Στη Βουλή το νομοσχέδιο για οικοδομικούς συνεταιρισμούς και δάση

Στη Βουλή οδεύει το νομοσχέδιο για τους οικοδομικούς συναιτερισμούς και τα δάση, όπως ανακοίνωσε σήμερα ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Νίκος Ταγαράς, ο οποίος παρουσίασε τις βασικές αρχές και γνωστοποίησε ότι η συζήτηση και η ψήφισή του θα γίνει από το δεύτερο θερινό τμήμα.

Οικοδομικοί συνεταιρισμοί

Βασικός άξονας του νομοσχεδίου είναι η πολεοδομική οργάνωση του χώρου για να διευκολυνθεί μία στροφή στην Περιφέρεια, σημειώνει το υπουργείο ΠΕΚΑ σε σχετική ανακοίνωση. Παράλληλα προωθείται ένα νέο μοντέλο ήπιας οικιστικής ανάπτυξης με περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της εθνικής και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Το σχέδιο νόμου είναι ένα βήμα στην κατεύθυνση της επίλυσης του προβλήματος, για όσους οικοδομικούς συνεταιρισμούς έχουν τις νόμιμες προϋποθέσεις ή έχουν ήδη δικαιωθεί από τα δικαστήρια. Ακολουθεί σύντομα το νομοθέτημα για τη λειτουργία της τράπεζας γης που αποτελεί νέο θεσμό, ο οποίος θεσμοθετήθηκε με το νόμο 4178/2013, και θα αποτελέσει βασικό περιβαλλοντικό και πολεοδομικό εργαλείο αντικειμενικής και ηλεκτρονικής οργάνωσης της λειτουργίας της (υπό δημιουργία) αγοράς δικαιωμάτων δόμησης.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό ΠΕΚΑ Νίκο Ταγαρά, τα βασικά σημεία της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι τα ακόλουθα:

• Δίνεται προοπτική λύσης σε ένα σύνθετο πρόβλημα που ταλαιπωρεί εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας επί 40 και πλέον χρόνια.

• Αυξάνεται το περιβαλλοντικό ισοζύγιο εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Στα μεγάλα αστικά κέντρα δηλαδή, όπου υπάρχει ήδη έντονη πολεοδομική επιβάρυνση, δίνεται η δυνατότητα στο κράτος να πάρει, στο πλαίσιο ανταλλαγής, ιδιωτικές εκτάσεις και να τις αποδώσει στο κοινωνικό σύνολο ως νέο δάσος και ως χώρους πρασίνου.

• Ενισχύονται οι μικροί και εγκαταλελειμμένοι οικισμοί στην περιφέρεια. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα να αναζωογονηθεί η κοινωνία και η οικονομία σε όλη τη χώρα, παρέχονται νέες ευκαιρίες διαβίωσης έξω από τα αστικά κέντρα, παρέχονται νέες δυνατότητες εργασίας, αξιοποιούνται δημόσιες επενδύσεις και υποδομές που έχει φτιάξει το κράτος στην περιφέρεια και σήμερα παρακμάζουν μένοντας αναξιοποίητες.

• Καθιερώνονται τα Ειδικά Σχέδια Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης και Ανάπτυξης (ΕΣ.ΠΕΡ.Α.Α) για τη χωροθέτηση και πολεοδόμηση των περιοχών πέριξ των μικρών και εγκαταλελειμμένων οικισμών

• Καθορίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής και δίνονται λύσεις σε χρόνια προβλήματα οικοδομικών συνεταιρισμών, οι οποίοι έχουν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς, αλλά δεν μπορούν να πολεοδομηθούν ποτέ με βάση τη νομολογία του ΣτΕ, παρότι το κράτος τους είχε δημιουργήσει, θεσμικά, την πεποίθηση ότι θα αποκατασταθούν οικιστικά. Τώρα προβλέπουμε τη διαδικασία ανταλλαγής αυτών των εκτάσεων με άλλες που θα μπορούν να πολεοδομηθούν (ή ακόμη και με νέα έτοιμες, πολεοδομημένες εκτάσεις) δίπλα σε μικρούς και εγκαταλελειμμένους οικισμούς. Με το σχέδιο νόμου προβλέπεται η ελεγχόμενη και οργανωμένη οικιστική ανάπτυξη (αποκλειστικά κατοικίες) δίπλα σε υπάρχοντες οικισμούς.

