«Πλεόνασμα 835 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο, χειρότερα τα έσοδα, καλύτερα οι δαπάνες» ήταν το πρόσφατο δημοσίευμα του Euro2day.gr, το οποίο έφερε για μία ακόμη φορά στην επιφάνεια το εξής ερώτημα:
Προκειμένου να έχουμε υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα στο μέλλον, θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω οι δαπάνες, ή αντίθετα θα πρέπει να αυξηθούν τα έσοδα;
Όχι, δεν πρέπει να γίνουν μειώσεις δαπανών, απαντά ο ΣΥΡΙΖΑ, και σύμφωνα με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το στοίχημα της δημοσιονομικής εξυγίανσης θα παιχτεί στην αύξηση των φορολογικών εσόδων μέσα από αλλαγή του φορολογικού συστήματος (προφανώς σε βάρος των πλουσιότερων στρωμάτων) και μέσα από τη σύλληψη της φοροδιαφυγής.
Βεβαίως ναι, απαντά με τη σειρά της η κυβέρνηση, υποστηρίζοντας πως κυρίως μέσα από τη μείωση των δαπανών μπορούν μόνο να προκύψουν ισχυρά πρωτογενή πλεονάσματα. Η όποια αύξηση των εσόδων που θα μπορούσε να προέλθει με πάταξη της φοροδιαφυγής και αύξηση του ΑΕΠ θα αντισταθμιστεί μέσα από μειώσεις φορολογικών επιβαρύνσεων στους συνεπείς φορολογούμενους και στις επιχειρήσεις, υποστηρίζει η κυβέρνηση.
Αν συνεχιστούν αυτές οι υψηλές φορολογίες σε βάθος χρόνου, τότε θα μιλάμε ουσιαστικά για δημεύσεις περιουσιών από δεξιά διακυβέρνηση, δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος.
Αν υποθέσουμε τώρα πως τα πρωτογενή πλεονάσματα θα προέλθουν από τη μείωση των δημοσίων εξόδων, ένα δεύτερο ερώτημα που τίθεται είναι το αν μπορούν στην πράξη να μειωθούν περαιτέρω οι κρατικές δαπάνες.
Από πολλές πλευρές, ακούγεται αρνητική απάντηση. Οι συνδικαλιστές μιλούν για τεράστια κενά θέσεων εργασίας στο δημόσιο και για δραστικότατη μείωση των αποδοχών τους την τελευταία τετραετία. Πρέπει να γίνουν νέες προσλήψεις, υποστηρίζουν.
Επίσης, πολλοί προμηθευτές του δημοσίου (π.χ. ιδιωτικοί πάροχοι στον κλάδο υγείας) επικαλούνται απίστευτες μειώσεις τιμολογίων και πολύ μεγάλες καθυστερήσεις πληρωμών, έτσι ώστε να κινδυνεύει άμεσα η βιωσιμότητά τους.
Και τέλος, ήδη υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις που δικαιώνουν συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων (π.χ. ένστολους) και υποχρεώνουν το ελληνικό δημόσιο να τους επιστρέψει μέρος των περικοπών που τους επέβαλε.
Από την άλλη πλευρά, οι πρωτογενείς δαπάνες (χωρίς τους τόκους) του δημοσίου το 2013 ήταν μεν 28% χαμηλότερες από αυτές του 2009 (από 112,8 σε 81,3 δισ. ευρώ), πλην όμως ήταν 51% υψηλότερες από τις πρωτογενείς δαπάνες του έτους 2000 (53,6 δισ. ευρώ)!
Όσο και αν κάποιος συνεκτιμήσει το ύψος του πληθωρισμού από το 2000 έως σήμερα, αντιλαμβάνεται εύκολα πως το 2000 ήταν ένα ακόμη έτος-πάρτι και πως πολλές περικοπές σπαταλών θα μπορούσαν να γίνουν...
Το προφανές λοιπόν είναι πως για τη διεύρυνση των πρωτογενών πλεονασμάτων της χώρας υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρόν και προς τις δύο κατευθύνσεις. Γιατί πέρα από τη σύλληψη της (τεράστιας σε μέγεθος) φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, πολλά πράγματα ακόμη μπορούν να γίνουν και στο μέτωπο του περιορισμού των δαπανών.
Απλώς χρειάζονται αποτελεσματικές πολιτικές και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις...