Πρωτογενές πλεόνασμα 812 εκατ. για το 2013

Τα πρώτα θετικά σημάδια της πολύχρονης και «ματωμένης» προσπάθειας της ελληνικής κοινωνίας να σηκώσει τα βάρη της δημοσιονομικής προσαρμογής διαγράφονται στον προϋπολογισμό του 2014, ο οποίος κατατέθηκε σήμερα στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και παρουσιάστηκε από τον αναπληρωτή υπουργό Χρήστο Σταϊκούρα.

Νέοι φόροι, μαχαίρια σε μισθούς και συντάξεις -πέραν όσων είναι ήδη γνωστά, όπως για παράδειγμα ο φόρος στα ακίνητα- δεν περιλαμβάνονται σε αυτόν και το μεγάλο ατού δεν είναι άλλο από την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013 πέραν πάσης προσδοκίας (στα 812 εκατ. ευρώ τελικά ο πήχης), το οποίο αναμένεται να αποτελέσει και το ισχυρό όπλο του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στην αυριανή συνάντηση με την καγκελάριο Μέρκελ.

Το πλεόνασμα ανοίγει το δρόμο για «στοχευμένες παροχές». Όπως όμως, τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χ. Σταικούρας παρουσιάζοντας το σχέδιο του προϋπολογισμού για να τεθεί σε ισχύ ο κανόνας του μνημονίου για διανομή του πρωτογενούς πλεονάσματος (70% για κοινωνικές ανάγκες 30% για μείωση χρέους) θα πρέπει το ύψος του να πιστοποιηθεί από την Eurostat τον Απρίλιο.

Για το 2014 το υπουργείο Οικονομικών βάζει τον πήχη του πρωτογενούς πλεονάσματος ένα κλικ ψηλότερα σε σχέση με τις απαιτήσεις της τρόικας, προβλέποντας πρωτογενές αποτέλεσμα 2,956 δισ. ευρώ (1,6% του ΑΕΠ έναντι 1,5% που απαιτεί το πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής).

Μετά από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης, η οποία εκτόξευσε την ανεργία στο 27% του εργατικού δυναμικού φέτος, το 2014 προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% με την ανεργία -αν και παραμένει εφιάλτης- να λαβώνεται στο 26%. Ομοίως, μετά από μακρά περίοδο εκρηκτικής αύξησης, το δημόσιο χρέος υποχωρεί οριακά (από το 175,5% του ΑΕΠ στο 174,8%), οι επενδύσεις όπως και η απασχόληση περνούν σε θετικό πεδίο μεταβολής, οι εξαγωγές επιταχύνονται και οι εισαγωγές συνεχίζουν να κόβουν φόρα, με ευνοϊκά αποτελέσματα στο ισοζύγιο.

Συγκεκριμένα, το 2014 προβλέπεται επέκταση του ΑΕΠ κατά 0,6% μετά από ύφεση 4% φέτος (το ΑΕΠ στα 183,089 δισ. ευρώ από 182,911 δισ.), αύξηση επενδύσεων 5,3% (-5,9% φέτος), αύξηση εξαγωγών 4,6% (από 2,5%), μείωση εισαγωγών 1,3% (από -7%), πτώση ιδιωτικής κατανάλωσης με σαφώς μικρότερο ρυθμό -1,6% (από 6,7%) και αύξηση της απασχόλησης κατά 0,6% (-3,5% φέτος).

Κάτω 3,229 δισ. ευρώ οι πρωτογενείς δαπάνες

Στο δημοσιονομικό πεδίο, μετά τα απανωτά χτυπήματα σε μισθούς και συντάξεις τα προηγούμενα χρόνια, το γεγονός ότι οι δαπάνες μισθών - συντάξεων στο Δημόσιο παραμένουν αμετάβλητες στα φετινά επίπεδα μοιάζει με «επιτυχία».

Το 2014 οι δαπάνες αποδοχών και συντάξεων θα είναι 17,783 δισ. ευρώ όσο ακριβώς και το 2013, οι καταναλωτικές δαπάνες συρρικνώνονται περαιτέρω κατά περισσότερα από 400 εκατ. ευρώ (στο 1,932 δισ. από 2,375 δισ.) και συνολικά οι πρωτογενείς δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού είναι μειωμένες κατά 3,229 δισ. ευρώ (από 52,677 δισ. ευρώ φέτος σε 49,448 δισ. το 2014). Αντίθετα, μειωμένη είναι η χρηματοδότηση προς τα ασφαλιστικά ταμεία, όπως φαίνεται και στο σχετικό πίνακα.

