Eνέργεια: Ανεβάζει τους τόνους και ζητά λύσεις η Κομισιόν

Οι μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα και η «τακτοποίηση» ξεχασμένων εκκρεμοτήτων που έχουν να κάνουν με την κατάργηση κρατικών μονοπωλίων στον ηλεκτρισμό και στο φυσικό αέριο και στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού θα περιληφθούν οπωσδήποτε στη νέα συμφωνία Ελλάδας - θεσμών. Αυτό τονίζουν πηγές της Κομισιόν που έχουν γνώση της πορείας των διαπραγματεύσεων, ενώ όπως επισημαίνουν, ασχέτως του πού εστιάζει το γενικότερο ενδιαφέρον, τα ενεργειακά βρίσκονται ψηλά στη διαπραγματευτική ατζέντα και δεν πρόκειται να παραπεμφθεί στις καλένδες η επίλυση των εκκρεμοτήτων.

Ενδεχομένως η μεγάλη διάσταση απόψεων μεταξύ της ελληνικής πλευράς και της Κομισιόν στα θέματα αυτά να είναι ένα επιπλέον αγκάθι για την επίτευξη της συμφωνίας, καθώς ο πολιτικός προϊστάμενος του τομέα ενέργειας Παναγιώτης Λαφαζάνης είναι από τους απόλυτους αρνητές κάθε σκέψης για ιδιωτικοποιήσεις, και μείωση του ρόλου των κρατικών ενεργειακών μονοπωλίων. Επιπλέον ο ίδιος, έχοντας εξασφαλίσει την καταρχήν συμφωνία του Μαξίμου, χαράσσει πολιτική στρατηγικών ανοιγμάτων στη Ρωσία, αλλά και ιδιωτικοποιήσεων (ΔΕΠΑ) αποκλειστικά με ρωσικό άρωμα.

Τα θέματα αυτά, ως γνωστόν, φαίνεται ότι διαπραγματεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Μόσχα με τον Ρώσο υπουργό Ενέργειας και τον επικεφαλής της Gazprom, σύμφωνα με επίσημες ανακοινώσεις του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης (κατασκευή ελληνικού τμήματος του αγωγού Turkish Stream, συμμετοχή ρωσικών κεφαλαίων στην ελληνική κρατική εταιρεία φυσικού αερίου για τη χρηματοδότηση του έργου), γνωρίζοντας τις αντιρρήσεις της Ε.Ε.

Σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά κεφάλαια της διαπραγμάτευσης, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Euro2day.gr, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «επισπεύδουσα» λόγω των εκκρεμοτήτων που αφορούν το άνοιγμα ενεργειακής αγοράς, έχει θέσει στην ελληνική κυβέρνηση με έμφαση το θέμα της ανάπτυξης του ανταγωνισμού τόσο στον ηλεκτρισμό, όσο και στο φυσικό αέριο.

Τα τεχνικά κλιμάκια επιμένουν ότι δεν είναι δυνατόν αρκετά χρόνια μετά το άνοιγμα της αγοράς, το 97% της λιανικής να ελέγχεται από τη ΔΕΗ, ενώ στο φυσικό αέριο οι πελάτες που μπορούν να προμηθευτούν και από αλλού, πέραν της ΔΕΠΑ, να μην ξεπερνούν τους 15. Ετσι, και εφόσον η διαπραγμάτευση γίνεται στη βάση όσων είχαν συμφωνηθεί το προηγούμενο διάστημα, για την Κομισιόν ανοικτό παραμένει το θέμα της λεγόμενης «μικρής ΔΕΗ» προκειμένου να πάψει το μονοπώλιο της ΔEΗ στο λιγνίτη και στα υδροηλεκτρικά, όπως και των δημοπρασιών ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας (προερχόμενης από λιγνιτικά και υδροηλεκτρικά εργοστάσια) εκ μέρους της ΔEΗ ως μεταβατικό μέτρο ανάπτυξης του ανταγωνισμού και έως ότου λήξει το μονοπώλιο της κρατικής εταιρείας.

Επ' αυτού σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής ο αρμόδιος υπουργός δεν προτείνει νόμο που να ακυρώνει το νόμο της προηγούμενης κυβέρνησης, άρα για την Κομισιόν το θέμα της «μικρής ΔΕΗ» παραμένει ανοικτό.