• Η πολιτεία φροντίζει να προσαρμοστεί τόσο στις τελευταίες αποφάσεις του ΣτΕ όσο και στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που αξιώνουν αποζημίωση όσων πολιτών δεν μπορούν να αξιοποιήσουν αυτά τα περιουσιακά τους δικαιώματα.

• Ενσωματώνεται η νομολογία του ΣτΕ για επιμέρους ζητήματα οικοδομικών συνεταιρισμών.

Για τους συνεταιρισμούς οι βασικοί κανόνες πολεοδόμησης είναι οι εξής:

• Χωροθέτηση δίπλα σε μικρούς και φθίνοντες οικισμούς οι οποίοι ορίζονται όσοι έχουν μέχρι εκατόν πενήντα κατοίκους και παρουσιάζουν φθίνουσα πληθυσμιακή πυκνότητα.

• Μέγιστη περιοχή πολεοδόμησης στην περιφέρεια τα 300 στρέμματα, για να υπηρετείται η ανάγκη προσαρμογής στα υφιστάμενα μεγέθη του οικισμού, με ελάχιστη έκταση 50 στρεμμάτων.

• Για υφιστάμενους μικρούς και φθίνοντες οικισμούς που έχουν μέχρι 50 κατοίκους προβλέπεται μέγιστη έκταση νέας πολεοδόμησης τα 100 στρέμματα, για οικισμούς που έχουν μέχρι 100 κατοίκους προβλέπεται μέγιστη έκταση νέας πολεοδόμησης τα 200 στρέμματα και για οικισμούς που έχουν μέχρι 150 κατοίκους προβλέπεται μέγιστη έκταση νέας πολεοδόμησης τα 300 στρέμματα.

• Μέγιστη απόσταση τα τρία χιλιόμετρα από τον υφιστάμενο οικισμό, προκειμένου οι κάτοικοι των νέων περιοχών να εξυπηρετούνται από τους υφιστάμενους οικισμούς.

• Υποχρέωση οδικής σύνδεσης (υφιστάμενης ή νέας) με τον υφιστάμενο οικισμό.

• Ελάχιστη απόσταση πέντε χιλιομέτρων από πόλη, προκειμένου να μη δημιουργηθούν νέα προάστια και οι κάτοικοι των νέων περιοχών να εξυπηρετούνται από τους υφιστάμενους μικρούς και εγκαταλελειμμένους οικισμούς και όχι από την πόλη.

• Δεν δύναται να χωροθετηθούν ανά περιφερειακή ενότητα πλήθος οικισμών που υπερβαίνουν το 10% του συνολικού αριθμού στη συγκεκριμένη γεωγραφική ενότητα.

• Ελάχιστη απόσταση 200 μέτρων από την ακτογραμμή για τις περιπτώσεις όπου δεν έχει καθοριστεί γραμμή αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης.

• Ρητές και συγκεκριμένες επιτρεπόμενες χρήσεις, αποκλειστικά σχεδόν κατοικίας (και ορισμένες συνοδές χρήσεις: αθλητικές εγκαταστάσεις και αθλοπαιδιές, πολύ μικρά καταστήματα άμεσης εξυπηρέτησης αναγκών μέχρι 50 τ.μ.). Όλες οι άλλες χρήσεις θα χωροθετούνται στον υφιστάμενο οικισμό.

• Νέοι κανόνες απόδοσης έκτασης και εισφοράς σε γη και χρήμα για τις υπό πολεοδόμηση περιοχές.

• Υποχρέωση εναρμόνισης των μορφολογικών χαρακτηριστικών των νέων αναπτύξεως στη μορφολογία και την κλίμακα του υπάρχοντος οικισμού, βάσει του προγράμματος «Μορφολογικοί κανόνες για την οικοδόμηση των οικισμών της χώρας με πληθυσμό μέχρι 2.000 κατοίκους και της ευρύτερης περιοχής».

• Υποχρέωση δημιουργίας βιολογικού καθαρισμού στο νέο οικισμό και κατασκευής των απαραίτητων δικτύων, παράλληλα με τη μελέτη σύνδεσης του υφιστάμενου οικισμού στο νέο βιολογικό καθαρισμό. Ο Δήμος θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τα δίκτυα και τη σύνδεση του υφιστάμενου οικισμού από την εισφορά σε χρήμα του νέου οικισμού.

• Ελάχιστη περιοχή πολεοδόμησης τα 100 στρέμματα στις ειδικές περιπτώσεις πολεοδόμησης (περιλαμβάνονται περιπτώσεις αστικών αναδασμών σε αστικά κέντρα, όπως η περίπτωση ΑΟΟΑ στο Πικέρμι).