Στο ύψος του το χρέος

Παρά τη μικρή μείωση του δημοσίου χρέους, το βάρος των 320 δισ. ευρώ (από 321 δισ. ευρώ φέτος) παραμένει εφιάλτης αλλά και βραδυφλεγής βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με τις παρεμβάσεις για τις οποίες έχουν δεσμευθεί οι εταίροι της Ελλάδας στον βαθμό που εκείνη τηρήσει τις υποχρεώσεις της για πρωτογενή πλεονάσματα.

Παρά τις παρεμβάσεις με το κούρεμα και τη μείωση των επιτοκίων, οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους εξακολουθούν να είναι βραχνάς. Το 2014 για τόκους θα πληρωθούν 6,150 δισ. ευρώ και για χρεολύσια 24,930 δισ., συνολικά δηλαδή πάνω από 30 δισ. ευρώ. Στον προϋπολογισμό πάντως παραμένει ο στόχος επιστροφής στις αγορές με νέο δανεισμό «μεσοπρόθεσμης διάρκειας» το δεύτερο εξάμηνο του 2014.

Πέφτουν τα ελλείμματα

Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα είναι κάτω από το 3% του ΑΕΠ και συγκεκριμένα στα 4,3 δισ. ευρώ ή 2,3% του ΑΕΠ το 2014. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το έλλειμμα ήταν 15,8% του ΑΕΠ το 2009, με το ΑΕΠ μάλιστα κοντά στα 230 δισ. ευρώ, μπορεί να αποτυπώσει και στη γλώσσα των αριθμών το καθημερινό δράμα των Ελλήνων.

Αυξάνονται τα φορολογικά έσοδα

Χωρίς φορολογικές εκπλήξεις -προς το παρόν- καθώς η τρόικα δεν έχει πει την τελευταία της κουβέντα, ο προϋπολογισμός του 2014 προβλέπει αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 1,258 δισ. ευρώ ή σε ποσοστό 2,8% σε σχέση με φέτος. Τα συνολικά φορολογικά έσοδα αναμένονται στα 45,661 δισ. ευρώ από 44,403 δισ. φέτος, ενώ από τον προϋπολογισμό ξεχωρίζουν οι παρακάτω αναφορές:

· Το φοροπατατράκ στα έσοδα ΦΠΑ και ΕΦΚ πετρελαιοειδών μετά την εξίσωση των φόρων σε πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης. Η χασούρα τελικά ήταν 536 εκατ. ευρώ φέτος σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος, όταν ο αρχικός στόχος ήταν αύξηση εσόδων κατά 1,1 δισ. ευρώ!

· Η αντίθετη της αναμενόμενης από την τρόικα πορεία των εσόδων ΦΠΑ μετά τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση κατά 10 μονάδες. Αρχικά η μείωση αυτή είχε εκτιμηθεί ότι θα οδηγούσε σε απώλεια εσόδων 140 εκατ. ευρώ. Τελικά οι εισπράξεις ΦΠΑ λοιπών προϊόντων αναμένεται να υπερβούν τον στόχο κατά 161 εκατ. ευρώ.

Στον προϋπολογισμό, το υπουργείο Οικονομικών αφήνει να εννοηθεί, χωρίς να το λέει και ξεκάθαρα, ότι αν επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι υπάρχουν περιθώρια μείωσης των φορολογικών συντελεστών (χωρίς να περιγράφεται ακριβώς ποιων).

Μαχαίρι στο ΠΔΕ

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων την πλήρωσε τελικά στο πλαίσιο εύρεσης μέτρων κάλυψης του δημοσιονομικού κενού του 2014, το οποίο οι τελευταίες πληροφορίες (από την πλευρά της τρόικας) ανεβάζουν στο 1,250 δισ. ευρώ. Οι δαπάνες του ΠΔΕ το 2014 διαμορφώνονται πλέον στα 6,8 δισ. ευρώ (από 7 δισ. στο προσχέδιο), αλλά αυξημένες κατά 150 εκατ. ευρώ σε σχέση με φέτος.

* Η εισηγητική έκθεση και η παρουσίαση του προϋπολογισμού δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".