Το «STEM effect» στις Αγορές

Ονομάζω "STEM effect" την επίδραση που έχει στις Χρηματοοικονομικές Αγορές η εξέλιξη των: Science-Technology-Engineering-Mathematics.

Βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από Αναλύσεις για την κατάσταση και την πορεία των Αγορών και των Εταιριών και τις αιτίες που επιδρούν στην εξέλιξή τους.

Θεωρώ ότι το "STEM effect" είναι ένας παράγοντας σταθερά υποτιμημένος σε σχέση με τη βαρύτητα που έχει στις χρηματοοικονομικές εξελίξεις.

Πέρα από το κλασσικό παράδειγμα της ΙΒΜ που επί δεκαετίες ήταν γνωστή ως εταιρεία παραγωγής γραφομηχανών, με την αντίστοιχη κεφαλαιοποίηση, πρόσφατα η «ενασχόληση» της Amazon με υπηρεσίες cloud computing και η κατάκτηση ηγετικής θέσεις της απέφερε, σε μεγάλο βαθμό, το διπλασιασμό της αξίας της!

Η Google το 1996 ήταν ένα... διδακτορικό στα χέρια δύο φοιτητών στο Stanford University, για να μετεξελιχθεί στη συνέχεια στην εταιρεία με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση παγκοσμίως!

Όταν ξεκίνησε η Facebook δεν ήταν παρά μία από αρκετές start-ups στο χώρο της κοινωνικής δικτύωσης. Οι Μαθηματικοί Αλγόριθμοι, Μαθηματικών από το Berkeley University, ήταν που της έδωσαν την απίστευτη ώθηση, που όλοι γνωρίζουμε.

Όταν ο Mark Zuckerberg (1984 - ) ανακοίνωνε σε ... Μαθηματικούς ότι ξεκινά να «κτίσει» «αποθηκευτικούς χώρους» κολοσσιαίας χωρητικότητας το θεώρησαν ανέφικτο. Το ίδιο δέος αισθανόμαστε όλοι όταν, πληκτρολογώντας την ονομασίας ενός ... site και μαζί με μας και άλλοι 1 δισ. (!) άνθρωποι, μπορούμε να ... επικοινωνούμε με τους φίλους μας, τελευταία μάλιστα και ... online! Αν θέλουμε δε να πούμε με μια λέξη τι είναι το Facebook, που αξίζει αισίως 336 δις usd, μπορούμε να πούμε πως είναι ... Μαθηματικά!

Πέρα από τα επιμέρους παραδείγματα γνωστά είναι και τα επιστημονικά – τεχνολογικά επιτεύγματα, του περασμένου αιώνα, που δημιούργησαν σε μεγάλο βαθμό τις προϋποθέσεις να ζήσουμε την άνοδο των Αγορών σε πρωτόγνωρα επίπεδα, στο τέλος του.

Το 1905 και 1915 μπορούν να θεωρηθούν «σημαδιακές» χρονιές για τις Αγορές. Ήταν τότε που ο Albert Einstein (1879 – 1955) δημοσιοποιούσε την «σχετική» αντίληψή του για τον κόσμο, με την παρουσίαση της Ειδικής και Γενικής Σχετικότητας.

Κανένα άλλο γεγονός, πιστεύω, δεν έχει «δώσει» μεγαλύτερη ώθηση στα ανθρώπινα επιτεύγματα, όπως και μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση στις Αγορές.

Η λειτουργία των δορυφορικών συσκευών θα ήταν αδύνατη, αν δεν λαμβάνονταν υπ΄ όψιν η καμπύλωση του χωρόχρονου, που πραγματοποιείται από τη μάζα της Γης!

Η λειτουργία του Leaser και των ατομικών ρολογιών «παρακινήθηκε» από την προσπάθεια των επιστημόνων να «μετρήσουν» την ταχύτητα του φωτός ...

Βέβαια ενώ τα παραπάνω δημιούργησαν την υποδομή στο hardware, ώστε να «έρθουν» οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές, τίποτε δεν θα είχε «εφευρεθεί» εάν δεν υπήρχε η αντισυμβατική σκέψη του Alan Turing (1912 – 1954) με την οποία προσέδωσε στην ως τότε ασαφή έννοια του αλγορίθμου μία επίσημη αυστηρή μαθηματική διατύπωση, που οδήγησε στο γνωστό σε όλους μας σήμερα Software.

