To Βitcoin, το πιο πετυχημένο έως στιγμής «ηλεκτρονικό νόμισμα», βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο μιας διεθνούς διαμάχης ανάμεσα σε εκείνους που προειδοποιούν ότι είναι «τζόγος» και σε εκείνους που υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια επένδυση που σχεδόν... νομοτελειακά θα φέρει μεγάλα κέρδη.
Πολλοί μάλιστα από τους δεύτερους στηρίζουν την άποψή τους στο ενδιαφέρον που έχει δημιουργηθεί για τα virtual νομίσματα και το ενδεχόμενο έως και να αντικαταστήσουν, κάποια στιγμή, το παραδοσιακό χρήμα.
Το γεγονός όμως ότι πρόσωπα με σημαντική βαρύτητα στον παγκόσμιο χρηματοοικονομικό τομέα, όπως ο πρόεδρος της Τράπεζας της Αγγλίας, σπεύδουν να προειδοποιήσουν για το ενδεχόμενο σημαντικής οικονομικής απώλειας όσους αγοράζουν Bitcoin προκειμένου να «επενδύσουν», δεν αναιρείται από το ενδιαφέρον που εκδηλώνουν σοβαρά χρηματοοικονομικά ιδρύματα για τα κρυπτονομίσματα.
Διότι η οσμή του κέρδους είναι σχεδόν ακατανίκητη, ενώ σπανίως υπήρξαν «φούσκες» στις οποίες να μην μπλεχθούν και τα «σοβαρά ιδρύματα», άσχετα αν πρόλαβαν ή δεν πρόλαβαν να βγουν εγκαίρως από το παιχνίδι. Κι αυτό το μάθημα το μάθαμε πολύ καλά στην τελευταία διεθνή χρηματοοικονομική κρίση, με τη «φούσκα» των «ενυπόθηκων δανείων».
Ακόμη δε και στην περίπτωση που το «μέλλον» όντως ανήκει στα ηλεκτρονικά νομίσματα, αυτό δεν αποτελεί επαρκή αιτιολογία για μια αλόγιστη επένδυση στο Βitcoin. H πρωτοπορία στη δημιουργία/κάλυψη μιας ανάγκης δεν εγγυάται ότι ο πρωτοπόρος θα είναι αυτός που τελικά θα επιβιώσει.
Για να μπούμε όμως στην ουσία της αλματώδους ανόδου του Bitcoin, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σχεδιάστηκε εξαρχής να έχει συνεχώς φθίνουσα παραγωγή. Που σημαίνει ότι έχει σχεδιαστεί για να ανεβαίνει η τιμή του διαρκώς, εφόσον βέβαια υπάρχει ικανοποιητική ζήτηση.
Υπολογίζεται ότι το τελευταίο Βitcoin θα κατασκευαστεί περί το έτος 2140, κι ότι συνολικά δεν θα «κυκλοφορήσουν» περισσότερα από 21 εκατομμύρια «νομίσματα».
Από αυτά, τα 16,7 εκατομμύρια έχουν ήδη μπει σε κυκλοφορία καθώς η «παραγωγή» ή καλύτερα η τεχνολογική «εξόρυξή» τους γίνεται με συνεχή -και δραστικά- φθίνοντα ρυθμό.
Υποθέτω ότι αυτή ακριβώς η σχεδίαση του Bitcoin, έτσι ώστε να είναι περίπου… καταδικασμένο να ανεβαίνει, εφόσον αυξάνεται η ζήτηση ενώ μειώνεται η προσφορά, μαζί με τις προσδοκίες αντικατάστασης των κλασικών νομισμάτων, πυροδοτούν κι αυτή την αίσθηση ότι «τα πράγματα είναι διαφορετικά».
Είναι όμως;
Τα θεμελιώδη στοιχεία δείχνουν πως μάλλον δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Τo Βitcoin δεν έχει «εσωτερική αξία», όπως για παράδειγμα ο χρυσός, ούτε είναι συνδεδεμένο με κάτι που να έχει, όπως συνέβαινε παλαιότερα με τα συμβατικά χαρτονομίσματα. Κι από την άλλη, δεν υπάρχει κάποια Κεντρική Τράπεζα που να «ρυθμίζει» με διάφορους τρόπους την κυκλοφορία του ή να εγγυάται και να προστατεύει την ισοτιμία του.
Κατά συνέπεια, αυτό που απομένει είναι η «αξία χρήσεως» που διαθέτει ως ηλεκτρονικό ανταλλακτικό μέσο. Με μια λέξη, αυτό που απομένει είναι η ζήτησή του.
Όμως, όπως παραδέχονται ακόμη και οι πιο «πιστοί» οπαδοί του, εάν παρουσιαστεί κάποιο άλλο κρυπτονόμισμα, που θα είναι πιο ελκυστικό στους χρήστες και τους κερδοσκόπους, τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ακόμη και πλήρους απαξίωσης.
Ο ίδιος κίνδυνος ελλοχεύει και στην περίπτωση που υπάρξει απώλεια εμπιστοσύνης στο «δίκτυο» της παραγωγής και της διακίνησής του. Το δίκτυο στο οποίο στηρίζεται θεωρείται μεν ασφαλές ως τώρα, ωστόσο ουδείς μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλειά του.
Υπάρχουν κι άλλοι, πολυάριθμοι παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την τιμή του Βitcoin βραχυχρόνια αλλά και μακροχρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα έχανε ολοσχερώς την αξία του. Πράγμα που ελάχιστη σημασία έχει όμως για κάποιον που αγόρασε πολύ ψηλά και βρέθηκε αντιμέτωπος με μια μεγάλη πτώση.
Το πιο σημαντικό όλων, όμως, είναι ότι μέχρι στιγμής κανένα «μοντέλο» που φτιάχτηκε με τη θεμιτή φιλοδοξία να ελέγξει τον κίνδυνο και να επιφέρει συγκεκριμένα αποτελέσματα, σε θέματα στα οποία εμπλέκεται η ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν επέτυχε το αλάθητο. Και το Βitcoin είναι εξ ολοκλήρου στημένο πάνω σε ένα εξαιρετικά ευφυές μοντέλο δημιουργίας αλλά και λειτουργίας, που ουδείς μπορεί γνωρίζει τι απροσδόκητες συνθήκες θα κληθεί να αντιμετωπίσει στη διάρκεια της ζωής του.
Όσο λοιπόν κι αν γοητεύουν κάποια στοιχεία του, εάν κάποιος αγοράζει ή σκέφτεται να αγοράσει Bitcoin, με την προσδοκία ότι θα είναι κάτι σαν δώρο από τον… Άγιο Βασίλη, ότι ξαφνικά βρέθηκε ένας τρόπος για να βγαίνουν εύκολα χρήματα, μάλλον θα πρέπει να το ξανασκεφτεί.