Σε μια περίοδο όπου η κυβέρνηση προσπαθεί να τονώσει την ψυχολογία για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, ζητούμενο παραμένει το αν αξίζει τον κόπο κάποιος να επενδύσει τις οικονομίες του σε αυτήν τη χώρα.

Αν, για παράδειγμα, έχει λόγους να τοποθετηθεί σε μια χρηματιστηριακή αγορά που έχει χάσει γύρω στο 80% της αξίας της από το 2007, ή σε κρατικά ομόλογα που «κουρεύτηκαν», ή σε ακίνητα που «ξεφούσκωσαν», ή σε καταθέσεις που κινδύνευσαν, ή...

Λίγο πριν από τον ερχομό του 2013, και παρά το γεγονός ότι η κρίση στην πραγματική οικονομία καταγράφει το ένα αρνητικό ρεκόρ πίσω από το άλλο, είναι η πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια που υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία για σταθεροποίηση της κατάστασης το επόμενο δωδεκάμηνο.

Κανείς φυσικά δεν παραγνωρίζει το γεγονός πως οι προκλήσεις είναι πολλές και μεγάλες, όπως επίσης ότι όλοι αντιλαμβάνονται την εύθραυστη εσωτερική πολιτική κατάσταση, καθώς και τα μεγάλα προβλήματα στην ευρύτερη περιοχή του ευρωπαϊκού Νότου.

Ωστόσο, η Ελλάδα έχει για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια κάποιες προϋποθέσεις για να πετύχει σημαντικά πράγματα, όπως επίσης φαίνεται να έχει για πρώτη φορά και την πολιτική στήριξη των δανειστών της. Μια πολιτική στήριξη που -όπως δηλώνεται εμμέσως πλην σαφώς- θα μπορούσε να μετουσιωθεί και σε επιπλέον κεφαλαιακή στήριξη, στον βαθμό που η χώρα τηρήσει απαρέγκλιτα τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει.

Υπό αυτές τις συνθήκες ξεκινά μια καινούρια χρονιά με τους επενδυτές να κάνουν τον δικό τους προγραμματισμό και να μελετούν τόσο τα νέα δεδομένα, όσο και τις εκτιμήσεις των παραγόντων της αγοράς.

Το θετικό σενάριο για την οικονομία προβλέπει για το 2013 ιδιωτικοποιήσεις, προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων, αύξηση επιχειρηματικών deals, περισσότερη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, βελτίωση της ψυχολογίας, επιστροφή καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες και σταθεροποίηση του ΑΕΠ προς το τέλος του έτους.

Κανείς φυσικά δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι όλα αυτά θα γίνουν, κι επίσης όλοι φοβούνται για το ποια κατάσταση θα επικρατήσει αν δεν γίνουν... Πάντως, η αγορά επί του παρόντος βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο, ίσως γιατί θεωρεί πως η επίτευξη των στόχων του 2013 αποτελεί μονόδρομο για μια οικονομία που θα πληγεί για έκτη χρονιά από συνεχόμενη (και βαθιά) ύφεση.


Χρηματιστήριο

Την αισιοδοξία τους για την πορεία των τιμών των μετοχών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας το 2013 εκφράζουν οι περισσότεροι παράγοντες της αγοράς, εκτιμώντας πως ο κίνδυνος εξόδου της χώρας από το ευρώ σταδιακά απομακρύνεται, πως υπάρχουν προϋποθέσεις για να αρχίσει να σταθεροποιείται η οικονομία και γνωρίζοντας πως το χρηματιστήριο είναι προεξοφλητικός μηχανισμός αυτών που προβλέπονται να έρθουν στο μέλλον.

Οι περισσότεροι βέβαια επισημαίνουν την υψηλή αβεβαιότητα που υπάρχει γύρω από τις μετοχές του τραπεζικού κλάδου και κυρίως επικεντρώνονται σε τίτλους εταιρειών:

1) Με εξωστρεφή προσανατολισμό, ικανών να επωφεληθούν ακόμη περισσότερο από τη σταθεροποίηση της εγχώριας οικονομίας.

2) Με ηγετική παρουσία στην εγχώρια αγορά, που έχουν παραμείνει υγιείς και καταφέρνουν να διευρύνουν τα μερίδια αγοράς τους σε βάρος των δεινοπαθούντων ανταγωνιστριών.

