Πόσο μακριά είμαστε από μια κοινωνία όπου θα δικάζουν… ρομπότ

Όταν αναφερόμαστε στην τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), εννοούμε την ανάπτυξη υπολογιστικών συστημάτων που μπορούν να εκτελούν εργασίες, οι οποίες μέχρι σήμερα απαιτούσαν κατά κανόνα ανθρώπινη νοημοσύνη.

Περιλαμβάνει τη χρήση αλγορίθμων και μοντέλων που επιτρέπουν στις μηχανές με αυτοματοποιημένο τρόπο να αντλούν και να αναλύουν από τεράστιο όγκο δεδομένων. Nα εκτελούν εργασίες με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα, αναγνωρίζοντας πρότυπα, τα οποία καταλήγουν σε τεκμηριωμένες αποφάσεις ή συμπεράσματα. Αυτό επιτρέπει στους υπολογιστές και τις μηχανές να εκτελούν εργασίες από μόνοι τους, δηλαδή να σκέφτονται όπως ένας άνθρωπος.

Με άλλα λόγια, η ΤΝ είναι σχεδιασμένη να μιμείται την γνωστική ικανότητα του ανθρώπου. Ωστόσο η εξέλιξη των αλγορίθμων μπορεί να οδηγήσει την αντικατάσταση ανθρώπινων δραστηριοτήτων από μηχανές, σε τομείς που δεν είχαμε διανοηθεί μέχρι χθες, όπως για παράδειγμα τη χρήση ρομποτικών δικαστών.

Τι εννοούμε αναφέροντας ρομποτικούς δικαστές; Αυτοματοποιημένα συστήματα ΤΝ, τα οποία θα εφαρμόζουν τα ίδια υψηλά νομικά πρότυπα και κριτήρια σε κάθε απόφαση και κρίση.

Δεν πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Ήδη στην Κίνα υπάρχουν περισσότερα από 100 ρομπότ σε δικαστήρια της χώρας, καθώς η κυβέρνηση επιδιώκει τη μετάβαση στην «έξυπνη» δικαιοσύνη. Οι Κινέζοι δεν είναι οι μόνοι. Στην Εσθονία, χρησιμοποιείται δικαστής τεχνητής νοημοσύνης για να κρίνει μικροδιαφορές, όπως αξιώσεις συμβάσεων κάτω των 7.000 ευρώ.

Τα πλεονεκτήματα της επέκτασης της ΤΝ στις δικαστικές αίθουσες

Σε μια πρώτη ανάγνωση ίσως ακούγεται τρομακτικό να ορίζουν τη δικαιοσύνη ρομποτικοί δικαστές, αλλά θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως κάτι τέτοιο συνεπάγεται αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα. Το πρώτο από όλα είναι πως οι αποφάσεις δεν επηρεάζονται από ανθρώπινες αδυναμίες όπως η μεροληψία, η κούραση, η έλλειψη γνώσεων.

Για πρώτη φορά στην ιστορία δημιουργούνται προϋποθέσεις ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να διασφαλιστεί πως όλοι θα είναι πραγματικά ίσοι απέναντι στον νόμο. Αρκεί να προγραμματιστούν ώστε να αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο τους πάντες, εφαρμόζοντας με διαφάνεια και πραγματική αμεροληψία τον νόμο.

Με αυτόν τον τρόπο δεν θα μπορούν ευφυείς δικηγόροι να δυσχεραίνουν την λήψη δίκαιων αποφάσεων, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται σημαντικά το συνολικό κόστος της απονομής δικαιοσύνης. Συνεπώς η ισονομία δεν θα είναι μόνο θεωρητική έννοια ή ιδανικό αλλά θα εφαρμόζεται στην πράξη. Ένας οικονομικά ασθενέστερος ιδιώτης ή μια νεοσύστατη επιχείρηση θα έχει την δυνατότητα να βρίσκεται επί ίσοις όροις απέναντι σε έναν δισεκατομμυριούχο, ή σε μια πολυεθνική εταιρεία με έναν στρατό δικηγόρων. Να επικρατήσει, αρκεί να έχει πραγματικά δίκιο.

Ένα άλλο αδύνατο σημείο των ανθρώπων δικαστών είναι το γεγονός ότι σπανίως διαθέτουν τον χρόνο και τους πόρους να εξετάσουν όλες τις λεπτομέρειες μιας υπόθεσης. Αντιθέτως, οι ρομποτικοί δικαστές θα μπορούν να εξετάζουν τα πάντα με ευκολία, καθώς επίσης να ανακτήσουν ιστορικά υποθέσεων και προηγούμενες ετυμηγορίες.

