* Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις προσδοκίες για τα κέρδη των βασικών δεικτών και τις αποτιμήσεις τους για τα έτη 2009, 2010 και 2011 στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό". 


Η χρηματιστηριακή ανάκαμψη που ξεκίνησε το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου ως «τεχνική αντίδραση» -ή διαφορετικά ως bear market rally- συνεχίζεται με χαρακτηριστική ορμή, διαψεύδοντας την πλειονότητα των αναλυτών που εδώ και δύο μήνες περιμένει από μέρα σε μέρα την απότομη διόρθωση.

Μάλιστα, όσο περνούν οι μέρες και η διόρθωση δεν έρχεται, ολοένα και περισσότεροι επενδυτές τείνουν να πιστέψουν στο ότι η κίνηση αυτή δεν πρόκειται απλώς για bear market rally, αλλά πως ήδη έχει ξεκινήσει ένα μακροπρόθεσμο ανοδικό κύμα, του οποίου έχουμε βιώσει μόνο το πρώτο του μέρος!

Τα χρηματιστήρια ανακτούν με ευκολία το χαμένο έδαφος το οποίο με την ίδια ευκολία είχαν χάσει κατά το παρελθόν. Η προσφορά μετοχών είναι περιορισμένη και οι επενδυτές βλέπουν πλέον το ποτήρι γεμάτο... Οι αρνητικές ειδήσεις για λίγο μόνο απασχολούν το ταμπλό, ενώ αντίθετα οποιαδήποτε θετική εξέλιξη σηματοδοτεί την εμφάνιση και νέων αγοραστών.

Πόσο όμως θα μπορούσε να αλλάξει όλη αυτή η θετική ψυχολογία και τελικά να ακολουθήσει έντονη διόρθωση, με αποτέλεσμα να προκύψει μία ακόμη «γενιά εγκλωβισμένων επενδυτών»;

Οι «ταύροι» δεν πιστεύουν σε ένα τέτοιο σενάριο και ως βασικό τους επιχείρημα προβάλλουν το ότι η άνοδος των μετοχών δεν οφείλεται μόνο στην αλλαγή ψυχολογίας αλλά και στο ότι η ανάκαμψη της διεθνούς οικονομίας είναι πλέον ορατή και μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένους, προβλέπεται να είναι και έντονη!

Μπορεί τα κέρδη των εισηγμένων στο α΄ τρίμηνο να υποχώρησαν κατά 50% περίπου σε σύγκριση με τα αντίστοιχα περυσινά, ωστόσο όλα δείχνουν πως για το σύνολο του 2009 η τελική πτώση θα είναι κατά πολύ χαμηλότερη.

Πρώτον, γιατί η σύγκριση έγινε με το ισχυρότερο τρίμηνο του 2008, που ήταν το πρώτο. Έκτοτε, κάθε τρίμηνο που ακολουθούσε ήταν χειρότερο από το προηγούμενο, με αποκορύφωμα το τελευταίο.

Δεύτερον, γιατί σε μια σειρά εταιρείες φέτος είχαμε μεγάλες έκτακτες ζημίες, όπως για παράδειγμα από την πτώση των τιμών των μετάλλων στον μεταλλουργικό κλάδο, ή από την υποχώρηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών σε συγκεκριμένες χώρες της ΝΑ. Ευρώπης. Άρα, λοιπόν, το α΄ φετινό τρίμηνο δεν μπορεί να αποτελέσει κριτήριο για το πόσο τελικά θα υποχωρήσουν φέτος τα εταιρικά κέρδη.

Τα επιχειρήματα

Το κυριότερο όμως επιχείρημα των «ταύρων» είναι ότι έχουν αρχίσει να διαφαίνονται οι πρώτες «αποχρώσες ενδείξεις» μιας επερχόμενης οικονομικής ανάκαμψης.

1) ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΪΟΥ: Επίσημα στοιχεία ακόμη δεν υπάρχουν, πλην όμως παράγοντες από τον χώρο των επιχειρήσεων θεωρούν ότι ύστερα από ένα πολύ δύσκολο πρώτο τετράμηνο ο Μάιος εμφάνισε αρκετά καλύτερη εικόνα. Σε καμία περίπτωση, βέβαια, η ζήτηση δεν προσέγγισε τα αντίστοιχα περυσινά επίπεδα, παρ’ όλα αυτά -σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους- η ψαλίδα έκλεισε σημαντικά και το ποσοστό της πτώσης περιορίστηκε. Υπάρχει μάλιστα συγκρατημένη αισιοδοξία ότι τα πράγματα θα αρχίσουν να βελτιώνονται μήνα με τον μήνα, καθώς θεωρείται ότι τα ποσοστά -30% και -50% στη ζήτηση ορισμένων κλάδων δεν δικαιολογούνται από την ισόποση απώλεια εισοδημάτων, αλλά από κλίμα φοβίας που καλλιεργήθηκε στους καταναλωτές.

2) ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Οι ενδείξεις λένε ότι τα καταστροφικά σενάρια των προηγούμενων μηνών τελικά δεν θα επαληθευτούν στην πράξη και το ποσοστό πτώσης θα είναι αρκετά χαμηλότερο. «Ήδη βλέπουμε με την πάροδο του χρόνου τα στοιχεία των κρατήσεων να βελτιώνονται και επίσης πιστεύουμε ότι όσο η καλοκαιρινή περίοδος πλησιάζει, τόσο περισσότεροι άνθρωποι που είχαν αποφασίσει να μην κάνουν διακοπές θα αλλάξουν τελικά γνώμη», δήλωσε ιδιοκτήτης μεγάλης ξενοδοχειακής μονάδας.

3) ΤΡΑΠΕΖΕΣ: Η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας έκανε λόγο για σταθεροποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τον Μάιο, διακόπτοντας έτσι μια πορεία επιδείνωσης που είχε προηγηθεί. Ανάλογες επίσης είναι οι διαπιστώσεις και από άλλους τραπεζικούς ομίλους. Αν και (βλέπε προ μηνός δημοσίευμα στον «Μ» και στο euro2day.gr) το στοίχημα των επισφαλειών θα κριθεί κυρίως στο γ΄ τρίμηνο του έτους, η ένδειξη της διαφαινόμενης σταθεροποίησης μάλλον ως θετικό μήνυμα θα πρέπει να εκληφθεί παρά ως αρνητικό.

4) DESTOCKING: Με το ξέσπασμα της κρίσης στην πραγματική ελληνική οικονομία το φθινόπωρο του 2008, οι επιχειρήσεις εστίασαν πρωταρχικά το ενδιαφέρον τους στη μείωση του κόστους και στην πολιτική για αύξηση της ρευστότητάς τους.

Αναπόφευκτη συνέπεια ήταν η πολιτική για περιορισμό των αποθεμάτων τους (destocking) με αποτέλεσμα εταιρείες που δεν πουλάνε απευθείας στον τελικό καταναλωτή να δουν τις πωλήσεις τους να μειώνονται για δύο λόγους: Πρώτον, λόγω της γενικότερης οικονομικής κάμψης, η οποία περιόρισε τη ζήτηση των τελικών καταναλωτών. Και δεύτερον, εξαιτίας της πολιτικής του destocking, αφού οι πελάτες των εταιρειών αυτών περιόρισαν στο ελάχιστο τις παραγγελίες τους, σε μια προσπάθειά τους να επιτύχουν θετικές ταμειακές ροές και να μειώσουν την έκθεσή τους προς τις τράπεζες.

Ωστόσο, η πολιτική του destocking έχει χρονικά όρια που φαίνεται πως τείνουν να εξαντληθούν. «Από το καλοκαίρι και μετά θα δούμε τις παραγγελίες μας να ανεβαίνουν και πάλι, καθώς μέχρι τώρα βλέπαμε τις δικές μας πωλήσεις να υποχωρούν κατά πολλαπλάσιο ποσοστό σε σύγκριση με το μέγεθος της πτώσης στη ζήτηση των τελικών καταναλωτών», δήλωσε στον «Μ» στέλεχος μεγάλης εισηγμένης εταιρείας από τον κλάδο του χονδρικού εμπορίου.

Κάποιοι πιστεύουν ότι ανάλογα θα επηρεαστούν και όμιλοι από τον μεταλλουργικό κλάδο, οι οποίοι μάλιστα βλέπουν μπροστά τους και τόνωση της διεθνούς ζήτησης χάρη στα μέτρα στήριξης που αποφάσισαν αρκετά κράτη ανά τον κόσμο, με πρώτες τις ΗΠΑ.

5) ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ 2011: Ένα ακόμη επιχείρημα των «ταύρων» ότι οι χρηματιστηριακοί δείκτες (P/E, P/BV κ.λπ.) θα πρέπει να κρίνονται με βάση τις επιδόσεις των εταιρειών σε ένα «κανονικό» έτος και όχι σε μία περίοδο (2009 - 2010) όπου συγκυριακά (λόγω της κρίσης) οι κερδοφορίες θα είναι πιεσμένες.

Μετά την αναμενόμενη φετινή μείωση των κερδών ανά μετοχή, οι πολλαπλασιαστές κερδοφορίας P/E των μετοχικών τίτλων στην Ευρώπη έχουν πια μετακινηθεί στην περιοχή του 13 - 14 για το 2009, αλλά ο ελληνικός μέσος όρος εντοπίζεται στις 11,4 φορές για την ίδια χρονιά.

