Φοροκυνηγητό στις «γκρίζες ζώνες» του τουρισμού

Την τεράστια φοροδιαφυγή στο χώρο του τουρισμού βάζει στο στόχαστρο η κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει πρόσθετα, μόνιμου χαρακτήρα, έσοδα για τα άδεια δημόσια ταμεία από μια γκρίζα ζώνη της οικονομίας η οποία υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύει το 40%-50% της τουριστικής δραστηριότητας σε όλη τη χώρα.

Η καθιέρωση της υποχρεωτικής χρήσης πλαστικού χρήματος (πιστωτική ή χρεωστική κάρτα) για συναλλαγές πάνω από ένα ορισμένο ποσό είναι μόνο η αρχή.

Στο στόχαστρο του οικονομικού επιτελείου εγκλωβίζονται τώρα τα παράνομα καταλύματα και όσοι νοικιάζουν ακίνητα χωρίς να δηλώνουν τα εισοδήματά τους.

Το ασύλληπτο μέγεθος της γκρίζας ζώνης που γιγαντώθηκε στη σκιά της νόμιμης τουριστικής δραστηριότητας αποτυπώνεται -σε ένα μόνο βαθμό- στα στοιχεία που παρουσίασε πέρυσι το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ).

Σύμφωνα με αυτά, το 2013, οι ξένοι επισκέπτες στη χώρα μας έκαναν δαπάνες 7,72 δισ. ευρώ: τα 4,38 δισ. ευρώ ξοδεύτηκαν από τουρίστες που διέμεναν σε ξενοδοχεία και 0,93 δισ. ευρώ από επισκέπτες που προτίμησαν ενοικιαζόμενα δωμάτια. Τα υπόλοιπα 2,4 δισ. ευρώ δαπανήθηκαν από ξένους που δήλωσαν ότι διέμειναν σε άλλο τύπο καταλύματος ή δεν διευκρίνισαν σε τι είδους κατάλυμα διέμειναν. Τη συγκεκριμένη χρονιά (2013) δηλαδή, οι «αδιευκρίνιστες» τουριστικές εισπράξεις αντιπροσώπευαν το 31,1% των συνολικών δαπανών που έκαναν στη χώρα μας οι ξένοι επισκέπτες!

Τη βάση της γκρίζας τουριστικής οικονομίας αποτελούν τα παράνομα καταλύματα κάθε είδους. Ταυτόχρονα μη νόμιμη δραστηριότητα εκτιμάται ότι ασκείται σχεδόν σε όλο το φάσμα παροχής τουριστικών υπηρεσιών: από την οργάνωση εκδρομών μέχρι την ενοικίαση αυτοκινήτων ή σκαφών αναψυχής κι από τη διοργάνωση εκδηλώσεων μέχρι τις ξεναγήσεις.

Αυτό που θα επιδιώξει η κυβέρνηση, σύμφωνα με αρμόδια πηγή, είναι να φέρει με κάθε τρόπο την παράνομη δραστηριότητα στο φως της επίσημης οικονομίας ώστε να τη φορολογήσει. Με αυτόν τον τρόπο φέρεται να στοχεύει:

- Στον επαναπροσδιορισμό ενιαίων κανόνων του παιχνιδιού στην τουριστική αγορά που θα οδηγήσει σε αύξηση της πίτας.

- Στη διεύρυνση των κοινωνικών της συμμαχιών με την «υγιή επιχειρηματικότητα», αλλά και τα στρώματα του πληθυσμού που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό. Οι μεν νόμιμοι επιχειρηματίες και επαγγελματίες, υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές, θα ανασάνουν από τον αθέμιτο ανταγωνισμό που δέχονται από την γκρίζα οικονομία, ενώ οι εργαζόμενοι θα επωφεληθούν από τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε ένα διευρυμένο τουριστικό τομέα.

