Εκθεση Ε.Ε.: Ελλειμμα καινοτομίας πλήττει την ανταγωνιστικότητα

Δύο από τις αιτίες υστέρησης των ελληνικών εξαγωγών, που την τελευταία πενταετία παρουσιάζουν τη μικρότερη βελτίωση έναντι των υπολοίπων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, παρουσιάζει η χθεσινή έκθεση της Κομισιόν για την ανταγωνιστικότητα των κρατών – μελών της Ε.Ε.

Από τα στοιχεία της έκθεσης προκύπτει πως παρά τα έξι χρόνια της κρίσης, οι καινοτομίες που ενσωματώνουν τα ελληνικά εξαγώγιμα προϊόντα δεν αυξήθηκαν, αλλά μειώθηκαν. Ενώ οι επιδόσεις της Ελλάδας στο επίπεδο της καινοτομίας βρίσκονταν στο 74% του μέσου κοινοτικού όρου το 2008 (όταν και άρχισε η κρίση), το 2013 το χάσμα διευρύνθηκε, με τη διαφορά στο 69%. Την ίδια στιγμή, ανταγωνιστικές οικονομίες, όπως η Πορτογαλία πέτυχαν καλύτερες επιδόσεις με αποτέλεσμα να κλείνουν την ψαλίδα σε σύγκριση με τον μέσο κοινοτικό όρο σε επίπεδο καινοτομίας.

Η χώρα μας τοποθετείται στην «τρίτη Εθνική» της Ευρωπαϊκής Ενωσης με βάση την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, δηλαδή μια θέση υψηλότερα από χώρες όπως η Βουλγαρία, η Κύπρος και η Κροατία που «παίζουν» στην «τέταρτη Εθνική κατηγορία». Που υστερεί η Ελλάδα; Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, οι επιδόσεις της Ελλάδας είναι χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ, κυρίως όσον αφορά τις επενδύσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων και τις δαπάνες για την Ερευνα και Ανάπτυξη (R&D) στον επιχειρηματικό τομέα.

Επιπλέον, «στην Ελλάδα είναι αδύναμη η σύνδεση μεταξύ της πολιτικής έρευνας και καινοτομίας και των άλλων πολιτικών». Ακόμη, «η εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της έρευνας από τον επιχειρηματικό τομέα είναι πολύ περιορισμένη, με χαμηλό επίπεδο δραστηριοτήτων χορήγησης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας» (ειδικά σ’ αυτό τον τομέα η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση της Ε.Ε.).

Μια δεύτερη αιτία περιορισμού των εξαγωγικών επιδόσεων, όπως επισημαίνουν εδώ και χρόνια οι διοικήσεις των ελληνικών επιχειρήσεων, είναι η αδυναμία πρόσβασης σε χρηματοδότηση (ακόμα και σε κεφάλαια κίνησης), οι δυσκολίες στην έκδοση εγγυητικών επιστολών κ.λπ.

Στη χθεσινή έκθεση της Κομισιόν αναφέρεται πως το 2013 μόνο μία στις τρεις (το 33%) ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) έλαβε τη χρηματοδότηση που ζήτησε όταν ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι διπλάσιος (65%). Οι συντάκτες της έκθεσης υποστηρίζουν πως το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο «θα μετριάσει τους χρηματοδοτικούς περιορισμούς». Το Ταμείο δεν έχει μέχρι σήμερα ξεκινήσει τη λειτουργία του, ενώ κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν πως τα πρώτα δάνεια προς τις ΜΜΕ θα χορηγηθούν εντός των προσεχών εβδομάδων.

Στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανταγωνιστικότητα επισημαίνεται, επίσης, πως «οι χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες καθώς και η αβεβαιότητα σχετικά με το νομικό πλαίσιο για τα συστήματα έγκρισης και αδειοδότησης παρεμπόδισαν τις επενδύσεις και κυρίως τις επενδύσεις μεγάλης κλίμακας». Σχεδόν καμία τέτοια επένδυση δεν εξελίσσεται αυτή την περίοδο παρά τις συνεχείς εξαγγελίες των κυβερνητικών στελεχών.

Ενας από τους λόγους για τους οποίους πολλές επενδύσεις μένουν στο επίπεδο των εξαγγελιών (π.χ. επειδή καθυστερεί για ανεξήγητους λόγους η αδειοδότησή τους) είναι και η διαφθορά στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα η οποία, σύμφωνα με τη χθεσινή έκθεση, «εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία».