Μία από τις παρενέργειες της πανδημίας είναι ότι επιτάχυνε την ανισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών και μεταξύ πλούσιων και φτωχών ανθρώπων. Μεταξύ αυτών που έχουν την πολυτέλεια να δουλεύουν από το σπίτι και εκείνων που αναγκάζονται ακόμα να συνωστίζονται στο μέσα μαζικής μεταφοράς και να δουλεύουν υπό επίφοβες συνθήκες.
Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχασαν τη δουλειά τους. Οι μικρές επιχειρήσεις αποδείχτηκαν πολύ πιο εύθραυστες από όσο θεωρούνταν. Πολλές είναι θαμμένες κάτω από απίστευτα ποσά χρέους. Ολόκληροι κλάδοι, όπως το λιανεμπόριο και η εστίαση, που απασχολούν πληθώρα εργαζομένων, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και αυτοαπασχολούμενοι, βρίσκονται στο χείλος της οικονομικής καταστροφής ή έχουν ήδη καταστραφεί.
Για αυτό όταν αναφέρονται στην ανάκαμψη, την προσδιορίζουν σε σχήμα «Κ». Όσοι έχουν εισόδημα και περιουσιακά στοιχεία, θα ευνοηθούν. Εκείνοι με εύθραυστες θέσεις εργασίας που δεν διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία, θα δυσκολευτούν πολύ. Κανέναν πάντως δεν θα αφήσει ανεπηρέαστο η πανδημία.
Η απόσταση μεταξύ νικητών και ηττημένων οδηγεί σε μια διαιρούμενη κοινωνία. Κάτι που εντείνει την ανισότητα και την κοινωνική δυσαρέσκεια. Για αυτό ο εκνευρισμός και η κοινωνική αναταραχή που υποβόσκει χαρακτηρίζουν αυτή την περίοδο. Κάποιους θα τους ευνοήσει η μετάβαση στην νέα πραγματικότητα, όπως τον ψηφιακό τομέα και τους ultrarich που ανήκουν στο πιο εύπορο 1% του πληθυσμού, που έχουν τον πλούτο τους σε επιλεγμένες μετοχές και ακίνητα.
Το πρόβλημα δεν βρίσκεται στην Wall Street, αλλά στην main street. Η κατοχή πλούτου είναι σαν την κλίμακα Ρίχτερ. Από τη στιγμή που θα περάσεις ένα ορισμένο σημείο, τα άλματα από το ένα επίπεδο στο επόμενο είναι τεράστια. Εύκολα πάει το μυαλό σου πως η «ρεαλιστική» λύση που επιλέχτηκε, τελικά αποδείχτηκε πως δεν ήταν και τόσο ρεαλιστική, αλλά κυνική μεταφορά πλούτου.
Το 1% λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος από τα φρεσκοτυπωμένα χρήματα. Και μετά; Δεν έχει μετά, αυτό ήταν. Αυτός είναι ο τρόπος που δουλεύει το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα που βασίζεται στο παραστατικό χρήμα. Στο δικαίωμα των κυβερνήσεων να δημιουργούν χρήμα κατά το δοκούν. Στο παρακάτω διάγραμμα είναι φανερή η αποσύνδεση παραγωγικότητας και μισθών, λίγο μετά το σπάσιμο του κανόνα του χρυσού το 1971 και την δημιουργία παραστατικού χρήματος.
Τα κρατικά νομίσματα έχουν την τάση να χάνουν αγοραστική αξία. Πρόκειται για ένα κανόνα χωρίς εξαίρεση, καθώς είναι σχεδιασμένα να έχουν αυτή την ιδιότητα. Απλά σε άλλα κράτη γίνεται με πολύ γρήγορο ρυθμό, όπως στην Βενεζουέλα ή την Τουρκία, ενώ σε άλλα σε πιο αργό. Επιδιώκουν ένα ήπιο πληθωρισμό της τάξης του 2%. Αυτό το χαρακτηριστικό του χρήματος ωφελεί τους πιο εύπορους που το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου τους δεν βρίσκεται στα μετρητά, αλλά σε περιουσιακά στοιχεία, όπως ακίνητα και μετοχές. Και όχι μόνο αυτό. Έχουν πρόσβαση σε άφθονα δανεικά, με χαμηλό επιτόκιο, για να αγοράσουν κι άλλα.
