Το αίσθημα ανασφάλειας του Ιράν

Παρά τη διαμάχη για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, ελάχιστη προσοχή έχει δοθεί στο γιατί η χώρα επιθυμεί να εμπλακεί σε μια τόσο αμφιλεγόμενη οδό και, ως εκ τούτου, πώς θα μπορούσε να πειστεί να μην το κάνει. Μια γεωπολιτική ανάλυση του ιρανικού ζητήματος από τον Quentin Peel αναδεικνύει την ανασφάλεια μιας πανάρχαιας χώρας που περιβάλλεται από πυρηνικές δυνάμεις.

Δημοσιεύθηκε: 25 Απριλίου 2006 - 14:00

του Quentin Peel

Η πιο αποκαλυπτική δήλωση της Κοντολίζα Ράις, της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών, για τη νίκη της Χαμάς στις παλαιστινιακές εκλογές είχε λάβει χώρα κατά τη διάρκεια της πτήσης της για Λονδίνο, όταν ρώτησε τους δημοσιογράφους που τη συνόδευαν: ”Αναρωτιέμαι γιατί δεν το είδε κανείς να έρχεται. Μάλλον σημαίνει ότι δεν έχουμε παλμό από τον παλαιστινιακό πληθυσμό”.

Η αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών ίσως δεν αποδειχθεί τα ίδιο καταστροφική ή δαπανηρή όσο η αποτυχία στο Ιράκ, αν και πολλοί Ισραηλινοί φοβούνται για το αντίθετο. Αλλά φέρνει σε αμηχανία τους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, που ίσως αντιλαμβάνονται ότι έχουν επιτρέψει σε ιδεολογικά ζητήματα και στις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες να καθοδηγούν τη ροή πληροφοριών που λαμβάνουν.

Ο ίδιος κίνδυνος υπάρχει και στην αμερικανική πολιτική -ή μη πολιτική- στο ζήτημα του Ιράν. Εάν κάτι πάει στραβά και οδηγήσει στην ίδια σειρά κυρώσεων και στρατιωτικών επεμβάσεων, ίσως να αποδειχθεί πολύ δαπανηρότερο από τον πόλεμο στο Ιράκ. Η παραπομπή του Ιράν στο Συμβούλιο Ασφαλείας χωρίς κάποια ξεκάθαρη στρατηγική για την επόμενη κίνηση είναι ένα επικίνδυνο βήμα στο σκοτάδι.

Στις αναφορές του ενώπιον του Κογκρέσου, ο George W. Bush έχει προσπαθήσει να διαχωρίσει τις δραστηριότητες του καθεστώτος της Τεχεράνης -”μιας μικρής ελίτ που απομονώνει και καταπιέζει τον κόσμο”- και των πολιτών του Ιράν. Στους πρώτους επισημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να σταματήσουν τον εξοπλισμό τους με πυρηνικά και στους δεύτερους διακηρύσσει: ”Οι ΗΠΑ σέβονται εσάς και τη χώρα σας. Σεβόμαστε το δικαίωμά σας να επιλέγετε οι ίδιοι το μέλλον σας και να κερδίσετε την ελευθερία σας”. Πρόκειται για ξεκάθαρο σημάδι ότι η αλλαγή καθεστώτος παραμένει στην ατζέντα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ωστόσο, παρά τη διαμάχη για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, ελάχιστη προσοχή έχει δοθεί στο γιατί η χώρα επιθυμεί να εμπλακεί σε μια τόσο αμφιλεγόμενη οδό και, ως εκ τούτου, πώς θα μπορούσε να πειστεί να μην το κάνει. Ούτε δείχνει κανείς να ασχολείται με το γεγονός ότι η πολιτική που επιλέγει είναι δημοφιλής στους πολίτες.

”Ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των Ιρανών δεν επιθυμούν την εκτράχυνση της κατάστασης, υποστηρίζουν το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας τους”, τονίζει ο Shirin Ebadi, o Ιρανός ακτιβιστής που κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2003. ”Εκτός της οικονομικής λογικής, έχει γίνει αιτία εθνικής υπερηφάνειας για έναν πανάρχαιο λαό με λαμπρή ιστορία. Καμία ιρανική κυβέρνηση, ανεξαρτήτως ιδεολογίας ή δημοκρατικών πεποιθήσεων, δεν θα τολμήσει να σταματήσει το πρόγραμμα”.

Όμως, ακόμη σημαντικότερη είναι η αίσθηση ανασφάλειας του ίδιου του Ιράν. Έχει πυρηνικές χώρες στα ανατολικά (Πακιστάν και Ινδία), στα βόρεια (Ρωσία) και στα δυτικά του σύνορα (Ισραήλ). Έχει εμπλακεί προ εικοσαετίας σε έναν καταστροφικό οκταετή πόλεμο με το Ιράκ. Ωστόσο, υπεράνω όλων αισθάνεται να απειλείται από τις ΗΠΑ. ”Ποια είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο, εκτός του Καναδά, που έχει τις ΗΠΑ σε κάθε της σύνορο;”, ρωτούν στην Τεχεράνη.

Η μοναδική χώρα που νιώθει να απειλείται άμεσα από ένα πυρηνικό Ιράν είναι το Ισραήλ, αλλά οι Ισραηλινοί ηγέτες είναι εξαιρετικά απίθανο να εμπλακούν μονομερώς σε σύρραξη, ακόμη και εάν μπορούσαν.

Οι περισσότεροι αναλυτές αμφιβάλλουν εάν μια στρατιωτική επέμβαση μπορεί να επιτύχει κάτι παραπάνω από την καθυστέρηση του προγράμματος. Επίσης, συμφωνούν ότι μία ενδεχόμενη χρήση των πυρηνικών του Ιράν εναντίον των γειτονικών χωρών του είναι ξεκάθαρη αυτοκτονία. Ακόμη και με έναν πρόεδρο όπως ο Mahmud Ahmadi-Nejad, ο οποίος έχει δηλώσει ότι το Ισραήλ ”θα έπρεπε να σβηστεί από τον παγκόσμιο χάρτη”, η πιθανότητα να επιχειρήσει κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα μικρή.

Η πραγματικότητα είναι ότι το ιρανικό καθεστώς δεν θεωρεί πιθανή τη στρατιωτική επέμβαση. Οπότε, η μόνη λύση είναι να πειστεί η κυβέρνηση της χώρας ότι δεν χρειάζεται πυρηνικά όπλα, καθώς δεν αντιμετωπίζει πλέον την απειλή μιας αλλαγής καθεστώτος διά της βίας. Η μόνη χώρα που είναι ικανή να παράσχει μια τέτοια εγγύηση είναι οι ΗΠΑ.

© The Financial Times Limited 2006. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation