Η έλλειψη μνήμης βλάπτει σοβαρά τις αγορές

Οι αγορές φαίνεται ότι έχουν κενά μνήμης, τονίζει σε άρθρο τους στους "F.T" ο κ. Stephen Roach. Έχουν ξεχάσει την κρίση αλλά και το τι μας οδήγησε σε αυτήν. Η "επιλεκτική αμνησία" μπορεί να αποδειχθεί οδυνηρή.

Δημοσιεύθηκε: 7 Οκτωβρίου 2009 - 13:40

Stephen Roach*

Η έλλειψη μνήμης βλάπτει σοβαρά τις αγορές

Η ελπίδα μοιάζει να υπερίπταται πάντα στις καλά εφοδιασμένες με ρευστότητα αγορές. Αυτό ακριβώς ισχύει σήμερα, στα μεθεόρτια της μεγαλύτερης "ένεσης ρευστότητας" που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ιστορία.

Δυστυχώς, μαζί με την ελπίδα έρχεται και ένα απότομο "κενό μνήμης". Ουσιαστικά οι επενδυτές δεν κατορθώνουν να θυμηθούν τα σκληρά μαθήματα που μας δίδαξε η Μεγάλη Κρίση και Ύφεση στη διετία 2008-09. Πρόκειται για έναν θανάσιμο συνδυασμό για τις ρηχές αγορές.

Αυτή η κρίση ήταν κυρίως σχετική με τις ανισορροπίες σε δημοσιονομικό επίπεδο -ανισορροπίες τόσο στο εσωτερικό των οικονομιών όσο και μεταξύ κρατών- αλλά και με την έλλειψη ορθών πολιτικών, εποπτείας και διαχείρισης ρίσκου. Αυτές οι ελλείψεις οδήγησαν τον κόσμο στο χείλος της καταστροφής.

Ακούμε συνέχεια από τους απόστολους της νέας εποχής ότι πρέπει να ξεχάσουμε τις ανισορροπίες, είτε αυτές αφορούν στη διόγκωση των ελλειμμάτων ή των πλεονασμάτων ανά την υφήλιο είτε στη συνεχιζόμενη υπερχρέωση στο εσωτερικό των ΗΠΑ.

Έναν χρόνο αφού ο κόσμος γλίτωσε το μοιραίο και μάλιστα οριακά, καθίσταται σαφές ότι έχουμε ανάγκη από έναν ασφαλέστερο αλλά και πιο ορθολογικό ρυθμό ανάπτυξης.

Έχοντας προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο που προκαλούσε η ενίσχυση των ανισορροπιών από το 2002, αισθάνομαι περισσότερη ανακούφιση καθώς βλέπω τους πολιτικούς να κοιτούν την κρίση με περισσότερη λογική αλλά και με κριτική διάθεση.

Η στροφή από το G7 στο G20 αποτελεί ορθή απόφαση, τουλάχιστον στα χαρτιά. Αναβαθμίζει τη δυναμική ενός κόσμου που κυβερνάται από την παγκοσμιοποίηση και οδηγεί στην καλύτερη κατανόηση μεταξύ των πλούσιων, ανεπτυγμένων κρατών και των κορυφαίων αναδυόμενων χωρών, οι οποίες σημειώνουν ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης.

Το μεγάλο ρίσκο όμως με το νέο G20 είναι να μείνει στα λόγια. Να μην περάσει στα έργα. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει ένα ερώτημα που τίθεται συνεχώς, σχετικά με τη δομή της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής: είναι όντως πρόθυμα τα κράτη με υψηλό χρέος να παραδώσουν τις οικονομίες τους σε μία νέα υπέρτατη αρχή ελέγχου;

Οι πρόσφατες πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί δεν μας προσφέρουν και πολλή σιγουριά. Το πρόγραμμα απόσυρσης αυτοκινήτων στις ΗΠΑ ή το πρόγραμμα χρηματοδότησης υποδομών στην Κίνα αποτελούν γιατρικά για γρήγορη ίαση και ταυτόχρονα μεταφέρουν τον κίνδυνοι οι υπάρχουσες ανισορροπίες να διατηρηθούν.

Οι αμερικανικές αρχές δεν μπορούν να αποτραβηχτούν από την προοπτική μιας ακόμη σημαντικής ενίσχυσης της κατανάλωσης, παρά το γεγονός ότι οι καταναλωτικές δαπάνες αντιστοιχούν στο 71% του ΑΕΠ.

Η Κίνα δεν μπορεί να διορθώσει την εξάρτηση της ανάπτυξής της από τις επενδύσεις, παρά το γεγονός ότι οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου το 2009 έφθασαν στο 45% του ΑΕΠ.

Ο κόσμος εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπος με μεγάλες ανισορροπίες.

Ούτε το νέο σλόγκαν για σταθερή και μετρημένη ανάπτυξη, που υιοθετήθηκε στη σύνοδο του Pittsburg, φαίνεται να ισχύει. Ο κόσμος εξακολουθεί να πιστεύει ότι η καλύτερη διεθνής πολιτική είναι απλώς ένα αριθμητικό συνοθύλευμα των εθνικών πολιτικών.

Ταυτόχρονα υπογραμμίζεται η βασική αδυναμία του G20: η έλλειψη ενός μηχανισμού που μπορεί να επιβάλει τις αποφάσεις τους.

Οι αγορές φαίνεται να μη νοιάζονται για τίποτα. Το μόνο που τις ενδιαφέρει είναι η ταχύτητα της ανάκαμψης. Έχουν ακολουθήσει εντυπωσιακή πορεία ανόδου κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, μόνο και μόνο γιατί θεωρούν ότι η ανάκαμψη είναι σχήματος V.

Στις ΗΠΑ προεξοφλείται ότι τα κέρδη των εταιριών που είναι εισηγμένες στον S&P 500 και δεν ανήκουν στον χρηματοπιστωτικό κλάδο θα ενισχυθούν 40% στο διάστημα 2010-11.

Οι αναδυόμενες αγορές, οι οποίες έχουν ενισχυθεί κατά 85% από τον Μάρτιο, εξακολουθούν να στηρίζονται στην εξαγωγική δραστηριότητα των οικονομιών, παρότι έχει αποδειχθεί ότι αυτή είναι οδυνηρά εξαρτημένη από την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας.

Για μία ακόμη φορά οι αγορές ξεχνούν τα θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα.

Πρόκειται για την ίδια κατάσταση που ίσχυε στον κόσμο, όταν έβγαινε από τη "φούσκα" στις αρχές της δεκαετίας. Όμως κατέληξε άσχημα. Καθώς οι ενέσεις ρευστότητας συνεχίζονται, οι αγορές είναι πρόθυμες να ξεχάσουν τη Μεγάλη Ύφεση. Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος.

* Ο κ. Stephen Roach είναι πρόεδρος της Morgan Stanley Asia και συγγραφέας του βιβλίου "The Next Asia".

© The Financial Times Limited 2009. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation