Ένα από τα προβλήματα που σπανίως θίγονται όπως τους πρέπει στην προεκλογική επικαιρότητα είναι η εγκληματικότητα. Και αυτό ίσως δεν είναι άσχετο με το ότι πρόκειται για θέμα που δεν προβάλλεται επαρκώς ή, καλύτερα, σε επαρκές βάθος και από τα Μέσα Ενημέρωσης.
Τα τελευταία μάλιστα χρόνια η προσοχή έχει στραφεί σε ορισμένες κατηγορίες εγκλημάτων, όπως οι γυναικοκτονίες, οι υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας και οι βιασμοί, αλλά και σε αδικήματα άλλου τύπου, που παλαιότερα περνούσαν απαρατήρητα, όπως η κακοποίηση ζώων.
Η προσέγγιση αυτή, ορθή στον βαθμό που αφορά σοβαρά αδικήματα και απαράδεκτες κοινωνικές συμπεριφορές, φαίνεται να σκιάζει άλλες μεγάλες ανοιχτές πληγές, που μάλλον παρουσιάζουν πολύ πιο ανησυχητικά ποσοστά αύξησης στα σωθικά της ελληνικής κοινωνίας.
Οι πληγές αυτές αφορούν τη νεανική εγκληματικότητα, περιλαμβανομένης και της ενδοσχολικής βίας, το σκληρό οργανωμένο έγκλημα μαφιόζικου τύπου, αλλά και τις διαρκώς αυξανόμενες ενδείξεις για διάβρωση της αστυνομίας από κακοποιά στοιχεία, είτε μέσω δωροδοκιών είτε και μέσω ενεργούς συμμετοχής αστυνομικών στη διάπραξη εγκλημάτων, από τη λεγόμενη «προστασία» έως και το εμπόριο ναρκωτικών.
Σε πρόσφατο άρθρο της στην έκδοση Turning Points του Euro2day.gr με τους New York Times, η καθηγήτρια Εγκληματολογίας Έφη Λαμπροπούλου σημειώνει ενδεικτικά ότι «Μετά το 2010 που έχουμε διαθέσιμα αναλυτικά στοιχεία, δεν παρατηρείται αύξηση στις ανθρωποκτονίες γυναικών, αλλά έντονες αυξομειώσεις από έτος σε έτος (+21%, -25%), με ανεπαίσθητη πτωτική τάση. Όσον αφορά τους βιασμούς, που και αυτοί συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, έχουμε αυξομειώσεις (+26%, -27%), επίσης με πτωτική τάση. Και πιο συγκεκριμένα, μεταξύ των ετών 1991 έως 2020 έχουμε κατά μέσο όρο 1,16 βιασμό λιγότερο κάθε έτος».
Νεανική εγκληματικότητα
Η ίδια τονίζει ότι «Ένα πολύ σοβαρό θέμα του οποίου οι διαστάσεις υποτιμώνται, είναι η παραβατικότητα ανηλίκων, η δράση νεανικών συμμοριών και η χρήση βίας εκ μέρους τους (π.χ. συμπλοκές, εκβίαση με σωματική βία και απειλές). Η υποτίμηση εν μέρει οφείλεται στο ότι τα ηλικιακά όρια ποινικής ευθύνης αλλάζουν κατά καιρούς, δηλαδή αυξάνονται, οπότε δεν υπάρχει αδίκημα να καταγραφεί και δράστης να τιμωρηθεί. Γι’ αυτές τις πράξεις διαβάζουμε μόνο κάποιες φορές στα ΜΜΕ, αλλά έτσι δεν αντικατοπτρίζεται η πραγματική εικόνα».
Προσθέτει δε ότι «Την τελευταία δεκαετία, παρατηρείται επίσης η ανάπτυξη μιας ενεργά επιθετικής κουλτούρας προς τους θεσμούς από ανηλίκους και νέους, βιαιοπραγίες κατά προσώπων και καταστροφές δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, εκτεταμένη χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ. Στις δεκαετίες ’80 και ’90 αλλά και παλαιότερα, οι παραβατικές συμπεριφορές ανηλίκων συνδέονταν με την παραμέλησή τους, τώρα οι μορφές παραβατικότητας χαρακτηρίζουν νέους που ψάχνουν για συγκινήσεις».
Ιδιαίτερη σημασία όμως έχει και η αναφορά της στο λεγόμενο «σκληρό» έγκλημα: « Ένα άλλο ανησυχητικό φαινόμενο είναι η δυναμική παρουσία εγκληματικών ομάδων. Οι ληστείες π.χ., έγκλημα που απαιτεί οργάνωση, από 81 που ήταν το 1980 έφθασαν τις 1.800 το 2000 και μετά το 2010 κυμαίνονται μεταξύ 4.300-4.700 τον χρόνο, δηλαδή τις 13 την ημέρα. Παράλληλα, έχουμε πολλές δολοφονίες στο πλαίσιο του ελληνικού οργανωμένου εγκλήματος. Μεταξύ των ετών 2009-22 έγιναν γνωστές 47 εκτελέσεις, από τις οποίες οι μισές μετά το 2017 και οι απόπειρες είναι άγνωστες στο κοινό».
Σε πρόσφατο δημοσίευμά της η «Καθημερινή» αναφέρεται στο κύμα από πέντε μαφιόζικα χτυπήματα που σημειώθηκαν τελευταία στην Αθήνα, μέσα σε διάστημα μόλις ενός μήνα!
Οργανωμένο έγκλημα και διαφθορά στην αστυνομία
Είτε πρόκειται για εκρήξεις αυτοσχέδιων εκρηκτικών και εμπρηστικών μηχανισμών σε καταστήματα, ακόμη και για χειροβομβίδες (!), είτε για εκτελέσεις με πυροβόλα όπλα μέσα σε καφετέρια, όπως πρόσφατα συνέβη στη Νέα Σμύρνη, είτε για ένοπλες ληστείες μέρα μεσημέρι σε κεντρικά σημεία των Αθηνών, το οργανωμένο έγκλημα φαίνεται να είναι σε έξαρση και όχι σε ύφεση.
Ομοίως, δύο συνταρακτικά περιστατικά συνέβησαν μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με θύματα και δράστες ανηλίκους. Στη μία περίπτωση, στην περιοχή της Ακρόπολης, 17χρονος Αλβανός μαχαίρωσε 18χρονο, στην προσπάθεια να του κλέψει το κινητό τηλέφωνο. Στη δεύτερη, στην περιοχή Πευκάκια, έγινε συμπλοκή μεταξύ ομάδας 15 ανηλίκων, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν από μαχαιριές δύο 16χρονοι.
Μέσα σε όλα αυτά, άκρως ανησυχητικά είναι τα όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας για τη διαφθορά μέσα στους κόλπους της ΕΛΑΣ, φαινόμενα που φαίνεται να φορούν συνολικά την πυραμίδα της ιεραρχίας, από απλούς αστυνομικούς έως και υψηλόβαθμα ανώτερα στελέχη. Που φέρονται να κάνουν «πλάτες» σε λαθρέμπορους καυσίμων και άλλα οργανωμένα κυκλώματα της νύχτας.
Δεν πρόκειται για «πληγή» που διαπιστώνεται τώρα, αντιθέτως πλούτος στοιχείων υπάρχει εδώ και χρόνια, χωρίς ωστόσο να έχουν γίνει οποιεσδήποτε σοβαρές ενέργειες πάταξης του φαινομένου, καθώς νέα στοιχεία έρχονται να προστεθούν στα παλαιότερα, δημιουργώντας την αίσθηση ότι η Greek Mafia έχει γίνει «κράτος εν κράτει» στις διωκτικές αρχές.
Παρ' όλα αυτά, το θέμα απασχολεί την επικαιρότητα κυρίως μέσω της πολιτικής αντιπαράθεσης, με τα κόμματα που έχουν κυβερνήσει να πετούν το μπαλάκι το ένα στο άλλο ή να προσπαθούν να αποδείξουν ότι «τα ίδια έκαναν και οι άλλοι», αντί να δείξουν ότι μπορούν να κάνουν κάτι καλύτερο! Περιλαμβανομένης βεβαίως και της τελευταίας κυβέρνησης, που στο κάτω κάτω είχε το θέμα «νόμος και τάξη» πολύ ψηλά στην προεκλογική ατζέντα του 2019.
Θα κλείσουμε το θέμα εν είδει προειδοποίησης, με την τελευταία φράση του άρθρου της κας Λαμπροπούλου: «Η πραγματικότητα, όμως, της εγκληματικότητας διαδραματίζεται κατά κύριο λόγο πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας και των δελτίων ειδήσεων και είναι ενίοτε πιο απαισιόδοξη από αυτήν που φαίνεται»….