Αλλιώς, η ΙΒΜ μάλλον θα συνέχιζε να κατασκευάζει μόνο γραφομηχανές, με τιμή μετοχής μεταξύ 10 και 20 usd...
Λιγότερο γνωστά, αλλά εξίσου σημαντικά Μαθηματικά επιτεύγματα, ήταν τα δύο «Θεωρήματα της μη-πληρότητας» του Curt Gödel (1906-1978), με τα οποία «απελευθερώθηκαν» τα Μαθηματικά και είχαν τεράστια επιρροή στην εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης.

Υπάρχουν όμως στις μέρες μας επιστημονικά επιτεύγματα ανάλογου επιπέδου, ικανά να δρομολογήσουν συγκλονιστικές τεχνολογικές εξελίξεις εφάμιλλες της ψηφιακής και της βιολογικής επανάστασης;

Θεωρώ πως ναι.

Η απόδειξη της «Εικασίας του Poincaré (1854 – 1912)» από τον Grιgorι Perelman (1966 - ) το 1994, θα συμβάλει καθοριστικά στην κατανόηση που έχουμε για τον χώρο. Για να αντιληφθεί κανείς πόσο περίπλοκη ήταν η απόδειξη της, αρκεί να αναφέρουμε ότι ιδιοφυείς μαθηματικοί χρειάστηκε να εργαστούν επί τέσσερα χρόνια για να ελέγξουν την εγκυρότητα της.

Με την φράση «There's plenty of Room at the Bottom" o Richard Feynman (1918 -1988) to 1959 «δημιούργησε» το «έδαφος» για τη Νανοτεχνολογία, η οποία είναι σε θέση να πάρει τα σκήπτρα της τεχνολογικής επανάστασης του αιώνα που διανύουμε.

Η «ανίχνευση» του "Higgs Boson" στο CERN μόλις το 2012, αν και η πλήρης ταυτοποίησή του εκκρεμεί, μας οδηγεί με σταθερά βήματα στο «Καθιερωμένο Πρότυπο» και από εκεί στην «Υπερσυμετρία» για να οδηγηθούμε στη συνέχεια σε τεχνολογικές εξελίξεις ανάλογες της εποχής της Σχετικότητας.

Στην καθημερινότητά μας όμως ζούμε σε μια πραγματικότητα αρνητικών επιτοκίων που δεν υπάρχει «γραμμένη» στα βιβλία. Αυτό μπορεί να έχει δύο εκ διαμέτρου αντίθετες ερμηνείες. Είτε τα αρνητικά επιτόκια δηλώνουν τη δυσκολία να δημιουργηθούν υπεραξίες, οπότε οι επενδυτές πρέπει να «βολευτούν» με μια μικρή ζημιά, προστατεύοντας έτσι το κεφάλαιό τους. Είτε οι προσδοκίες που δημιουργούνται από τις τεχνολογικές εξελίξεις - εναλλακτικές μορφές ενέργειας, εξελίξεις στην Πληροφορική, Ιατρική, Βιοτεχνολογία κ.α. - μπορούν να βρουν γόνιμο έδαφος σε ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων και να εκτινάξουν τις αξίες των Αγορών σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Το «προς τα που θα γύρει η πλάστιγγα» θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από το "STEM effect". Από το πόσο καθοριστικά δηλαδή, θα μπορέσει να προσφέρει όλη αυτή η κοσμογονία, που παρατηρείται στα Πανεπιστήμια και στα R&D τμήματα των επιχειρήσεων, στην καθημερινή λειτουργία των εταιριών και των ίδιων των Αγορών.

Έτσι μπορούμε να πούμε πως η γνωστή φράση «Το πέταγμα μιας πεταλούδας στη Χαβάη μπορεί να δημιουργήσει μια καταιγίδα στην Κίνα» ισχύει για τις Αγορές ως προς το "STEM effect" ως:

-Μια σκέψη ενός επιστήμονα πίσω από την, ερμητικά κλειστή, πόρτα ενός εργαστηρίου σε ένα Πανεπιστήμιο
-Μία μικρή μεταβολή στη διαδικασία παραγωγής προϊόντων Νανοτεχνολογίας ή
- Η αχαλίνωτη φαντασία ενός Μαθηματικού

ή ένας συνδυασμός όλων αυτών, μπορεί να οδηγήσει τις Αγορές σε ένα πολύχρονο ανοδικό κύκλο, ανατρέποντας τους, δικαιολογημένους, φόβους που γεννούν οι ξεχωριστές συνθήκες τις οποίες βιώνουμε.

* Ο Σπύρος Μπαρμπάτσαλος είναι Σύμβουλος Επενδύσεων στην TRITON ASSET MANAGEMENT.