Γιατί η Κίνα υποτίμησε το νόμισμά της

Η κεντρική τράπεζα της Κίνας προχώρησε την Τρίτη στη μεγαλύτερη υποτίμηση του γουάν εδώ και δύο δεκαετίες. Η αναπάντεχη κίνηση πυροδότησε συζητήσεις για «νομισματικούς πολέμους», αν και κάποιοι την ερμήνευσαν ως μια στροφή προς την οικονομική απελευθέρωση και μεταρρύθμιση.

Τι συνέβη;

Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας υποτίμησε το νόμισμά της θέτοντας το καθημερινό όριο διακύμανσης του γουάν 1,9% χαμηλότερο, τη μεγαλύτερη μείωση που έχει καταγραφεί. Η κίνηση παρακίνησε τους επενδυτές να πιέσουν το νόμισμα στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών.

Τι είναι η μέση τιμή;

Κάθε πρωί στις 9:15 στο Πεκίνο, η Κεντρική Τράπεζα θέτει μια μέση τιμή για το νόμισμα. Όταν η αγορά ανοίγει 15 λεπτά αργότερα, οι επενδυτές έχουν το δικαίωμα να διαπραγματεύονται το νόμισμα 2% πάνω ή κάτω από τη μέση αυτή τιμή.

Γιατί τώρα;

Ενας προφανής καταλύτης είναι η επιβράδυνση της οικονομίας: στο πρώτο και στο δεύτερο τρίμηνο η κινεζική οικονομία αναπτύχθηκα με ετήσιο ρυθμό 7%, τον χαμηλότερο τα τελευταία έξι χρόνια. Τα στοιχεία το Σαββατοκύριακο έδειξαν ότι οι εξαγωγές βούτηξαν 8,3% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο, πολύ χειρότερα από τις προσδοκίες για πτώση 1,5%. Ένα πιο αδύναμο νόμισμα θα βοηθήσει τις κινεζικές εξαγωγές να γίνουν πιο ανταγωνιστικές.

Οπότε η Κίνα προσπαθεί να ενισχύσει τις εξαγωγές; Δεν είναι αυτό νομισματικός πόλεμος;

Όχι απαραίτητα. Ο εκπεφρασμένος στόχος της κίνησης ήταν η οικονομική μεταρρύθμιση. Η Κεντρική Τράπεζα ανέφερε πως ήταν μια μεμονωμένη κίνηση για να ενισχυθεί η κατεύθυνση του γουάν προς μια ελεύθερη διακύμανση με βάση την αγορά. Προηγουμένως, η Κεντρική Τράπεζα ρύθμιζε το νόμισμα όπως ήθελε. Τώρα δίνει στις αγορές φωνή: η καθημερινή μέση τιμή «θα έχει αναφορά στο επιτόκιο της διατραπεζικής συναλλαγματικής αγοράς την προηγούμενη ημέρα».

Υπάρχει πίεση για οικονομική μεταρρύθμιση;

Πριν από το τέλος της χρονιάς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα αποφασίσει αν θα συμπεριλάβει το γουάν στα ειδικά τραβηχτικά του δικαιώματα (special drawing rights), ένα παγκόσμιο αποθεματικό στοιχείο ενεργητικού που αποτελείται από το δολάριο, το ευρώ, τη βρετανική λίρα και το γεν. Μια συμπερίληψη του γουάν θα σημαίνει και την αποδοχή του ως επίσημου αποθεματικού νομίσματος.

Την προηγούμενη εβδομάδα το ΔΝΤ καλωσόρισε την πρόοδο στο μέτωπο των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, αλλά κάλεσε τις αρχές να κάνουν περαιτέρω βήματα για να αυξήσουν την πρόσβαση των ξένων στις εγχώριες αγορές μετοχών και ομολόγων. Το ΔΝΤ δημοσιοποιεί έρευνα για τα τραβηχτικά δικαιώματα μόνο μία φορά κάθε πέντε χρόνια, οπότε η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας μπορεί να εντείνει τις προσπάθειες για απελευθέρωση του νομίσματος στο πλαίσιο της προσπάθειας για τη διεθνοποίηση της χρήσης του γουάν.

Είναι ένας θρίαμβος της προσπάθειας για μεταρρύθμιση;

Ίσως, αλλά είναι δύσκολο να το πει κανείς. Το γουάν δέχεται πιέσεις εδώ και μήνες εξαιτίας των εκροών κεφαλαίων, αλλά η Κεντρική Τράπεζα συγκράτησε οποιαδήποτε υποτίμηση θέτοντας τη μέση τιμή υψηλότερα και πουλώντας συναλλαγματικά αποθέματα. Η σημερινή υποτίμηση αποκλιμακώνει μέρος της πίεσης.

