Θα μπορούσε να είναι και ανέκδοτο της σειράς: «Τι είναι άοσμο, άχρωμο, εξάπτει τη φαντασία, ανεβοκατεβαίνει σαν τρελό, μοιάζει με χρυσό, μοιάζει με μετοχή και μπορεί να είναι φούσκα;
Το Βitcoin!
Για να σοβαρευτούμε όμως, ένα από τα μεγάλα θέματα με το Βitcoin, το οποίο αρχίζει να χαρακτηρίζεται κι επισήμως ως asset class, ως επικίνδυνο μεν αλλά υπαρκτό και αναγνωρισμένο «επενδύσιμο» στοιχείο, αφορά το τι ακριβώς «είναι». Είναι χρήμα; Είναι χρυσός; Είναι στην πράξη κάτι σαν μετοχή;
Ό,τι κι αν είναι, το volatility που παρουσιάζει, δείχνει ότι προς το παρόν τουλάχιστον είναι κατά κύριο λόγο μια άκρως «κερδοσκοπική» τοποθέτηση. Το δε οξύμωρο είναι ότι η κερδοσκοπία που αναπτύσσεται πάνω του αποδυναμώνει, προσωρινά έστω, τα πλεονεκτήματά του ως «χρήματος» (μέσω ανταλλαγής και εμπορίου) αλλά και ως «αποθήκης αξίας» (βλέπε χρυσό), ενισχύοντας χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν περισσότερο σε μια κερδοσκοπική μετοχή.
Οι περισσότεροι ειδικοί πάντως δείχνουν να συμφωνούν ότι το μέλλον του Βitcoin μπορεί να είναι να καταστεί «ψηφιακός χρυσός». Κι αυτή η αντιμετώπιση «λύνει» και το πρόβλημα της εσωτερικής αξίας.
Τα πολύτιμα μέταλλα δεν είχαν κάτι πολύτιμο πάνω τους από καταβολής κόσμου. Εμείς οι άνθρωποι αποφασίσαμε ότι είναι «πολύτιμα», καθιερώνοντας προοδευτικά τη χρήση τους ως μέσου ανταλλαγής, εμπορίου, ως πρώτης ύλης για νομίσματα και κοσμήματα και πάει λέγοντας. Οι άνθρωποι έδειξαν από νωρίς αδυναμία στην «ομορφιά» του χρυσού και στην ευκολία κατεργασίας του, πριν από 4.500 χιλιάδες χρόνια, ίσως και νωρίτερα, καθιερώνοντάς το ως υλικό των βασιλιάδων και των ναών. Ωστόσο, μόλις το 700 π.Χ. πρωτοχρησιμοποιήθηκε ως χρήμα, με μορφή νομίσματος, από τους Λύδιους, βασιλιάς των οποίων ήταν ο… Κροίσος!
Προφανώς το Βitcoin δεν έχει τα στοιχεία εξωτερικής ελκυστικότητας του χρυσού, έχει όμως άλλα, πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά ως αποθηκευτικό μέσο αξίας και μια εξαιρετικά προηγμένη τεχνολογία πίσω του, που εξελίσσεται συνέχεια. Έχει πεπερασμένη προσφορά (ο αριθμός των Βitcoin που μπορούν να δημιουργηθούν είναι συγκεκριμένος και γνωστός), σχεδόν άπειρη υποδιαίρεση και δυνατότητα «μεταφοράς» σε μερικά λεπτά, από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη, όπως και εξαιρετικά χαρακτηριστικά ασφάλειας των συναλλαγών.
Ακόμη και σε ό,τι αφορά τη φύλαξή του, παρότι κανένα cyber πορτοφόλι δεν είναι απαραβίαστο, τουλάχιστον όταν οι κωδικοί του είναι αποθηκευμένοι on line, σίγουρα όμως είναι πολύ πιο ασφαλές από το να έχεις χρυσό κάτω από το στρώμα σου!
Κι αυτό μάς φέρνει στο θέμα της «πυραμίδας». Για να το πούμε λαϊκά, το Βitcoin εξαρτάται μακροπρόθεσμα, όπως κάποτε ο χρυσός, από την «αξία χρήσεως» που θα του προσδώσει η ανθρωπότητα. Για να πετύχει -και να επιβιώσει- πρέπει να γίνει «πυραμίδα», να εξαπλωθεί η χρήση του πολύ περισσότερο, κι αυτό νομοτελειακά, λόγω της εξαρχής πεπερασμένης προσφοράς, σημαίνει ότι όσο περισσότεροι συμφωνούν ότι είναι χρήσιμο και το αποκτούν, τόσο θα ανεβαίνει η αξία του, προς όφελος όσων προηγήθηκαν.
Αυτός είναι κι ο λόγος που, όπως κάποιοι θεωρούν ότι η αξία του θα πέσει στο μηδέν, κάποιοι άλλοι (κι όχι τυχαίοι κομπογιαννίτες, αλλά επενδυτές με υπό διαχείριση κεφάλαια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων) δίνουν τιμές-στόχους που προσεγγίζουν το υπερδεκαπλάσιο της σημερινής τιμής του, όπως τις… 500.000 δολάρια!
Αν λάβουμε υπόψη ότι η συνολική κεφαλαιοποίηση του Βitcoin (όσων έχουν ήδη εξορυχθεί) είναι περίπου 680 δισ. δολάρια σε τρέχουσες τιμές ενώ η συνολική αξία του χρυσού που βρίσκεται σε κυκλοφορία (έχει εξορυχθεί) υπολογίζεται κοντά στα 10 τρισ. δολάρια, γίνεται αντιληπτός και ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται να προσδιοριστεί ο «πήχης» του μακροπρόθεσμου στοιχήματος.
Ο δρόμος όμως, δεν είναι στρωμένος με… ροδοπέταλα, όπως ανακάλυψαν όσοι επένδυσαν κερδοσκοπικά πριν 1-2 μήνες. Για τον μακροπρόθεσμο επενδυτή όμως, κίνδυνος δεν είναι μόνο η αχαλίνωτη κερδοσκοπία. Όσο «μεγαλώνει» το Βitcoin τόσο μεγαλύτερα συμφέροντα θα αναπτύσσονται όχι μόνο υπέρ αλλά και εναντίον του, με τον ρόλο των μεγάλων κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών τους να είναι ενδεχομένως καθοριστικός για το μέλλον του.
Όπως καταλυτική μπορεί να αποβεί και η υιοθέτηση ενός ακόμη πιο ενδιαφέροντος νέου «εργαλείου» αποθήκευσης αξίας…
Σε κάθε περίπτωση, αυτή ακριβώς η… διαφορά, ανάμεσα στο 0 και στις 500.000 δολάρια, στα δύο άκρα του φάσματος θετικών και αρνητικών προσδοκιών, ίσως είναι που εξάπτει περισσότερο τη φαντασία των οπαδών του, κερδοσκόπων και μη, ακόμη και μεταξύ εκείνων που έχουν εντρυφήσει εις βάθος στα χαρακτηριστικά και τη λειτουργία του, θεωρώντας ότι η προσδοκία της μακροχρόνιας απόδοσης στηρίζεται στην τεχνολογία του κι ότι η καθιέρωσή του θα σημαδέψει την ιστορία των συναλλαγών, επιφέροντας μια πραγματική επανάσταση.