Τα σενάρια και τα εργαλεία

Πρώτα στο στόχαστρο του οικονομικού επιτελείου μπαίνουν τα παράνομα καταλύματα. Ιδιαίτερα η δραστηριότητα της λεγόμενης οικονομίας του διαμοιρασμού (Sharing Economy). Πρόκειται για δωμάτια, διαμερίσματα, εξοχικές κατοικίες και βίλες που νοικιάζονται αυτήν τη στιγμή μέσω εκατοντάδων ιστοσελίδων κρατήσεων στο διαδίκτυο χωρίς οι ιδιοκτήτες τους να πληρώνουν ούτε 1 ευρώ φόρο.

Τα σενάρια που εξετάζονται σε πρώτη φάση, με βάση πληροφορίες του Euro2day.gr, προβλέπουν την καθιέρωση είτε ενός ειδικού τέλους το οποίο θα επιβάλλεται τη στιγμή που ολοκληρώνεται η συναλλαγή (η κράτηση) μέσω ίντερνετ, είτε ΦΠΑ.

Η κυβέρνηση, ωστόσο, φέρεται να αναζητά λύση σε ένα κρίσιμο ζήτημα: με ποιο τρόπο θα κοπεί ο ομφάλιος λώρος που συνδέει την εγχώρια γκρίζα τουριστική οικονομία με το οξυγόνο που τους προσφέρουν οι κρατήσεις από ταξιδιωτικούς οργανισμούς του εξωτερικού (τουρ οπερέιτορ, ταξιδιωτικά γραφεία) ή και μεμονωμένους ξένους ταξιδιώτες.

Το εργαλείο που πρόκειται να αξιοποιηθεί για το σκοπό αυτό ακούει στο όνομα «ΜΗΤΕ». Πρόκειται για το Μητρώο Τουριστικών Επιχειρήσεων που θα τηρεί το Τουριστικό Επιμελητήριο το οποίο θα αποτελέσει μετεξέλιξη του σημερινού Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου.

Όταν ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη διαδικασία, δηλαδή, όλες οι νόμιμες τουριστικές επιχειρήσεις της χώρας, σε όποιον επιμέρους κλάδο κι αν δραστηριοποιούνται (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, γραφεία ταξιδίων, ενοικιάσεις αυτοκινήτων, οργανωτές συνεδρίων κ.λπ.) θα διαθέτουν αριθμό ΜΗΤΕ.

Έτσι, κάθε συναλλαγή που θα αφορά παροχή τουριστικών υπηρεσιών κάθε είδους στην Ελλάδα θα μπορεί να πραγματοποιείται μόνο με επιχειρήσεις που είναι αδειοδοτημένες νόμιμα και διαθέτουν αριθμό ΜΗΤΕ.

Τα παράνομα καταλύματα, ωστόσο, όπως και όλοι όσοι συνδέονται με την γκρίζα τουριστική οικονομία δεν είναι αδειοδοτημένες επιχειρήσεις και είναι πιθανό να μην έχουν τη δυνατότητα να αδειοδοτηθούν ακόμα κι αν το ήθελαν.

Γι' αυτό εξετάζεται η δυνατότητα να χορηγείται ειδικό ΜΗΤΕ σε όσους δεν έχουν αδειοδοτημένη επιχείρηση, αλλά θέλουν να νοικιάζουν, για παράδειγμα, ακίνητά τους σε τουρίστες (δωμάτια, διαμερίσματα, εξοχικά, βίλες).

Μια τέτοια ρύθμιση θα μπορούσε μεταξύ άλλων, σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, να βάλει τέλος στην ανεξέλεγκτη ενοικίαση ακινήτων μέσω εταιρειών της οικονομίας του διαμοιρασμού ή της λεγόμενης συνεργατικής οικονομίας. Με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την πλατφόρμα κρατήσεων airbnb.

Σε αυτήν την περίπτωση, όσοι διαθέτουν ειδικό ΜΗΤΕ θα μπορούν να ολοκληρώνουν συναλλαγές (κρατήσεις) και μέσω ίντερνετ, διαφορετικά θα είναι αδύνατον.