• Η περιοχή περιβαλλοντικής αναβάθμισης και ιδιωτικής πολεοδόμησης μπορεί να χωροθετείται σε όλη τη χώρα εκτός των νησιωτικών περιοχών πλην Κρήτης, Εύβοιας και Ρόδου και εκτός των περιοχών Αττικής, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Πάτρας, Βόλου, Λάρισας και Ηράκλειου Κρήτης, που καταλαμβάνονται από τα αντίστοιχα όρια αρμοδιότητας των προβλεπόμενων ρυθμιστικών σχεδίων.

• Με ειδική διαδικασία και ειδικούς όρους, η περιοχή περιβαλλοντικής αναβάθμισης και ιδιωτικής πολεοδόμησης μπορεί να χωροθετείται και εντός των περιοχών Αττικής, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Πάτρας, Βόλου, Λάρισας και Ηράκλειου Κρήτης. Βασική προϋπόθεση είναι να αποδίδεται στο Ελληνικό Δημόσιο ποσοστό τουλάχιστον 50% της υπό ρύθμιση έκτασης, η οποία θα χαρακτηρίζεται προστατευόμενη περιοχή και θα τίθεται στην αρμοδιότητα και στη διαχείριση των αρμοδίων υπηρεσιών. Εκτός των ανωτέρω, σε περίπτωση που τμήμα της συνολικής υπό ρύθμιση έκτασης εμπίπτει σε προστατευόμενη από τις κείμενες διατάξεις περιοχή (δάσος, δασική ή αναδασωτέα έκταση, αρχαιολογικός χώρος) ή αποτελεί τμήμα γης υψηλής παραγωγικότητας ή εμπίπτει σε περιοχές προστασίας, η διαδικασία της ρύθμισης επιτρέπεται μόνο υπό την προϋπόθεση να αποδίδεται στο Ελληνικό Δημόσιο μέσω της διαδικασίας της Τράπεζας Γης ποσοστό τουλάχιστον 50% της υπό προστασία ιδιωτικής έκτασης. Επίσης προβλέπεται στην περίπτωση δασικών και αναδασωτέων κηρυγμένων εκτάσεων όχι μόνο να αποδίδονται στο δημόσιο αλλά όταν απαιτούνται έργα αποκατάστασης και αναβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος όπως η αναδάσωση και δάσωση, ο ιδιώτης – οικοδομικός συνεταιρισμός αναλαμβάνει την υποχρέωση υποβολής διαχειριστικού σχεδίου προστασίας, συντήρησης και διαχείρισης των εκτάσεων που αποδίδονται στο Ελληνικό Δημόσιο και την εκτέλεση αυτών των εργασιών πριν από την υλοποίηση των υπόλοιπων έργων υποδομής.

• Με ειδική διαδικασία και ειδικούς όρους, δημιουργούνται περιοχές περιβαλλοντικής αναβάθμισης και ιδιωτικής πολεοδόμησης εκτάσεων οικοδομικών συνεταιρισμών για τις οποίες με κανονιστική πράξη της διοίκησης είχε εγκριθεί προ της ψήφισης του Συντάγματος του 1975 ρυμοτομικό σχέδιο, εφόσον βέβαια ουδέποτε το συγκεκριμένο σχέδιο ανακλήθηκε ή ακυρώθηκε.

Δασικές επεμβάσεις

Όσον αφορά τις ρυθμίσεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό ΠΕΚΑ Νίκο Ταγαρά, σκοπός του νόμου είναι ο καθορισμός των συγκεκριμένων μέτρων προστασίας για τη διατήρηση, ανάπτυξη και βελτίωση των δασών και των δασικών εκτάσεων. Με τις γενικές διατάξεις:

• Καθορίζεται νέος τρόπος υπολογισμού της αξίας των δασών και δασικών εκτάσεων με βάση τη θέση, τις παραγωγικές, προστατευτικές, αισθητικές, και λοιπές λειτουργίες τους και όχι μόνο την παραγωγή ξύλου και βοσκήσιμης ύλης, όπως μέχρι σήμερα προβλέπονταν. Εντάσσονται πλέον και οι δημόσιες χορτολιβαδικές εκτάσεις.

• Επιταχύνονται οι διαδικασίες χαρακτηρισμού μίας έκτασης όσον αφορά το δασικό χαρακτήρα. Συντομεύεται ο χρόνος που απαιτείται, μειώνονται τα εμπλεκόμενα επίπεδα και ενισχύονται οι αρμόδιες επιτροπές.

