* Τα κρίσιμα μεγέθη για τα stress tests καθώς και οι σημαντικότεροι δείκτες για την αξιολόγησή τους το 2010 - 2011 δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Επιδόσεις υψηλότερες του μέσου όρου σε σχέση με τις ευρωπαϊκές τράπεζες εμφανίζουν οι ελληνικές τράπεζες στο… παράλληλο “τεστ κοπώσεως” που έτρεξε το Euro2day.gr.

Καθώς οι μετοχικές αποδόσεις του κλάδου είναι άμεσα συνδεδεμένες με τα κρίσιμα στοιχεία των λογιστικών τους καταστάσεων και ο δείκτης Euro Stoxx Banks αποδίδει +14% από τις αρχές του έτους, αλλά -6% από τον προηγούμενο μήνα, τα βαρόμετρα στον τραπεζικό χάρτη θα είναι και πάλι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ως ποσοστό των δανειακών τους χαρτοφυλακίων, οι δείκτες Tier 1 και συνολικής κεφαλαιακής επάρκειας (CAD ratio), ο δείκτης κόστους προς έσοδα όπως επίσης και τα ομόλογα.

Ο Νο1 παράγοντας ή το σημαντικότερο στοιχείο της αβεβαιότητας για την επόμενη τριετία όσον αφορά στα τραπεζικά μεγέθη δεν είναι πλέον οι δείκτες των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι οποίοι έπαιξαν κυρίαρχο ρόλο στα προηγούμενα τεστ του Ιουλίου, αλλά τα κρατικά ομόλογα των 56 δισ. ευρώ περίπου που διακατέχουν στο χαρτοφυλάκιό τους.

Παρότι η αγοραία αξία τους δεν θα αποτελέσει διακύβευμα των νέων stress tests, εντούτοις όλοι ξέρουν ότι στην πράξη είναι το μεγάλο αγκάθι. Τα κριτήρια των tests μπορεί να είναι αυστηρότερα απ’ ό,τι στο παρελθόν, ωστόσο και πάλι οι αγορές φαίνεται να μην ικανοποιούνται από τα στοιχεία που έχουν διαρρεύσει.
 
Τo haircut στα κρατικά ομόλογα για τα 10ετή κρατικά ομόλογα της Πορτογαλίας είναι 19,8%, της Ισπανίας 14,6%, της Ιταλίας 13,1% και της Γερμανίας 3,5%, ενώ για τα 10ετή ελληνικά ομόλογα εκτιμάται στο 17,1%. Στον υπολογισμό του haircut θα περιληφθούν μόνο οι τοποθετήσεις στο χαρτοφυλάκιο του trading.
 
Οι αντιδράσεις των αναλυτών είναι ανάλογες με αυτές για τα προηγούμενα tests, ενώ οι ίδιοι επισημαίνουν ότι την προηγούμενη φορά, όταν όλες οι ιρλανδικές τράπεζες πέρασαν τη δοκιμασία με επιτυχία, έπειτα από λίγες ημέρες ήρθε το πρόγραμμα διάσωσής τους από το ΔΝΤ.

Η ελληνική ανησυχία

Η κύρια ανησυχία για τις ελληνικές τράπεζες, μετά τις σημαντικές κεφαλαιακές ενισχύσεις που έχουν εισρεύσει στην Εθνική Τράπεζα, στην Τράπεζα Πειραιώς, στην Τράπεζα Κύπρου, στην EFG Eurobank και στη Marfin P.B. μετά τα προηγούμενα τεστ, είναι αν αυτά τα κεφάλαια αποτελούν «μαξιλαράκι ασφαλείας» στην περίπτωση όπου η κατάσταση επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο και συμπαρασύρει και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Για την ATEbank, η οποία ήταν η μόνη τράπεζα με... τρύπα στα προηγούμενα τεστ, η κατάσταση δεν θα είναι βελτιωμένη.

Η εικόνα των ελληνικών και των κυπριακών πιστωτικών ιδρυμάτων βαραίνει υπέρμετρα από τις δραστηριότητές τους στην Ελλάδα και λιγότερο από αυτές στο εξωτερικό και στις αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης, αφού οι σημαντικές αυξήσεις στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προέρχονται από τις δραστηριότητες στη χώρα μας, ενώ και ο μεγάλος κίνδυνος αφορά στα ελληνικά ομόλογα.