Για τα έτη 2010 και 2011, που πλέον αποκτούν μεγαλύτερη βαρύτητα σύμφωνα με τους «ταύρους», ο εγχώριος μέσος όρος διαμορφώνεται στις 10,9 φορές έναντι 11,5 φορών για τις ευρωπαϊκές μετοχές και γύρω στις 12 φορές για τις αμερικανικές εταιρείες. Συγκρίνοντας ωστόσο την εικόνα των πολλαπλασιαστών των μετοχών τόσο στην Ευρώπη όσο και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού με τους προσδοκώμενους ρυθμούς αύξησης της κερδοφορίας για το 2010 και το 2011, η εικόνα δείχνει να είναι με το μέρος των «ταύρων», αφού οι δείκτες κινούνται σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα από τους μακροχρόνιους μέσους όρους τους, ενώ και οι δείκτες τιμής προς λογιστική αξία σημειώνουν σε αρκετά σημαντικό βαθμό χαμηλά επίπεδα.

Γενικότερα, αν θεωρήσουμε ότι επίκειται περίοδος σταδιακής οικονομικής ανάκαμψης, τότε οι εκτιμήσεις των αναλυτών βρίσκονται σήμερα στο χαμηλότερο σημείο τους και από εδώ και στο εξής θα βελτιώνονται από τρίμηνο σε τρίμηνο, καθιστώντας ολοένα και πιο ελκυστικούς τους μετοχικούς δείκτες. Και σύμφωνα με τις προβλέψεις, η Σοφοκλέους μάλλον θα πρέπει να θεωρείται πιο ελκυστική σε σχέση με τις διεθνείς αγορές.

Αποστάσεις παίρνουν πολλοί αναλυτές

Σε αντίθεση πάντως με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που σπεύδουν να πάρουν σαφείς αποστάσεις από το σενάριο της απότομης ανάκαμψης στη διεθνή οικονομία (τύπου V), η οποία θα δικαιολογούσε ένα χρηματιστηριακό ράλι. Πιστεύουν ότι η μεγαλύτερη μεταπολεμική κρίση δεν μπορεί να θεωρηθεί παρελθόν τόσο γρήγορα και όποια ανάκαμψη και αν προκύψει θα ξεκινήσει με σημαντική καθυστέρηση και θα είναι μέτριας έντασης.

Αναμφίβολα το διεθνές κλίμα έχει βελτιωθεί και ο συστημικός κίνδυνος είναι πολύ περιορισμένος σε σχέση με το παρελθόν. Από την άλλη πλευρά, όμως, οι παρεμβατικές κινήσεις των κυβερνήσεων θα οδηγήσουν σε βάθος χρόνου σε αύξηση των φορολογικών εσόδων προκειμένου να καλυφθούν δημοσιονομικά ελλείμματα και σε άνοδο των επιτοκίων, με αποτέλεσμα να τίθεται σε έντονη αμφισβήτηση το σενάριο της επικείμενης ανάκαμψης μακράς διαρκείας, υποστηρίζουν πολλοί αναλυτές.

Από την άλλη πλευρά, πέραν των «ταύρων» και των «αρκούδων», δεν λείπουν και εκείνοι που υιοθετούν ενδιάμεσα σενάρια. Η Credit Suisse, για παράδειγμα, αναμένει κίνηση σε περιορισμένο εύρος διακύμανσης για τις αγορές στο προσεχές διάστημα, προχωρώντας σε υποβάθμιση της σύστασης για τις μετοχές σε «market weight» από «overweight». Από τη μία θεωρεί μεν ότι οι αγορές έχουν δει τα χαμηλά τους, όμως εκτιμά ότι τα σενάρια ανόδου και πτωτικής κίνησης στα χρηματιστήρια είναι «συμμετρικά». Ως εκ τούτου, υποβαθμίζει τη σύσταση για τις μετοχές, αν και διατηρεί αμετάβλητη την τιμή-στόχο για τον αμερικανικό δείκτη S&P 500 στις 920 μονάδες έως το τέλος του 2009.

Τέλος, η Cr.S. παραμένει ανήσυχη για το οικονομικό υπόβαθρο και εκτιμά ότι το «χτίσιμο» αποθεμάτων από τις επιχειρήσεις θα ολοκληρωθεί έως τα μέσα του γ΄ τριμήνου, οπότε και βλέπει το ανώτατο σημείο στους δείκτες κλίματος, άρα η ανάκαμψη των διεθνών οικονομιών θα έχει σχήμα W. 