• Δίδεται απόλυτη προτεραιότητα στην έκδοση πράξης χαρακτηρισμού για μεγάλα έργα.

• Κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες όλες οι εκτάσεις που απώλεσαν τη δασική τους βλάστηση, από κάθε αιτία (όπως εκχέρσωση, φύτευση μη δασικών φυτών) για πρώτη φορά, και όχι μόνο από πυρκαγιά ή παράνομη υλοτομία.

• Αυστηροποιούνται οι ποινές για παραβάσεις της δασικής νομοθεσίας.

• Απλοποιούνται οι διαδικασίες κατεδάφισης αυθαιρέτων σε δάση και δασικές εκτάσεις.

• Εφαρμόζεται για πρώτη φορά η έννοια του περιβαλλοντικού ισοζυγίου στις δασικές επεμβάσεις, με την υποχρέωση δάσωσης ή αναδάσωσης τουλάχιστον ίσης έκτασης με αυτήν της επέμβασης από τον ίδιο τον ιδιώτη-φορέα υλοποίησης επέμβασης-επενδυτή.

• Κωδικοποιούνται για πρώτη φορά από το 1979 σε ενιαίο κείμενο όλες τις επιτρεπτές δασικές επεμβάσεις. Η δασική νομοθεσία του 1979 έχει τροποποιηθεί πλειστάκις μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα να είναι δυσχερής για τον καθένα η εύρεση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για κάποια επέμβαση.

• Όλες οι παραχωρήσεις δασικών εκτάσεων για επιτρεπτές επεμβάσεις γίνονται κατά χρήση και σε καμία περίπτωση κατά κυριότητα, όπως γινόταν μέχρι σήμερα σε ορισμένες περιπτώσεις. 

• Εναρμονίζεται η δασική νομοθεσία περί επιτρεπτών επεμβάσεων με τις διατάξεις της περιβαλλοντικής αδειοδότησης (ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ). Απλοποιείται και βελτιώνεται το πλαίσιο αδειοδότησης μιας δραστηριότητας.

• Εναρμονίζεται η δασική νομοθεσία με την υφιστάμενη τουριστική νομοθεσία. Εκτός από ξενοδοχεία και γήπεδα γκολφ, που ήδη προβλέπονται, εντάσσονται στις επιτρεπτές επεμβάσεις οι ολοκληρωμένοι υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων και οι εγκαταστάσεις αξιοποίησης ιαματικών πόρων. Επιτρέπονται επίσης οι αναγκαίες υποδομές (οδοί πρόσβασης, τελεφερίκ κ.λπ.).

• Απλοποιείται η διαδικασία αδειοδότησης κατασκηνώσεων.

• Δίδεται για πρώτη φορά η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας από ιδιώτες πιστοποιημένων δασικών φυτωρίων. Δημιουργείται νέα επιχειρηματική δραστηριότητα πρωτογενούς παραγωγής.

Άλλες διατάξεις

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει σειρά άλλων νομοθετικών διατάξεων που επιλύουν χρόνια προβλήματα. Για παράδειγμα:

• Αποτυπώνονται ψηφιακά, με συντεταγμένες από το εθνικό σύστημα γεωαναφοράς, στην ενιαία βάση που καθιέρωσε η Χωροταξική και Πολεοδομική Μεταρρύθμιση, τα όρια των οικισμών κάτω των 2000 κατοίκων και των οικισμών που προϋφίστανται του 1923, ανεξαρτήτως της νομικής κατάστασης των ορίων, προκειμένου να υπάρχει ολοκληρωμένη και σαφής εικόνα όλου του δομημένου χώρου της επικράτειας σε ψηφιακή μορφή, όπως σταθερά επιδιώκει το ΥΠΕΚΑ σε όλα τα νομοθετήματα (π.χ. νόμος 4178).

• Επιλύονται προβλήματα καθυστέρησης στην αδειοδότηση αθλητικών εγκαταστάσεων

• Επιλύονται προβλήματα χωροθέτησης παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών σε υφιστάμενα κτίρια.

• Επιλύονται προβλήματα χωροθέτησης, συντήρησης, χρήσης, αδειοδότησης υφιστάμενων κτιρίων αλλά και συγκρούσεις νομοθετικών ρυθμίσεων για τουριστικές ή βιομηχανικές χρήσεις. 

***Αναλυτικά το νομοσχέδιο για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς και η αιτιολογική έκθεση επισυνάπτονται στη στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".