Δεν ξέρω αν είμαι υπερβολικός, αλλά όταν έμαθα ότι με το κλείσιμο διαφόρων εφοριών ανά την Ελλάδα, σε κάποιες περιοχές ο… "υπόχρεος" θα πρέπει να ταξιδεύει σε απόσταση 80 χιλιομέτρων (χωρίς την… επιστροφή) ή να παίρνει πλοίο για να κάνει τη δουλειά του, σκέφτηκα τον μακαρίτη τον πατέρα μου.

Γεννηθείς το 1916, μου έλεγε ιστορίες για το πώς περπατούσαν μικρά παιδιά μία- δύο ώρες στο βουνό, με κρύα και βροχές, για να πάνε στο σχολείο του παραπέρα χωριού.

Αλλά και η υπόθεση του φόρου πολυτελείας στα αυτοκίνητα 2.000 κυβικών μου θυμίζει παλαιότερες εποχές. Εποχές που έζησα ο ίδιος με το βαρυφορτωμένο τετράθυρο οικογενειακό, που έκανε ταξίδια στην Εθνική με κινητήρα 1.200 κυβικών, κι όλη την "πραμάτεια" της φαμίλιας πάνω του. Κι όταν προσπερνούσε το υπέργηρο λεωφορείο έτρεμε το φυλλοκάρδι σου.

Ένα μέρος από αυτά που συμβαίνουν σήμερα γύρω μας είναι αναπόφευκτα. Είναι η αναίρεση ενός επίπλαστου παραδείσου, που σε μεγάλο βαθμό χτίστηκε με υπέρογκες κρατικές δαπάνες, δανεικά κι άκρατο καταναλωτισμό.

Αν κάποια από τα φαινόμενα αυτά εκλείψουν, δεν πρόκειται να στεναχωρηθώ καθόλου. Υπάρχουν όμως πολλές άλλες περιπτώσεις, όπως αυτές που αναφέραμε παραπάνω, στις οποίες είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για επίδραση του αναπόφευκτου, αλλά για εγκληματική προχειρότητα και ανεπάρκεια εκ μέρους του κράτους, που έχει ως θύμα τον πολίτη.

Στο θέμα των εφοριών είναι καταφανές ότι τα λουκέτα αποφασίστηκαν χωρίς πραγματική μελέτη. Αποφασίστηκαν στο γόνατο, πριν δημιουργηθεί μια υποδομή εξυπηρέτησης του πολίτη και χωρίς καμία σκέψη για τις χαμένες ώρες παραγωγής του κάθε "υπόχρεου", που θα κάνει… ταξιδάκια για να επισκεφτεί την εφορία.

Στο θέμα των αυτοκινήτων είναι επίσης σαφές ότι το μέτρο είναι στυγνά εισπρακτικό, σχεδιασμένο να επιφέρει ένα ποσό χρημάτων στα ταμεία. Και πάλι βέβαια χωρίς καμιά μελέτη για τις αδικίες που επιφέρει. Τα πολυτελή "κάμπριο" των 1.800 κυβικών (συχνότατα με τούρμπο, βεβαίως) δεν θα έχουν φόρο πολυτελείας, τον οποίο όμως θα πληρώνει ο κάτοχος οικογενειακού 2.000 κυβικών, ας είναι και μεταχειρισμένο 8-9 ετών!

Ο τραγέλαφος με τα "σκάφη" που γλιτώνουν (τελικά) τον φόρο πολυτελείας και θα υφίστανται ειδικό φόρο ελλιμενισμού (το οποίο έθιξε χθες σε εκτενές ρεπορτάζ το Euro2day.gr) είναι απλώς το κερασάκι σε αυτήν την πικρή τούρτα.

Η ουσία του θέματος όμως δεν βρίσκεται στην γκρίνια ή στη δυσαρέσκεια που προκαλούν τέτοιου είδους ρυθμίσεις. Θα ήταν επιπόλαιο να αντιμετωπίσουμε την υπόθεση του ορυμαγδού μέτρων που έχει σημαδέψει τα τελευταία δύο χρόνια με τρόπο αποσπασματικό.

Είτε πρόκειται για τη δημιουργία του ΕΟΠΥΥ, είτε για τον φόρο στο πετρέλαιο, είτε για το θέμα των εφοριών, είτε ακόμη και για το μέτρο των αποδείξεων (που υφίσταται συνεχείς μεταλλάξεις από έτος σε έτος), είτε για το άνοιγμα των επαγγελμάτων και τις ρυθμίσεις περιστολής του δημόσιου τομέα, τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των μέτρων:

Αποσπασματικότητα, σπασμωδικότητα και προχειρότητα.

Υπό μία έννοια, τα παραπάνω δεν είναι παρά φυσική συνέπεια δύο βασικών παραγόντων: του χαμηλού επιπέδου της ελληνικής δημοσίας διοίκησης (σε επίπεδο τόσο γνώσεων όσο και οργάνωσης) και των ασφυκτικών περιθωρίων που θέτουν τα μνημόνια, ίσως γιατί οι δανειστές μας ηθελημένα παραγνωρίζουν το επίπεδο του "κράτους" στο οποίο αναφέρονται.

Με άλλα λόγια, το ερώτημα είναι αν μπορούμε να αποκτήσουμε ευρωπαϊκές δομές σε ρυθμό υπαγορεύσεως. Να ενσωματώσουμε αποτελεσματικά ξένες εμπειρίες που αποκτήθηκαν σε βάθος δεκαετιών μέσα σε χρόνο μηδέν. 

Ή μήπως κινδυνεύουμε να εξελιχθούμε σε κακέκτυπο της διεθνούς εμπειρίας, που με απίστευτη προχειρότητα χτίζει σε σαθρά θεμέλια την ανασυγκρότησή του;

Οριστική απάντηση στο ερώτημα δεν έχει δοθεί ακόμη. Ωστόσο, από τα μέχρι τώρα δείγματα γραφής φαίνεται ότι ρέπουμε επικίνδυνα προς το κακέκτυπο.

Και το χειρότερο είναι πως η πίεση της συγκυρίας και του χρόνου συχνά αμβλύνει τις δυνατότητες άσκησης δημιουργικής κριτικής, ακόμη κι από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, σε μια περίοδο όπου είναι όντως απαραίτητη.