Πρόκειται για τον βασικό λόγο που οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι. Και πως μπορούν οι πιο φτωχοί να αντιμετωπίσουν την ανισότητα που διευρύνεται; Τι να κάνουν εκείνοι που οι αποταμιεύσεις τους περιορίζονται μόνο στο τοπικό νόμισμα το οποίο υποτιμάται εσκεμμένα από την ασταμάτητη «εκτύπωση»; Που δεν έχουν μεγάλο κεφάλαιο και πρόσβαση σε εξειδικευμένους επενδυτικούς συμβούλους και τις διεθνείς αγορές;
Όπως έχουν αποδείξει τα ιστορικά δεδομένα, μια επιλογή είναι να αποκτήσουν Bitcoin. Ένα νόμισμα που μπορείς να αποκτήσεις σε οσοδήποτε μικρή ποσότητα επιθυμείς, χωρίς καν να έχεις τραπεζικό λογαριασμό. Που δεν υποτιμάται λόγω της ολοένα αυξημένης ποσότητας που διαχέεται στην κοινωνία, που δεν μπορεί να κατασχεθεί από κάποια αυταρχική ή διεφθαρμένη κυβέρνηση.
Η αντιοικονομική ανισότητα
Η ανισότητα δεν είναι το κυρίαρχο στοιχείο που θα έπρεπε να μας ενοχλεί. Μέχρι ένα σημείο είναι θεμιτή, αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό, απαραίτητο σε μια καπιταλιστική δημοκρατία. Το πρόβλημα είναι η κραυγαλέα ανισότητα. Είναι ο διαχωρισμός μεταξύ εκείνης της ομάδας ανθρώπων που δεν έχουν τι να κάνουν όλο τον πλούτο που έχουν συσσωρεύσει και των υπόλοιπων. Δεν είναι μόνο άδικο, αλλά και αντιοικονομικό.
Πόσο παραπάνω φαγητό να φάει ένας ultrarich από κάποιο εργάτη; Πόσα κουρέματα μπορεί να κάνει;
Όσο μεγάλη και να είναι η κατανάλωση των ελάχιστων πολύ πλούσιων, δεν μπορούν ποτέ να καθοδηγήσουν μια οικονομία. Μόνο μια ακμάζουσα μεσαία τάξη μπορεί να το επιτύχει, επειδή σε μεγάλο βαθμό τα χρήματα τους θα κατευθυνθούν σε τρόφιμα, ρούχα, υπολογιστές, βιβλία. Το χρήμα θα διοχετευτεί σε παραγωγούς, εμπόρους, υπαλλήλους. Οι ακραία πλούσιοι, όσο πολυτελή βίο και να διάγουν, είναι βέβαιο πως το συντριπτικά μεγάλο κομμάτι του πλούτου τους θα λιμνάζει σε χρηματιστηριακούς τίτλους.
Δεν συμφωνούν όλοι με αυτή την άποψη βέβαια. Ποιος διαφωνεί; Εκείνοι που τους έχει δοθεί η άδεια να δημιουργούν χρήματα από κοπανιστό αέρα. Κεντρικοί Τραπεζίτες όπως ο Πάουελ της FED. Κι όμως, τα γεγονότα τον διαψεύδουν. Υπάρχει μια ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ ανισότητας και προσφοράς χρήματος. Ίσως να μην αποτελεί στόχο της νομισματικής πολιτικής και η ανισότητα του πλούτου είναι απλώς παράπλευρη ζημιά. Αλλά ισχύει.
Το διάγραμμα της ποσότητας του χρήματος που δημιουργήθηκε από την FED με αφορμή την κρίση του 2008 και οι άστεγοι, παρουσιάζουν σχεδόν απόλυτη συσχέτιση. Αυτά τα γνωρίζουν στην Wall Street και όπου αλλού λαμβάνονται οι οικονομικές αποφάσεις. Απλά δεν μεταφέρονται προς τα έξω, δεν νοιώθουν άνετα. Δεν τους είναι εύκολο να το παραδεχτούν ακόμα και υποσυνείδητα. Κουκουλώνοντας το πρόβλημα όμως δεν λύνεται.
Και καλά στις δυτικές αναπτυγμένες χώρες υπήρχε η δυνατότητα βοήθειας από το κράτος. Στις αναπτυσσόμενες; Στις φτωχότερές; Μέχρι και τα εμβόλια θα μοιραστούν πρώτα στις πιο πλούσιες χώρες. Δεν φτάνουν να τα εμβολιαστούν για παράδειγμα οι Ινδοί, που από μια βάρβαρη ειρωνεία της τύχης είναι εκείνοι που τα κατασκευάζουν.