Πολλοί οικονομολόγοι ήταν αισιόδοξοι για την κίνηση. Αυτοί στην Barclays χαρακτήρισαν τον νέο μηχανισμό «μια επαναστατική κίνηση». Αλλά δεν θα ξέρουμε αν η Κίνα αφήνει πραγματικά την αγορά να έχει ρόλο στην αξία του νομίσματος, μέχρι να τη δούμε να κινείται σε κατεύθυνση που θα στηρίζει τους στόχους της.

Το κινεζικό νόμισμα έχει μια χαλαρή διασύνδεση με το αμερικανικό δολάριο, το οποίο έχει αυξηθεί αυτό τον χρόνο και έχει συμβάλει στην πτώση των κινεζικών εξαγωγών. Ένα πιο αδύναμο γουάν θα στήριζε την οικονομία, οπότε το Πεκίνο απλώς θα άφηνε το νόμισμα να διολισθήσει και θα χρησιμοποιούσε τη ρητορική της οικονομικής απελευθέρωσης ως πολιτικό κάλυμμα. Διαφορετικά μια υποτίμηση θα προκαλούσε αντιδράσεις.

Υπάρχουν επιπτώσεις εκτός Κίνας;

Ναι. Η Κίνα είναι ένας τεράστιος καταναλωτής εμπορευμάτων και αν η κίνηση ερμηνευτεί ως σημάδι οικονομικής αδυναμίας, θα υπάρξουν αλυσιδωτές αντιδράσεις. Την Τρίτη όλα τα νομίσματα στην περιοχή αποδυναμώθηκαν έναντι του δολαρίου. Τα νομίσματα της Νέας Ζηλανδίας, της Ταϊβάν, της Νότιας Κορέας, της Σιγκαπούρης και της Αυστραλίας υποχώρησαν 1% και άνω.

Εντός της Κίνας, οι αεροπορικές εταιρείες έχασαν 9% της χρηματιστηριακής τους αξίας κατά μέσο όρο, καθώς το πιο αδύναμο γουάν θα αυξήσει το κόστος των καυσίμων, που αποτιμάται σε δολάρια. Ο ίδιος λόγος οδήγησε τις μετοχές της Quantas, της αεροπορικής της Αυστραλίας, να υποχωρήσουν έως και 4,1%.

Ποια είναι τα ρίσκα;

Οι επενδυτές πιέζουν για μια αποδυνάμωση του γουάν και αν τους επιτραπεί να καθορίσουν πού θα είναι η μέση τιμή, είναι πιθανό το νόμισμα να υποτιμηθεί γρήγορα. Ο Στούαρτ Αλσοπ, επικεφαλής ρίσκου χώρας στην BMI Research, μονάδα της Fitch, προειδοποιεί ότι οι επενδυτές μπορούν να δουν το γουάν ως ένα είδος στοιχήματος και «να αρχίσουν να παίρνουν θέσεις κατά του νομίσματος, αυξάνοντας την πιθανότητα μιας πιο σοβαρής αποδυνάμωσης του γουάν και περισσότερης οικονομικής αβεβαιότητας».

Γιατί τώρα;

Το βασικό ερώτημα είναι αν το Πεκίνο θα επιτρέψει πραγματικά στο νόμισμα να διαπραγματεύεται πιο ελεύθερα. Την περασμένη χρονιά η Κεντρική Τράπεζα πήρε μέτρα για να σταματήσει κερδοσκοπικές κινήσεις με στόχο την ανατίμηση του γουάν.

Αν οι επενδυτές αρχίσουν να πιέζουν το γουάν χαμηλότερα, το Πεκίνο μπορεί να νιώσει την ανάγκη να δράσει ξανά. Αν δεν το κάνει, οι γειτονικές χώρες που ανταγωνίζονται για τις εξαγωγές μπορεί να αρχίσουν να διαμαρτύρονται.

Οι ΗΠΑ μπορεί να βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Έχουν ζητήσει εδώ και χρόνια για μεταρρυθμίσεις, αλλά αν η Κίνα επιτρέψει στη μέση τιμή να καθορίζεται από δυνάμεις της αγοράς και το νόμισμα υποτιμηθεί, πλήττοντας την αμερικανική μεταποίηση, δεν είναι προφανές πώς θα απαντήσει η Ουάσιγκτον.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation