Οι φανατικοί νεοφιλελεύθεροι πιστεύουν πως, αν απολυθούν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, θα λυθεί το πρόβλημα της χώρας. Οι ξενόφοβοι ότι σχεδόν πάντα φταίνε οι μετανάστες. Οι ακροαριστεροί ότι θα βρουν τον επί Γης παράδεισο στην «κοινωνικοποίηση» της οικονομικής δραστηριότητας και στην πάταξη της «αισχροκερδούς» ιδιωτικής πρωτοβουλίας.

Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημά μας στην Ελλάδα, σχεδόν τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης, είναι πως εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι «φταίνε» -και άρα «πρέπει να πληρώσουν»- κάποιοι… άλλοι.

Αυτή η αντίληψη έχει δυστυχώς μεγάλη σημασία σε ό,τι αφορά τις δυνατότητές μας να ξεπεράσουμε την κρίση. Διότι διχάζει την κοινωνία κι εμποδίζει τη στράτευση σε έναν κοινό στόχο.

Στην πράξη είναι βέβαιο ότι λιγότερο ή περισσότερο θα πληρώσουμε… όλοι. Σίγουρα όχι «αναλογικά», γιατί η ζωή είναι από τη φύση της άδικη. Ελάχιστοι όμως έχουν φτάσει ως εδώ αλώβητοι από την κρίση, κι ακόμα λιγότεροι θα είναι εκείνοι που θα παραμείνουν ως το τέλος στο απυρόβλητο.

Το πολιτικό σύστημα είναι αλήθεια ότι δεν βοηθάει καθόλου στην εδραίωση αυτής της πεποίθησης. Τόσο με πράξεις όσο και με παραλήψεις, εξάπτει το κοινό περί δικαίου αίσθημα, παρέχοντας απλόχερα τα παραδείγματα προνομιακής μεταχείρισης, σε κομματικούς ημετέρους και οικονομικά ισχυρούς.

Στη βάση, όμως, του καθεστώτος αδικίας, που διαιωνίζεται και οργίζει τους πολίτες, βρίσκεται πέρα και πάνω από οτιδήποτε άλλο το ίδιο το φορολογικό σύστημα.

Το μέγεθος της φοροδιαφυγής όχι μόνο οδηγεί σε υπερφορολόγηση των ειλικρινών φορολογουμένων, όχι μόνο καλλιεργεί νοσηρές νοοτροπίες, αλλά κι εμποδίζει σχεδόν απόλυτα την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Πώς θα ενισχυθούν αποτελεσματικά όσοι έχουν ανάγκη όταν το κράτος δεν μπορεί να ξεχωρίσει ποιος είναι ο πτωχός και ποιος ο πλούσιος;

Υποτίθεται ότι η κατάσταση αυτή θα αλλάξει με πρωτοβουλίες της σημερινής κυβέρνησης. Προσωπικά, ελπίζω ότι θα κινηθούν γρήγορα κι ότι θα φέρουν αποτέλεσμα.

Διότι όλα δείχνουν ότι πολύ σύντομα η ελληνική κοινωνία θα βρεθεί αντιμέτωπη με νέο κύκλο «οριζόντιων μέτρων» και περικοπών, που θα μπορούσαν να αποφευχθούν απλά και μόνο με τη σύλληψη της φοροδιαφυγής, που εξακολουθεί να οργιάζει.

Αν υπάρχουν λοιπόν κάποιοι «άλλοι» που θα πρέπει να πληρώσουν σε αυτήν τη χώρα, εξαιρετικά ευάριθμοι ως ομάδα, αλλά και κατάφορα «ευνοημένοι» τα χρόνια της ευμάρειας, αυτοί είναι οι συστηματικοί -και ευκατάστατοι- φοροφυγάδες, ανεξαρτήτως της επαγγελματικής τους ιδιότητας.

Διότι επί χρόνια στερούν εισοδήματα από το κράτος, επιβαρύνοντας τους συμπολίτες τους, ενώ οι ίδιοι συσσώρευαν εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία.

Για τους λόγους αυτούς, η φορολόγησή τους, έστω και εκ των υστέρων, έστω και εν μέρει, θα αποτελέσει πράξη κοινωνικής δικαιοσύνης. Ίσως δε να είναι και το πρώτο βήμα για την εδραίωση μιας «αίσθησης δικαίου», ικανής να οδηγήσει σε πραγματικά κοινό όραμα για την έξοδο από τον κρίση.