Ωστόσο, «τρέχοντας» τα τεστ κοπώσεως σε πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες και κυρίως από χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία, προκύπτει ότι τα στοιχεία για τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα δεν είναι τόσο «μαύρα», ή μάλλον αυτά που αφορούν στις άλλες τράπεζες δεν είναι τόσο καλύτερα σε σχέση με τα αντίστοιχα για τις δικές μας.

Με εξαίρεση τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι εγχώριες τράπεζες κλαδικά τοποθετούνται κοντά ή και καλύτερα σε σύγκριση με τους μέσους όρους των ευρωπαϊκών πιστωτικών ιδρυμάτων , τόσο σε κεφάλαια πρώτης και δεύτερης διαβάθμισης όσο και σε δείκτες κόστους προς έσοδα και δανείων προς καταθέσεις.

Οι δείκτες

Και πάλι, όμως, η επιμέρους εικόνα των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων μόνο κοινή δεν εμφανίζεται, αφού είναι φανερό ποια είναι σε καλύτερη θέση από τα υπόλοιπα. Οι δείκτες μη εξυπηρετούμενων δανείων ως προς τις χορηγήσεις για τις εγχώριες τράπεζες είναι ένας από τους αδύναμους κρίκους στην αλυσίδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι μέσοι δείκτες NPLs για τις μεγάλες ελληνικές και κυπριακές τράπεζες (ΕΤΕ, Alpha, EFG, Πειραιώς, ΑΤΕ, Marfin P.Β. και Κύπρου) διαμορφώνονται πολύ υψηλότερα από τους μέσους όρους στην Ευρώπη. Για το 2010, ο μέσος όρος των 7 εγχώριων ιδρυμάτων είναι 8,3% και για φέτος προβλέπεται να ανέλθει στο 10,2%, έναντι 4,4% και 3,9% για τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών τραπεζών.

Με εξαίρεση τα ιταλικά πιστωτικά ιδρύματα, που κινούνται επίσης πολύ πάνω από τον μέσο όρο με 5,1% φέτος και 5,4% το 2011, οι ισπανικές τράπεζες δείχνουν ότι βρίσκονται σε καλύτερη θέση, με 4,5% και 3,9%, ενώ σχετικά χαμηλούς δείκτες NPLs εμφανίζουν οι πορτογαλικές, με 4,9% και 5,1%, πολύ πιο κάτω από τον ελληνικό μέσο όρο.

Μεταξύ των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων, η ATEbank και η EFG Eurobank εμφανίζουν τα υψηλότερα NPLs για φέτος, με 14% και 12,6%, ενώ στο 9% κινούνται η MPB και η Κύπρου.

Για τις ελληνικές και τις κυπριακές τράπεζες, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα παρουσιάσουν αύξηση 27% το 2011, έναντι 19% που είναι ο μέσος όρος της Ευρώπης και 16% στην Πορτογαλία, 11% στην Ισπανία και 27% στην Ιταλία. Συνεπώς, οι δείκτες NPLs είναι αδύναμο στοιχείο για τις εγχώριες τράπεζες.

Ομόλογα και Tier 1  

Παρότι τα κρατικά ομόλογα είναι μία σημαντική εστία κινδύνου, εντούτοις, πέραν των ελληνικών τραπεζών, δεν υπάρχουν δεδομένα για τις υπόλοιπες. Για την MPB, τα ελληνικά ομόλογα ανέρχονται σε 3 δισ. ευρώ, για την Κύπρου σε 2 δισ. ευρώ και για την EFG Eurobank σε 7,5 δισ. ευρώ.

Όσον αφορά στην ΕΤΕ, το χαρτοφυλάκιο ομολόγων τοποθετείται στα 20 δισ. ευρώ, ενώ για την Alpha στα 4,6 δισ. ευρώ. Η Πειραιώς και η ΑΤΕbank διαθέτουν 8,8 δισ. ευρώ και 4,6 δισ. ευρώ αντίστοιχα, ωστόσο από τα 55 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα που κατέχουν συνολικά στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες μόλις 1,5 δισ. ευρώ είναι διαθέσιμο προς πώληση και άρα αποτιμημένο mark tο market.

Φαινομενικά, ένα από τα... όπλα στη φαρέτρα των εγχώριων τραπεζών -στοιχείο το οποίο πρέπει να αποδειχτεί και από τα stress tests για την αντιμετώπιση του παραπάνω μειονεκτήματος- είναι τα κεφάλαια πρώτης διαβάθμισης Tier 1.

Τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα είναι ελαφρώς καλύτερα τοποθετημένα κεφαλαιακά, ωστόσο από τα stress tests θα αποδειχτεί εάν τα υπάρχοντα κεφάλαια μετά τις σημαντικές ενισχύσεις είναι ικανά να αντέξουν τις επερχόμενες πιέσεις.

Ο δείκτης Tier 1 των ελληνικών και των κυπριακών τραπεζών το 2010 εκτιμάται στο 10,8%, όσο και ευρωπαϊκός μέσος όρος, ενώ το 2011 στο 11,5% για τις εγχώριες, έναντι 11,2% για τον μέσο όρο της Ευρώπης. Φαίνεται λοιπόν ότι οι κεφαλαιακές ενισχύσεις στις ελληνικές τράπεζες τις ενδυνάμωσαν με υψηλότερη ποιότητα και έτσι έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν ζημίες σε συστηματική βάση.

Το ποσοστό haircut που αντέχουν βάσει των παραπάνω στοιχείων είναι θέμα προς συζήτηση. Αντίθετα, οι πορτογαλικές τράπεζες, με Tier 1 στο 9,3% και 9% για το 2010 και το 2011, παρά τους χαμηλούς δείκτες NPLs που εμφανίζουν, είναι πολύ λιγότερο κεφαλαιοποιημένες και πολύ περισσότερο ευάλωτες σε περίπτωση όπου αντιμετωπίσουν παρόμοιες συνθήκες με τις ελληνικές.

Χειρότερη η εικόνα για τις ιταλικές τράπεζες, με Tier 1 της τάξεως μόλις του 8% τόσο για το περυσινό έτος όσο και για φέτος, ενώ σε καλύτερη κατάσταση σε όρους κεφαλαίων εμφανίζονται τα ισπανικά πιστωτικά ιδρύματα με Tier 1 στο 9,7% και 9,9% για το 2010 και το 2011 αντίστοιχα.

Από τις ελληνικές, η Εθνική Τράπεζα και η Alpha Bank παρουσιάζουν Tier 1 13,3% και 11,5% αντίστοιχα για το 2010, ενώ η MPB για το 2011, μετά την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και την πώληση θυγατρικής στην Αυστραλία, εμφανίζεται με 11,8%. Το συμπέρασμα από τους δείκτες Tier 1 είναι υπέρ των εγχώριων τραπεζών.

Οι δείκτες μόχλευσης

Τέλος, σημαντική παράμετρος για την αξιολόγηση των πιστωτικών ιδρυμάτων είναι και οι δείκτες μόχλευσης, δηλαδή οι δείκτες δανείων προς καταθέσεις.

Οι ελληνικές και οι κυπριακές τράπεζες και σε αυτόν τον δείκτη κινούνται χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ οι πορτογαλικές και οι ισπανικές εμφανίζονται με υπέρμετρη μόχλευση στον ισολογισμό τους, λαμβάνοντας υπόψη και τους δείκτες Tier 1.

Ο εγχώριος μέσος όρος για το 2010 ήταν 107%, έναντι 119% για τις ευρωπαϊκές, και εκτιμάται στο 108% για το 2011, σε σύγκριση με 118,5% για την Ευρώπη. Ωστόσο, η Τράπεζα Πειραιώς, η Alpha Bank και η EFG Eurobank κινούνται πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με προβλεπόμενο δείκτη δανείων προς καταθέσεις για φέτος της τάξεως του 124,3%, του 125,6% και του 126,2% αντίστοιχα.

Οι δείκτες της ΕΤΕ και της MPB κινούνται πολύ κοντά στον μέσο όρο, ενώ μόνο η Τράπεζα Κύπρου εμφανίζεται με δείκτη δανείων προς καταθέσεις χαμηλότερο του 90%.

Οι πορτογαλικές τράπεζες παρουσιάζουν δείκτες 162,4% και 156,4% για τα έτη 2010 και 2011, ενώ οι ισπανικές 134% και 130%! Τα ιταλικά πιστωτικά ιδρύματα κινούνται ακόμα χαμηλότερα και από τα ελληνικά, με μέσους όρους 97% για το περυσινό έτος και 96% για φέτος.


* Τα κρίσιμα μεγέθη για τα stress tests καθώς και οι σημαντικότεροι δείκτες για την αξιολόγησή τους το 2010 - 2011 δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".