Η διέξοδος
Η επιστροφή σε κάποια μορφής κανόνα του χρυσού δεν αποτελεί λύση. Ο χρυσός ήταν καλός στην αναλογική εποχή, όχι στην σημερινή ψηφιακή. Ο ψηφιακός κόσμος είναι πολύ διαφορετικός από τον φυσικό, τον απτό. Διαφοροποιούνται ακόμα και στα δομικά τους στοιχεία. Από την μια έχουμε τα άτομα και από την άλλη τα bits. Από την κυριαρχία της ύλης, φτάσαμε στην κυριαρχία της πληροφορίας. Ένα bit δεν έχει χρώμα, βάρος, μπορεί να ταξιδέψει με ταχύτητα φωτός.
Η αγορά του χρυσού δεν ήταν ποτέ ελεύθερη. Είναι πολιτικό ζήτημα. Με το Bitcoin μας δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία, με πιο δίκαιους όρους. Για πρώτη φορά στην ιστορία έχουμε ένα νομισματικό σύστημα που καθορίζεται από κανόνες, όχι κυβερνήτες. Όποιος μάθει για αυτό, αισθάνεται σαν να είχε μυωπία και έκανε εγχείρηση λέιζερ στα μάτια. Βλέπει τον κόσμο αλλιώς. Πιο καθαρά. Αρχίζει να κατανοεί τις μακροοικονομικές τάσεις. Και μόλις τις αντιληφθεί, οι βραχυπρόθεσμες επενδυτικές ευκαιρίες γίνονται προφανείς.
Οι ραγδαίες αλλαγές, απαιτούν ραγδαία προσαρμογή. Τα επενδυτικά μοντέλα αποτίμησης καταρρέουν μπροστά στο Bitcoin. Ακόμα και στην νοοτροπία που εμφυσά, η αλλαγή είναι δομική. Μετά από πολλές δεκαετίες η οικονομική συμπεριφορά στρέφεται προς τις αξίες της αποταμίευσης, όχι της κατανάλωσης.
Σε ένα ανταγωνιστικό κόσμο η αξιοκρατία είναι αναγκαιότητα. Το Bitcoin και κατά συνέπεια όλο το οικοσύστημα που αναπτύχθηκε γύρω του, θα γίνει η αιτία της μεγαλύτερης μεταφοράς πλούτου στην ιστορία με ειρηνικό τρόπο. Κερδισμένοι δεν θα είναι οι πιο ισχυροί, αλλά οι πιο διορατικοί. Κάτι που δίνει σε όλους μια ευκαιρία, κάνοντας εφικτή μια πιο δίκαιη οικονομικά κοινωνία.
Σεμινάρια και βιβλίο για το Bitcoin
Τα σεμινάρια διεξάγονται on-line, ζωντανά και απευθύνονται σε όσους δεν έχουν εμπειρία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων. Στην τιμή περιλαμβάνονται δύο μαθήματα συνολικής διάρκειας 5,5 ωρών σε γκρουπ 10 ατόμων. Στο πρώτο εξηγούμε τις ιδιαιτερότητες του bitcoin, τη φιλοσοφία και τη λειτουργία του, καθώς και τη διαφορά του με το ευρώ (3,5 ώρες). Στο δεύτερο, την επόμενη ημέρα, βλέπουμε πως δουλεύει στην πράξη. Σας δείχνουμε πώς μπορείτε να αγοράσετε με τον οικονομικότερο και ασφαλέστερο τρόπο, να φυλάξετε και να μεταφέρετε τα νομίσματα σας(2 ώρες). Τελειώνοντας θα έχετε αποκτήσει ένα μικρό ποσό από τα πρώτα σας κρυπτονομίσματα.
Συμμετοχή μπορείτε να δηλώσετε στο https://www.media2day.gr/seminars. Από το ίδιο link μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin». Το βιβλίο είναι μοιρασμένο σε δύο μέρη. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στο bitcoin. Σε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη φιλοσοφία και τη λειτουργία των κρυπτονομισμάτων. Η δεύτερη ενότητα αποτελεί ένα πρακτικό επενδυτικό εγχειρίδιο. Περνάμε από το στάδιο του «γιατί να ασχοληθείτε», στο «πώς» να εμπλακείτε με τον πιο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο.
Σε όσους αγοράσουν το βιβλίο, θα παρέχεται ΔΩΡΕΑΝ προνομιακή σχέση με το γνωστό ανταλλακτήριο Kraken. Συγκεκριμένα, αν επιθυμείτε να γίνετε πελάτες του Kraken, θα έχετε σχεδόν την ίδια αντιμετώπιση που έχουν θα έχουν οι VIP πελάτες του. Μέχρι τώρα ίσχυε μόνο για όσους έχουν παρακολουθήσει το σεμινάριο. Φυσικά το ίδιο προνόμιο θα έχουν και όσοι έχουν ήδη προμηθευτεί το βιβλίο. Θα ενημερωθούν σύντομα με e-mail για την διαδικασία.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.