Επίσης, από τη στιγμή που η εξέταση των δεδομένων πραγματοποιείται από ένα λογισμικό, θα επιτρέπεται να εξετάζονται όλες οι εκκρεμείς υποθέσεις παράλληλα και όχι διαδοχικά, με κάθε υπόθεση να εξετάζεται από τον δικό της ρομποτικό δικαστή για όσον καιρό χρειάζεται. Ακόμα και να εξετάσουν προσωπικά μηνύματα ή σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία στο δικαστήριο.

Ένας δικαστής είναι ανθρωπίνως αδύνατον να εμπεδώσει όλες τις γνώσεις που απαιτούνται για την εξέταση κάθε υπόθεσης. Από εμπορικές διαμάχες για ευρεσιτεχνίες μέχρι μυστηριώδεις δολοφονίες που εξαρτώνται από τα τελευταία πορίσματα της ιατροδικαστικής. Ωστόσο οι ρομποτικοί δικαστές διαθέτουν ένα τεράστιο πλεονέκτημα έναντι των ανθρώπων. Θα διαθέτουν ουσιαστικά απεριόριστη μνήμη και ικανότητα μάθησης.

Τα μειονεκτήματα και οι προβληματισμοί

Φυσικά δεν υπάρχουν μόνο πλεονεκτήματα, αλλά και τρωτά σημεία. Τι θα συμβεί αν οι μελλοντικοί ρομποτικοί δικαστές μολυνθούν από ιούς ή χακαριστούν; Αν αυτό που διακυβεύεται είναι πολλά χρόνια στη φυλακή ή κάποια εκατομμύρια σε έναν τραπεζικό λογαριασμό, το κίνητρο για κυβερνοεπίθεση είναι τεράστιο.

Επίσης απαραίτητο στοιχείο για να γίνονται σεβαστές οι αποφάσεις των δικαστηρίων, είναι να γίνεται κατανοητό το σκεπτικό που πάρθηκε η απόφαση. Ωστόσο ακόμα και οι δημιουργοί εφαρμογών ΤΝ δεν κατανοούν πλήρως το σκεπτικό των συμπερασμάτων των νευρωνικών δικτύων.

Πέρα από αυτά, υπάρχουν ακόμα πιο για σημαντικά ζητήματα, κοινωνικής και ηθικής υφής. Για παράδειγμα, αν οι κυβερνήσεις παρακολουθούν τις ηλεκτρονικές συσκευές των πολιτών για να καταγράφουν πού βρίσκονται, τι πληκτρολογούν, τι διαβάζουν, τι λένε και τι κάνουν, τότε θα εξιχνιαστούν πολλά εγκλήματα, ενώ αρκετά άλλα θα μπορούσαν να αποτραπούν.

Αντιλαμβανόμαστε όμως ότι κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Οι υποστηρικτές της ιδιωτικότητας φοβούνται -όχι άδικα- πως με αυτόν τον τρόπο οδεύουμε προς ένα δυστοπικό σενάριο. Ένα οργουελιανό κράτος παρακολούθησης, το οποίο υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπεί σε ολοκληρωτικό δικτατορικό καθεστώς επικών διαστάσεων.

Οι τεχνικές μάθησης των μηχανών έχουν βελτιωθεί στην ανάλυση δεδομένων που προέρχονται από σαρωτές απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (Functional magnetic resonance imaging ή fMRI). Μετρώντας τις μικρές αλλαγές στη ροή του αίματος που συμβαίνουν με την εγκεφαλική δραστηριότητα, μπορεί να προσδιοριστεί τι σκέφτεται ένα άτομο και, πιο συγκεκριμένα, αν λέει αλήθεια ή ψέματα.

Αν η υποβοηθούμενη από την TN τεχνολογία σάρωσης του εγκεφάλου επεκταθεί στις δικαστικές αίθουσες, η σημερινή κοπιαστική διαδικασία τεκμηρίωσης των γεγονότων μιας υπόθεσης θα μπορούσε να απλοποιηθεί και να επιταχυνθεί σημαντικά, επιτρέποντας ταχύτερες δίκες και πιο δίκαιες αποφάσεις. Παρόλα αυτά και εδώ υπάρχουν ενστάσεις, όπως τυχόν λάθη που θα μπορούσαν να κάνουν αυτά τα συστήματα.

Τέλος, τίθεται ένα άλλο τεράστιο ηθικό δίλλημα. Πού θα βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη δικαιοσύνη και στην ιδιωτικότητα, ανάμεσα στην προστασία της κοινωνίας και στην προστασία της προσωπικής ελευθερίας; Ποιος θα την ορίζει; Αν η κυβερνητική εξουσία μπορεί να παρακολουθεί το μυαλό μας, ειδικά στα περισσότερο αυταρχικά καθεστώτα, θα μπορεί να χρησιμοποιήσουν αυτή την τεχνολογία για να ποινικοποιήσει συγκεκριμένες απόψεις και πεποιθήσεις.

Η μέση οδός

Παν μέτρον άριστον, είχε αναφέρει ο Κλεόβουλος, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Εκεί ίσως βρίσκεται η διέξοδος: η μέση οδός. Δεν χρειάζεται επιλέξουμε να αναθέσουμε τα πάντα ή τίποτα στους ρομποτικούς δικαστές. Η έμφαση να δοθεί στη βοήθεια –όχι στην αντικατάσταση– δικαστών και δικηγόρων.

Πιο λογικό ακούγεται να ακολουθηθεί μια πορεία σταδιακής ενσωμάτωσης της ΤΝ στο νομικό σύστημα. Δεν υπάρχει κανείς απολύτως λόγος να μην επιλέξουμε οι δικαστές μας να υποβοηθούνται στη λήψη αποφάσεων από συστήματα υποστήριξης βασισμένα στην ΤΝ. Με τον ίδιο τρόπο που θα συμβεί και με τους μελλοντικούς γιατρούς μας.

Τελειώνοντας, να αναφέρουμε πως στο Ινστιτούτο Ψηφιακής Οικονομίας (https://indifi.gr/) διεξάγονται μαθήματα που αφορούν την ΤΝ. Όχι τέτοιας υφής όπως το σημερινό θέμα, φιλοσοφικά ή ακαδημαικά. Όσα είναι γενικότερου ενδιαφέροντος θα τα παρουσιάζουμε από το euro2day.gr. Στην σχολή παρέχονται πρακτικές γνώσεις. Στην πράξη πως μπορούμε να ωφεληθούμε από τις εφαρμογές ΤΝ που έχουν βγει μέχρι τώρα. Είτε ατομικά ως εργαζόμενοι είτε ως επιχειρήσεις.

Πηγή: Life 3.0, Τι θα σημαίνει να είσαι άνθρωπος στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης;

Πώς θα γίνεις ο επόμενος πιστοποιημένος Crypto Specialist

Το Ινστιτούτο Ψηφιακής Οικονομίας σε συνεργασία με το Euro2day.gr, για δεύτερο χρόνο προσφέρει ένα ολοκληρωμένο ετήσιο πρόγραμμα σπουδών, το οποίο καλύπτει κάθε πτυχή (εκτός από τον προγραμματισμό) του πιο συναρπαστικού οικονομικού και τεχνολογικού τομέα της εποχής μας.

Όσοι το παρακολουθήσουν θα αποκτήσουν ένα αναγνωρισμένο από το κράτος πτυχίο και τον τίτλο του πιστοποιημένου CryptoSpecialist. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα διαρκεί ένα ακαδημαϊκό έτος (18 Οκτωβρίου – 5 Ιουλίου). Τα μαθήματα διεξάγονται από 30 καταξιωμένους εισηγητές σε 3ωρα μαθήματα 2 ή 3 φορές την εβδομάδα, απογευματινές ώρες.

Το πρόγραμμα σπουδών καλύπτει 5 θεματικές ενότητες:

Εισαγωγή στο Bitcoin, το blockchain και την Τεχνητή Νοημοσύνη (42 ώρες). Διασφάλιση Ιδιωτικότητας Και Προστασία Ψηφιακών Δεδομένων (46 ώρες). Το ψηφιακό μάρκετινγκ του μέλλοντος, NFTs και Metaverse (38 ώρες). Ξεκλειδώστε τον κόσμο των altcoins! (60 ώρες). Ολοκληρωμένος Επενδυτικός Οδηγός για Κρυπτονομίσματα (60 ώρες)

Μην χάσετε αυτή τη μοναδική ευκαιρία. Μάθετε από τους καλύτερους επαγγελματίες του χώρου της κρυπτοοικονομίας. Επενδύστε στο μέλλον, αξιοποιήστε σε μια ανατρεπτική τεχνολογία αιχμής. Την εξέλιξη του ίδιου του χρήματος.

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο www.indifi.gr.

Βιβλίο για τα κρυπτονομίσματα

Το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin» μπορείτε να το προμηθευτείτε από τα βιβλιοπωλεία ή το https://shop.media2day.gr/books/2/prodcategory