Αναφορικά με το φυσικό αέριο, οι εκκρεμότητες αφορούν την κατάργηση των τοπικών μονοπωλίων των ΕΠΑ, διαδικασία η οποία είχε ξεκινήσει, αλλά διακόπηκε, ενώ με κάθε τρόπο επιμένουν στο ότι σε καμία περίπτωση μία ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ δεν πρέπει να μετατρέψει ένα κρατικό μονοπώλιο σε ιδιωτικό. Έτσι, χαρακτηρίζουν «θετική εξέλιξη» τη μη ολοκλήρωση της μεταβίβασης της ΔΕΠΑ στη ρωσική Gazprom το 2013, καθώς όπως λένε οι ίδιοι, θα δώσει την ευκαιρία για πλήρη αναδιοργάνωση της αγοράς φυσικού αερίου από μηδενική βάση.

Η περίπτωση του ΑΔΜΗΕ

Επίσης θέτουν με έμφαση τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του ΑΔΜΗΕ από τη ΔΕΗ. Ο ΑΔΜΗΕ παρότι ανεξάρτητος διαχειριστής των δικτύων μεταφοράς και των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με άλλες χώρες, συνεχίζει να είναι 100% θυγατρική της ΔEΗ. Το γεγονός αυτό με βάση τα τεχνικά κλιμάκια της Κομισιόν έχει ως αποτέλεσμα να μπαίνουν τεχνητά εμπόδια στη χρήση των διασυνδέσεων από προμηθευτές και μεγάλους καταναλωτές, από τους οποίους οι υπηρεσίες των Βρυξελλών δέχονται καταγγελίες.

Τα εμπόδια έχουν να κάνουν κυρίως με τις υψηλές προσφορές της ΔEΗ στις ετήσιες δημοπρασίες του ΑΔΜΗΕ για δέσμευση χωρητικότητας στις διεθνείς διασυνδέσεις. Τις υψηλές προσφορές, οι μεν ανεξάρτητοι προμηθευτές δεν μπορούν να τις ανταγωνιστούν, ενώ για τη ΔEΗ δεν κοστίζουν, αφού τις εισπράττει ως μέρισμα επί των κερδών της θυγατρικής της.

Η Κομισιόν επιμένει επίσης στην ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ ως μέσο για τη χρηματοδότηση των μεγάλων επενδύσεων στις διασυνδέσεις των νησιών. Θεωρεί απαράδεκτο το γεγονός να επιβαρύνονται οι Έλληνες καταναλωτές με περίπου 1 δισ. ευρώ το χρόνο και να επιδοτούν τη ΔΕΗ για τη λειτουργία των πετρελαϊκών της μονάδων στα νησιά, ποσό που ανέρχεται σε 5 δισ. για τα χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Τέλος, στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης τα τεχνικά κλιμάκια της Κομισιόν θέτουν και τους μηχανισμούς για τη διασφάλιση επαρκούς ισχύος στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας.

Σημειώνεται ότι μέσω του μηχανισμού αυτού αμείβονται οι μονάδες φυσικού αερίου για την ευελιξία που προφέρουν στο σύστημα, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις αυξομειώσεις της παραγωγής των μονάδων ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, αιολικά κ.λπ.). Ο προηγούμενος έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2014 και ο νέος, τον οποίο κατήρτισε η ΡΑΕ, δεν προωθείται στην Ε.Ε. προκειμένου να λάβει την έγκριση των υπηρεσιών ανταγωνισμού. Αποτέλεσμα είναι οι μονάδες φυσικού αερίου να καλούνται από το Διαχειριστή να καλύψουν ανάγκες του συστήματος και να υφίστανται οικονομική ζημιά λόγω του υψηλού κόστους του καυσίμου.

Με βάση τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί με την Κομισιόν, το 10μηνο του 2015 θα ίσχυε μηχανισμός με μειωμένες αμοιβές των μονάδων φυσικού αερίου, ενώ στη συνέχεια ο ΑΔΜΗΕ θα προκήρυσσε δημοπρασίες για την εξασφάλιση της υπηρεσίας.