ιδιωτικούς παρόχους υγείας που έχουν δει το... φέσι του Δημοσίου να αυξάνεται, στον ΟΑΕΕ και σε άλλα ασφαλιστικά ταμεία, στα χιλιάδες κενά θέσεων δασκάλων και καθηγητών που έχουν παρατηρηθεί στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε αθλητικές ομοσπονδίες που έχουν διακόψει τις αποστολές αθλητών σε διεθνείς αγώνες λόγω του ότι δεν έχουν εκταμιευθεί εγκεκριμένα από τον προϋπολογισμό κονδύλια»;

Η ουσία είναι πως η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει πολύ δύσκολες αποφάσεις μέσα στους επόμενους τρεις μήνες, όταν όμως τα όποια οφέλη που προσδοκά από την άσκηση της πολιτικής της δεν αναμένονται πριν περάσει τουλάχιστον ένα εξάμηνο.

Για παράδειγμα, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου και το όποιο συμμάζεμα του κρατικού μηχανισμού, απαιτούν σημαντικό χρόνο μέχρις ότου αρχίσουν να αποδίδουν.

Επιπρόσθετα, οι επενδυτές δύσκολα αναμένεται να βάλουν το χέρι στην τσέπη αγοράζοντας ελληνικά περιουσιακά στοιχεία πριν βεβαιωθούν για το «πού πηγαίνει το πράγμα» και το ποια πολιτική θα ακολουθήσει τελικά η νέα συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Αυτό μάλιστα προέκυψε και από τις συναντήσεις που είχαν Έλληνες επιχειρηματίες με εκπροσώπους διεθνών funds στο πρόσφατο Roadshow του Χρηματιστηρίου της Αθήνας στο Λονδίνο, αλλά και από τις επαφές που έχουν ιδιοκτήτες εισηγμένων εταιρειών με υποψήφιους στρατηγικούς επενδυτές από το εξωτερικό στην Ελλάδα.

Με άλλα λόγια, ακόμη και στην περίπτωση του θετικού σεναρίου για την εγχώρια οικονομία, η νέα κυβέρνηση καλείται να χειριστεί κατά τους πρώτους μήνες της θητείας της ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις, ευελπιστώντας πως τα πράγματα θα αρχίσουν να αντιστρέφονται από το δεύτερο εξάμηνο της επόμενης χρονιάς.

Δηλαδή θα χρειαστούν, πέρα από βούληση και αποτελεσματικότητα, πολιτικά αποθέματα 6-9 μηνών...

Τι περιμένει το χρηματιστήριο

Παρά την αναμενόμενη πτωτική κίνηση στις τιμές των βασικών δεικτών του Χρηματιστηρίου, δεδομένης της ανόδου και της προεξόφλησης που είχε προηγηθεί προεκλογικά για τον σχηματισμό κυβέρνησης, η ανησυχία στην αγορά παραμένει, λαμβάνοντας υπόψη και τις πολύ πιο δυσμενείς συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στις ευρωπαϊκές μετοχικές αγορές σε σχέση με τον Ιανουάριο. Παράλληλα, βέβαια, η ανακοίνωση της νέας κυβέρνησης δεν δημιούργησε θετικές προσδοκίες στην αγορά, αφού, εκτός από τη σύνθεσή της, προβλημάτισε και το μεγάλο μέγεθός της.

Οι ξένοι, αλλά και οι εγχώριοι αναλυτές για την εγχώρια αγορά μετοχών επιμένουν, τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά, ότι οι μετοχές με αμυντικά χαρακτηριστικά και όχι οι τίτλοι με υψηλότερους δείκτες beta εξακολουθούν να αποτελούν τις προτιμητέες επιλογές, αφού διαθέτουν τα χαρακτηριστικά να είναι το καταφύγιο σε συνθήκες αυξημένης μεταβλητότητας.

Παράλληλα, παρότι οι συνθήκες σε πολιτικό επίπεδο είναι πιο ξεκάθαρες, η συνέχιση της πτώσης των τραπεζικών μετοχών αρχίζει να προκαλεί ανησυχία στους επενδυτές για το αν τελικά η πτώση είναι του μεγέθους της περιόδου του Ιανουαρίου.

Οι τραπεζικές μετοχές στο διάστημα της πρώτης εκλογικής διαδικασίας του έτους, από την Παρασκευή 23/1 έως την Τετάρτη 28/1 υποχώρησαν 44% ενώ ο Γενικός Δείκτης και ο δείκτης FTSE/X.A. Large Cap έχασαν το 15% και 21% της αξίας τους αντίστοιχα. Πολύ ισχυρές πιέσεις, εκτός από τις τραπεζικές δέχτηκαν και οι τίτλοι του ΟΠΑΠ με -22%, της ΔΕΗ με -21%, του ΟΤΕ με -14% και της ΕΧΑΕ με -12%.

Στην τρέχουσα συγκυρία, οι τραπεζικές μετοχές ήδη έχουν μπει σε αρνητική τροχιά, με απώλειες 26% για τη Eurobank (νέα ιστορικά χαμηλά), -28% για την Alpha Bank, -23% για την Τράπεζα Πειραιώς και -18% για την Εθνική Τράπεζα.

Η ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία παρατείνεται μέχρι τέλος Οκτωβρίου η δυνατότητα των τραπεζών για τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων α΄ εξαμήνου, ενέτεινε τις υποψίες για αρνητικές εκπλήξεις. Η καθυστέρηση οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι οι τράπεζες υπόκεινται σε stress tests από την ΕΚΤ και τον SSM, αφετέρου στην προεκλογική περίοδο που μεσολάβησε. Η δημοσιοποίηση του τελικού λογαριασμού του AQR και των stress tests θα γίνει στις 25 Οκτωβρίου.