3) Με δυνατότητα να εκμεταλλευθούν την άνοδο των δημόσιων και των ιδιωτικών επενδύσεων που προβλέπονται τα επόμενα χρόνια.

4) Που προσφέρονται για ιδιωτικοποίηση ή πώληση σε άλλες εταιρείες, καθώς πολλοί θεωρούν το 2013 έτος των πολλών deals.


Τραπεζικές καταθέσεις

Ήδη το τελευταίο εξάμηνο παρατηρείται υποχώρηση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις μεταξύ του 0,15% και του 0,50%, ενώ οι προβλέψεις μιλούν για νέα σημαντική αποκλιμάκωση το 2013, ανάλογα με το πόσο θα συνεχίσει να υποχωρεί ο κίνδυνος εξόδου της χώρας από τη ζώνη του ευρώ.

Το σενάριο περαιτέρω κάμψης των καταθετικών επιτοκίων θα το επιθυμούσαν όλοι οι εμπλεκόμενοι, κυβέρνηση, τραπεζίτες, τρόικα, αλλά και οι επιχειρήσεις, οι οποίες πιστεύουν πως κάτι τέτοιο θα οδηγούσε και σε υποχώρηση των δανειστικών επιτοκίων.

Παράγοντες που θα μπορούσαν να επιδράσουν καταλυτικά στην πτώση των επιτοκίων είναι η συνέχιση της τάσης επιστροφής των καταθέσεων, η μείωση του αριθμού των μεγάλων τραπεζικών ομίλων σε τρεις και η αυστηρή τήρηση του προϋπολογισμού το 2013.

Για όσους πιστεύουν πως το σενάριο της υποχώρησης των επιτοκίων θα επιβεβαιωθεί, η αγορά προσφέρει καταθετικά προϊόντα 18 και 24 μηνών, στα οποία όχι μόνο κλειδώνουν σημερινά επιτόκια, αλλά επιπλέον προσφέρεται και η δυνατότητα ρευστοποίησης σε τακτά χρονικά διαστήματα.


Ελληνικά κρατικά ομόλογα

Με τις απώλειες των μικροεπενδυτών από την κατοχή κρατικών ελληνικών ομολόγων να φτάνουν έως και το 80%-85%, αλλά και με την ασυνέπεια των πολιτικών κομμάτων να αποζημιώσουν τους Έλληνες μικροεπενδυτές αυτής της κατηγορίας, το κύρος της συγκεκριμένης επένδυσης έχει πληγεί σχεδόν απόλυτα.

Παρ’ όλα αυτά, οι αποδόσεις από τα χαμηλά του Ιουνίου έως σήμερα είναι αξιοζήλευτες και θεωρητικά οι τιμές των ελληνικών κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά θα μπορούσαν να ανεβούν ακόμη περισσότερο, στον βαθμό που συνεχιστεί:

• Να μειώνεται ο κίνδυνος εξόδου της χώρας από τη ζώνη του ευρώ.

• Να αποκλιμακώνεται το ύψος των καταθετικών επιτοκίων.

• Να βελτιώνεται η εικόνα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

• Να υλοποιείται ο προϋπολογισμός σύμφωνα με τις προβλέψεις, έτσι ώστε να οδηγηθούμε σε πρωτογενές πλεόνασμα το 2013.

Βέβαια, την όλη πορεία των κρατικών ομολόγων θα επηρεάσει σημαντικά και το πόσο θα καταφέρει η κυβέρνηση να συγκρατήσει την ύφεση και να αρχίσει να σταθεροποιεί την οικονομία το επόμενο δωδεκάμηνο.


Αγορά ακινήτων

Με βάση την πορεία του Δείκτη Τιμών της Τραπέζης της Ελλάδος για τις κατοικίες (διαμερίσματα), έχει παρατηρηθεί υποχώρηση τιμών την τελευταία τετραετία που υπερβαίνει το 23%. Συγκεκριμένα, ο σχετικός δείκτης από τις 101,7 μονάδες στα τέλη του 2008, βρέθηκε στις 97,9 μονάδες το 2009, στις 93,3 το 2010, στις 88,3 το 2011 και στις 77,4 μονάδες στο γ΄ τρίμηνο του 2012. Προκύπτει, λοιπόν, πως η υποχώρηση των τιμών εντείνεται όσο διαρκεί η κρίση.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των παραγόντων της αγοράς, η πτωτική τάση στις τιμές των κατοικιών θα συνεχιστεί το επόμενο δωδεκάμηνο:

• Καθώς ο αριθμός των άδειων διαμερισμάτων όχι μόνο δεν μειώθηκε, αλλά αντίθετα αυξήθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

• Γιατί μπορεί οι τιμές των κατοικιών να έχουν μειωθεί, ωστόσο η περαιτέρω συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την απόκτηση ακινήτου, σε συνδυασμό με την πολύ περιορισμένη δυνατότητα πίστωσης από το τραπεζικό σύστημα.

Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωποι της αγοράς επισημαίνουν πως η πτώση των τιμών έχει οδηγήσει τις τιμές αρκετών ακινήτων χαμηλότερα σε σύγκριση με το κόστος κατασκευής τους και έτσι δεν θα ήταν καθόλου άσχημη ιδέα η αγορά κατοικίας (κύριας ή και εξοχικής), αν όχι για λόγους επένδυσης, τουλάχιστον με σκοπό να χρησιμοποιηθεί από τους ίδιους τους αγοραστές.

Ακόμη μεγαλύτερη από αυτήν των κατοικιών είναι η πτώση στις τιμές και στα ενοίκια των εμπορικών ακινήτων, με τα καταστήματα δρόμου να πλήττονται ακόμη περισσότερο σε σχέση με τα οργανωμένα εμπορικά κέντρα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αναμένεται νέα υποχώρηση στις τιμές των εμπορικών ακινήτων γύρω στα 10%-15% το 2013, ενώ εκτιμάται πως οι πιέσεις για νέες μειώσεις ενοικίων θα συνεχιστούν.

Πάντως, δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν τις τιμές τόσο των κατοικιών όσο και των εμπορικών ακινήτων να σταθεροποιούνται γύρω στα τέλη του 2013, με την προϋπόθεση βέβαια πως μέχρι τότε δεν θα έχει συμβεί κάποιο «ατύχημα» στα δημόσια οικονομικά και πως η κυβέρνηση θα έχει αρχίσει να σταθεροποιεί την οικονομία.

Πολλά θα κριθούν από: α) τη γενικότερη πορεία της οικονομίας, β) την ικανότητα της κυβέρνησης να προσελκύσει επενδυτές στον χώρο των κρατικών ακινήτων, γ) το πώς θα εξελιχθεί το φορολογικό σύστημα στον χώρο των ακινήτων, δ) το κατά πόσον θα βελτιωθεί η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία.


Ασφαλιστικά συμβόλαια

Μαζί με τους «οπαδούς» των τραπεζικών καταθέσεων, οι κάτοχοι ασφαλιστικών συμβολαίων του κλάδου ζωής είναι μέχρι στιγμής οι πλέον ευνοημένοι την περίοδο της οικονομικής κρίσης, καθώς συνέχισαν να έχουν ετήσιες ελάχιστες εγγυημένες αποδόσεις που κυμαίνονται από 2,5% έως και 4,25% για τα παλαιά συμβόλαια (οι ασφαλιστικές εταιρείες κάλυψαν μέσα από αυξήσεις κεφαλαίου τις ζημίες που υπέστησαν από το κούρεμα των ελληνικών κρατικών ομολόγων και την καταβαράθρωση των τιμών των ελληνικών μετοχών).

Πάντως, όπως δείχνουν τα πράγματα, αρκετές ασφαλιστικές θα αναγκαστούν είτε να σταματήσουν να προσφέρουν ελάχιστες εγγυημένες αποδόσεις (τεχνικά επιτόκια) μέσα στο 2013 στα νέα τους συμβόλαια, είτε θα τις μειώσουν σημαντικά. Κι αυτό γιατί δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε ένα περιβάλλον πολύ χαμηλών επιτοκίων στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά και ταυτόχρονα ενός σημαντικού κινδύνου στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Ήδη, μία εταιρεία σταμάτησε να προσφέρει τέτοια συμβόλαια, ενώ κάποια άλλη (και οι δύο ξένες) μείωσε σημαντικά την ελάχιστη εγγυημένη απόδοση στα νέα συμβόλαιά της. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, που προβλέπουν γενίκευση της συγκεκριμένης τάσης, οι πελάτες θα πρέπει να σπεύσουν να συνάψουν ασφαλιστικά συμβόλαια πριν οι εταιρείες αρχίσουν να ψαλιδίζουν τις εγγυημένες αποδόσεις που προσφέρουν.


**To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.