«ΤΕΧΝΙΚΕΣ» ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ

Oπως όμως διχασμένοι είναι οι οπαδοί της θεμελιώδους ανάλυσης, το ίδιο συμβαίνει και με τους υποστηρικτές της τεχνικής ανάλυσης. Οι απαισιόδοξοι δεν έχουν πειστεί ακόμη ότι η όλη αυτή κίνηση δεν είναι παρατεταμένο bear market rally. «Ύστερα από μια τόσο έντονη και παρατεταμένη πτώση στις τιμές των μετοχών, δεν θα πρέπει να μας ξενίσει αν το bear market rally διαρκέσει μέχρι τα τέλη Ιουνίου, ή ακόμη και έως το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου» υποστηρίζουν...

Οι αισιόδοξοι, αντίθετα, επικαλούνται το γεγονός ότι οι τιμές των περισσότερων μετοχών τόσο της υψηλής όσο και της μεσαίας κεφαλαιοποίησης έχουν διασπάσει ανοδικά τον κινητό μέσο όρο των 200 ημερών γεγονός που, κατά την εκτίμησή τους, σηματοδοτεί το ξεκίνημα μιας ανοδικής μακροχρόνιας τάσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το euro2day.gr, 17 μετοχές του «20άρη» βρέθηκαν ήδη στο κλείσιμο στις 2/6/09 πάνω από τον απλό κινητό μέσο όρο (ΚΜΟ) των 200 ημερών. Στον «40άρη» η εικόνα ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακή. Μόλις 6 μετοχές βρίσκονται πιο χαμηλά από τον απλό «200άρη».

Υπάρχουν δε μετοχές όπως αυτές των εταιρειών Intracom, Folli Follie και Σωληνουργεία Κορίνθου, που παρουσιάζουν απόδοση της τάξης του 60% - 72%, σε σχέση με τον «200άρη» τους.

Τα εμποροβιομηχανικά blue chips εγγράφουν την καλύτερη απόδοση με βάση τον ΚΜΟ 200 ημερών μεταξύ των μετοχών του «20άρη». Ο κοινός τίτλος της Τιτάν προηγείται και ακολουθούν οι «λοχαγοί» (Μυτιληναίος, ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΒΙΟΧΑΛΚΟ) και οι αμυντικές μετοχές της ΔΕΗ και της Coca Cola 3Ε.

Στον «40άρη» η Intracom, η Folli Follie και η Σωληνουργεία Κορίνθου βρίσκονται ήδη στο δεύτερο κύμα του bull market και ακολουθούν οι εταιρείες Forthnet, Aegean, ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, EXAE, ΕΥΑΘ, Μηχανική και ΣΙΔΕΝΟΡ. Στον «20άρη», τη μεγαλύτερη υστέρηση σε σχέση με τον ΚΜΟ των 200 ημερών εμφανίζει ο τίτλος της Τράπεζας Πειραιώς. Ακολουθεί η μετοχή της Alpha Bank.

Κάτω του ΚΜΟ των 200 ημερών είναι διαπραγματεύσιμος και ο τίτλος του ΟΤΕ, ενώ του ΟΠΑΠ διαθέτει ΚΜΟ στα 20,9 ευρώ. Στον «40άρη» σημαντικά πιο κάτω σε σχέση με τον ΚΜΟ των 200 ημερών (7,05 ευρώ) βρίσκεται ο τίτλος της S&B, ο οποίος έκλεισε χθες στα 5,30 ευρώ, και της Βωβός (απλός ΚΜΟ στα 10,36 ευρώ), ο οποίος όμως λόγω των εξελίξεων στον Βοτανικό είχε έντονα καθοδικό διάγραμμα και επομένως ο ΚΜΟ του διολισθαίνει καθημερινά σημαντικά.

Σε σχέση με τον «200άρη» του (5,06 ευρώ) πιο χαμηλά βρίσκεται ακόμη ο τίτλος της Σαράντης και ακολουθούν με μικρότερη υστέρηση οι μετοχές των εταιρειών Πλαίσιο, ΑΝΕΚ και Frigoglass. Οριακά πάνω από τον 200άρη του κινείται και ο τίτλος της Fourlis. Τέλος, σημαντικά πιο κάτω στον «40άρη» σε σχέση με τον ΚΜΟ των 200 ημερών εντοπίζονται οι τίτλοι των εταιρειών ΚΑΕ, ΜΕΤΚΑ, ΕΥΔΑΠ και Alapis. 

* Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις προσδοκίες για τα κέρδη των βασικών δεικτών και τις αποτιμήσεις τους για τα έτη 2009, 2010 και 2011 στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

** Αναδημοσίευση από το 585ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 5 - 9 Ιουνίου 2009.